Lubin, 29 stycznia 2021 r.

ZPPM/ 2S / I / 2021

Stanowisko Związku Pracodawców Polska Miedź w I etapie konsultacji nowej Polityki Przemysłowej Polski – Białej Księgi Rozwoju Przemysłu

 
Szanowny Pan
Jarosław Gowin
Wiceprezes Rady Ministrów
Minister Rozwoju, Pracy i Technologii
 
Szanowny Panie Premierze

Związek Pracodawców Polska Miedź jest samorządną organizacją pracodawców, niezależną w swej działalności od organów władzy i administracji państwowej, samorządowej oraz innych organizacji. Nasza organizacja zrzesza 119 pracodawców, zatrudniających ponad 38 000 pracowników. Założycielem Związku jest KGHM Polska Miedź S.A., a naszymi członkami są również podmioty prywatne, w szczególności z sektora małych i średnich przedsiębiorstw, jak również firmy samorządowe niezwiązane kapitałowo z Grupą KGHM. Od blisko 25 lat Związek monitoruje i opiniuje projekty aktów prawnych istotnych dla gospodarki, chroniąc prawa i reprezentując interesy pracodawców i przedsiębiorców.

Związek Pracodawców Polska Miedź z entuzjazmem przyjmuje rozpoczęcie prac nad nową Polityką Przemysłową Polski, które dają nadzieję na rozwój polskiego przemysłu i zwiększenie jego innowacyjności, a także wzmocnienie odporności naszej gospodarki na wstrząsy oraz poprawę globalnej konkurencyjności polskiej gospodarki, co przełoży się na sukcesy polskich przedsiębiorców.

Doceniamy wysiłek organizacyjny oraz merytoryczny, którego efektem będzie przygotowanie tego programu strategicznego. Chcielibyśmy wnieść nasz wkład do prac nad ostatecznym kształtem dokumentu poprzez zgłoszone poniżej uwagi.

 
Komentarze do I etapu konsultacji – Biała Księga Rozwoju Przemysłu
Ogólne problemy w funkcjonowaniu obszarze cyfryzacji i transformacji w kierunku przemysłu 4.0

W przypadku dużych przedsiębiorstw przemysłowych struktura organizacyjna liczy od kilkunastu do kilkudziesięciu zakładów, które są rozproszone terytorialnie. Wymusza to budowę bardzo rozległej infrastruktury informatycznej z systemami IT wspierającymi różne obszary biznesowe przedsiębiorstw na poziomie kontrolingowym, operacyjnym, taktycznym i strategicznym. Zwykle towarzyszy temu duża różnorodność stosowanych narzędzi informatycznych. Ponadto ilość danych zwiększa się w tempie wykładniczym i analiza danych w dużym, wielozakładowym przedsiębiorstwie z użyciem dotychczasowej infrastruktury informatycznej dochodzi do punktu krytycznego, w którym zarządzanie danymi, prognozowanie wzorców, budowa modeli predykcyjnych i aktualizowanie założeń modeli analitycznych stają się bardziej skomplikowane. Ponieważ dane w zakładach są gromadzone często w różnych standardach i systemach informatycznych, to może wystąpić problem związany z ich dostępnością i wiarygodnością informacji oraz zapewnieniem bezpieczeństwa tych informacji. Z tego względu konieczne jest wprowadzenie jednolitego standardu infrastruktury informatycznej (architektura korporacyjna) do przetwarzania oraz zarządzania danymi i usługami, adaptując m.in. rozwiązania SOA Governance.

Branżowe / specyficzne problemy dla poszczególnych gałęzi przemysłu

Coraz ambitniejsza polityka UE w dziedzinie ochrony środowiska, klimatu oraz energii skutkuje koniecznością większego zaangażowania zasobów firm, a także generuje coraz wyższe koszty działalności (emisje przemysłowe dla sektora wydobywczego i hutniczego, efektywność energetyczna, zarządzanie odpadami), jak i koszty o charakterze dostosowawczym (zmiany organizacyjne, modernizacje parku maszynowego, implementacja rozwiązań zgodnie z nowymi wymogami) – należy umożliwić jak najwcześniejsze włączanie przedsiębiorstw do opiniowania propozycji nowych aktów prawnych oraz konsultacji regulacji na poziomie unijnym i krajowym, jak również tworzenia tych regulacji (działalność proaktywna). Ponadto konieczność wyważenia liczby
i zawiłości regulacji prawnych oraz planów ich wdrożeń wobec procesów dostosowawczych przedsiębiorstw i kosztów przez nie ponoszonych.

Niektóre obszary prawodawstwa krajowego są niezależne lub ambitniejsze od prawa wspólnotowego zwłaszcza w obszarze działalności wydobywczej. Są nimi: polityka koncesyjna i surowcowa, polityka podatkowa dot. surowców (tu należy dodać kluczową potrzebę zmiany podatku miedziowego – Ustawa o podatku od wydobycia niektórych kopalin), gospodarka odpadami (regulacje polskie są ambitniejsze niż UE) oraz gospodarka wodna (regulacje UE tylko ramowe, regulacje polskie coraz ambitniejsze).

Jeśli chodzi o deregulację dla zmniejszania barier rozwoju przemysłu miedziowego zgłaszamy postulat zawarcia kontraktu branżowego, obejmującego specyfikę branży (ilości wytwarzanych odpadów, zużycie wody, emisje) w tempie procesów dostosowawczych i przemian transformacyjnych (m.in. GOZ, polityka klimatyczno-energetyczna).

W przypadku kopalń podziemnych obserwujemy tendencje w zakresie rozwoju i implementacji nowych technologii (m.in. analityka BIG DATA, IoT, robotyzacja), które umożliwiają optymalne sterowanie procesami lub ich częściową czy pełną automatyzację. Niestety w praktyce bardzo często wdrożenia dotyczącą jedynie wybranych obiektów lub podprocesów. Dzieje się tak z uwagi na niską świadomość kontekstu procesów w niektórych obszarach, co jest przyczyną braku dostępu do danych o różnych czynnikach w czasie rzeczywistym. Ponadto komercyjne systemy monitorujące wiążą się z wysokimi kosztami początkowymi (rozbudowa złożonej infrastruktury) oraz dużymi kosztami eksploatacji i utrzymania tych systemów.  Z tego względu konieczne jest wdrażanie nisko-kosztowej, inteligentnej sensoryki.

Potrzeby w zakresie szkoleń i podnoszenia kwalifikacji pracowników

Organizacja warsztatów w formie szkoleń dla kadry pracowników przemysłowych z zakresu możliwości nowych  technologii tak, aby skutecznie przełamywać bariery światopoglądowe, obserwowane zwłaszcza w starzejącym się społeczeństwie.

Niezbędne jest również rozwijanie komórek Data Science odpowiedzialnych za analizę danych, która w wielu przypadkach nie może być w pełni zautomatyzowana. Duże znaczenie będzie mieć dostępność ekspertów dziedzinowych z danych obszarów biznesowych (tzw. tłumaczy), wspierających analityków przy budowie modeli oraz interpretacji wyników.

Szanse i zagrożenia w obszarze działalności firm

Działalność sektora B+R dla przemysłu wydobywczego rud miedzi jako krajowej lokomotywy rozwojowej oraz branży o dużej złożoności produkcji wymaga ciągłego dofinansowania w obszarze badań naukowych oraz kształcenia kadr (w szczególności projekty life long learning) i rozwoju kompetencji pracowników, m.in. w celu sprostania wyzwaniom związanym z polityką GOZ, cyfryzacją, zachowaniem konkurencyjności w warunkach przemysłu 4.0.

Polityka dotacyjna i instrumenty wsparcia prac B+R dla branży powinny być w większym stopniu odporne na czynniki zewnętrzne jak pandemia Covid-19 (nasze podmioty członkowskie odczuły skutki zmian przesunięć w obrębie funduszy krajowych i UE).

 
Dodatkowe uwagi i rekomendacje

1. Powołanie Wojewódzkich Rad ds. Przemysłu 4.0

Realizacja zadań związanych z Polityką Przemysłową Polski będzie wymagała wsparcia i koordynacji nie tylko ze strony administracji rządowej, ale przede wszystkim udziału środowiska biznesu. Kluczowym elementem w tym procesie jest stworzenie odpowiedniej przestrzeni do dyskusji oraz szybkiego wypracowywania rozwiązań sektorowych. Tego typu przestrzenią mogą być Wojewódzkie Rady ds. Przemysłu 4.0. lub Przemysłu Przyszłości. We wrześniu ub. roku w Poznaniu powstała pierwsza w Polsce – Wielkopolska Regionalna Rada Przemysłu Przyszłości, w skład której weszli przedsiębiorcy, naukowcy i samorządowcy, znający specyfikę lokalnego rynku oraz sytuację firm MŚP. Ważnym uczestnikiem rad mogą być branżowe lub regionalne organizacje pracodawców, które są łącznikiem między regulatorami a przedsiębiorstwami.

2. Utworzenie krajowego programu finansującego projekty transformacji cyfrowej w polskich firmach przemysłowych

Polskie firmy przemysłowe, głównie z sektora MŚP są dopiero na początku drogi transformacji cyfrowej. Poważnym problemem był spadek nakładów inwestycyjnych sektora prywatnego w wyniku pandemii COVID-19. Stopa inwestycji w III kw. 2020 r. sięgnęła tylko 17,2 proc. Panująca wciąż niepewność i nieprzewidywalność na rynku będą nadal ograniczały skłonność przedsiębiorstw MŚP do inwestycji, m.in. w zakresie digitalizacji. Impulsem do zwiększenia nakładów na inwestycje
w cyfryzację jest uruchomienie specjalnego programu finansującego projekty transformacji cyfrowej w firmach przemysłowych. Program opierałby się na montażu finansowym i połączeniu dotacji oraz preferencyjnych pożyczek z BGK, tak aby zapewnić przedsiębiorcom odpowiednią płynność finansową. Dzięki pożyczkom przedsiębiorstwa mogłyby pokryć wkład własny do projektów transformacji cyfrowej. W ramach projektów finansowane byłyby nie tylko wydatki inwestycyjne (np. zakup oprogramowania, integracja rozwiązań IT, wdrożenie i nadzór), ale także te związane
z diagnozą dojrzałości cyfrowej firmy czy doszkolenia lub przekwalifikowania pracowników lub menadżerów (re-skilling, up-skilling).

3. Wsparcie rozwoju kompetencji pracowników przedsiębiorstw

Powodzenie realizacji projektów w zakresie transformacji cyfrowej zależy w dużej mierze od poziomu kompetencji cyfrowych pracowników. Zgadzamy się z tezą zawartą w dokumencie Ministerstwa Rozwoju, Pracy i Technologii, że […] większego znaczenia w polityce przemysłowej powinna nabrać kwestia edukacji i szkolenia pracowników na potrzeby gospodarki scyfryzowanej, wymagającej od pracowników odmiennego i regularnie aktualizowanego zestawu umiejętności”.

Bardzo dużym wyzwaniem w polskich firmach przemysłowych z sektora MSP jest szybkie wspieranie rozwoju kompetencji cyfrowych zarówno pracowników, jak i kadry zarządzającej oraz umiejętne dopasowanie kwalifikacji do zmieniających się wymogów rynku pracy (np. automatyzacja procesów).

Wg badań Eurostatu, poziom kompetencji cyfrowych polskich pracowników jest niższy niż pracowników w Unii Europejskiej. W porównaniu do pracowników z innych krajów UE wśród polskich pracowników przeważają osoby posiadające niskie lub podstawowe kompetencje cyfrowe. Co trzeci polski zatrudniony posiada niskie ogólne kompetencje cyfrowe, podczas gdy w UE jest to co piąta osoba. Polscy pracownicy znacznie rzadziej niż pracownicy UE15 mogą się wykazać ponadpodstawowymi kompetencjami cyfrowymi (18% do 38%).

Postulujemy, aby w ramach nowego budżetu Krajowego Planu Odbudowy (KPO) przygotowano program wspierający rozwój kompetencji cyfrowych w przedsiębiorstwach MŚP. W ramach programu przedsiębiorcy mogliby sfinansować wydatki nie tylko związane ze szkoleniami, ale również z innymi formami rozwoju kompetencji cyfrowych np. digital-mentoring, coaching menadżerski, on-the-job training, inne etc.

Wyrażamy nadzieję, że przedstawione uwagi i rekomendacje spotkają się z zainteresowaniem z Państwa strony. Uprzejmie proszę o wzięcie pod uwagę zaprezentowanej argumentacji przy tworzeniu ostatecznego kształtu projektu strategii oraz na dalszym etapie prac legislacyjnych.

 
Z wyrazami szacunku
Beata Staszków
Prezes Zarządu Związku Pracodawców Polska Miedź
 

Stanowisko przygotowane na podstawie ekspertyz i opinii pochodzących od podmiotów członkowskich Związku Pracodawców Polska Miedź.