Swoboda przedsiębiorczości i swoboda świadczenia usług gwarantują mobilność przedsiębiorstw i pracowników w UE. Oczekiwania dotyczące pełnego wdrożenia dyrektywy usługowej są wysokie, gdyż (pełna) swoboda świadczenia usług ma decydujące znaczenie dla zakończenia procesu tworzenia rynku wewnętrznego. Nadal jednak istnieją przeszkody utrudniające korzystanie z tych swobód, a pandemia COVID-19 przyniosła zupełnie nowe wyzwania. W sprawozdaniu z własnej inicjatywy w sprawie zwalczania barier pozataryfowych i pozapodatkowych na jednolitym rynku, które ma zostać poddane pod głosowanie w styczniu 2022 r., określono, w jaki sposób należy przeprowadzić odbudowę gospodarczą po pandemii COVID-19, aby jak najskuteczniej złagodzić negatywny wpływ na swobodę przedsiębiorczości i swobodę świadczenia usług.

Osoby prowadzące własną działalność gospodarczą oraz przedstawiciele wolnych zawodów lub osoby prawne w rozumieniu art. 54 TFUE, które prowadzą legalną działalność w jednym z państw członkowskich, mogą: (i) trwale i stale prowadzić działalność gospodarczą w innym państwie członkowskim (swoboda przedsiębiorczości: art. 49 TFUE) lub (ii) tymczasowo oferować i świadczyć usługi w innych państwach członkowskich, pozostając jednocześnie w kraju pochodzenia (swoboda świadczenia usług: art. 56 TFUE). Oznacza to, że należy położyć kres przejawom dyskryminacji ze względu na narodowość oraz przyjąć środki ułatwiające korzystanie z tych swobód, jeżeli mają one przynieść oczekiwane skutki. Obejmuje to harmonizację przepisów krajowych w zakresie dostępu i ich wzajemne uznawanie.

Parlament znacząco przyczynił się do liberalizacji działalności osób samozatrudnionych. Zadbał o ścisłe określenie rodzajów działalności, które mogą być zastrzeżone dla obywateli danego kraju (np. związanych ze sprawowaniem władzy publicznej). Warto również wspomnieć o sprawie, którą Parlament wniósł przeciwko Radzie do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w związku z niepodjęciem przez nią odpowiednich działań w zakresie polityki transportowej. Sprawa ta, rozpoczęta w styczniu 1983 r., zakończyła się wyrokiem Trybunału (sprawa nr 13/83 z 22 maja 1985 r.) skazującym Radę za to, że nie zdołała zagwarantować swobody świadczenia międzynarodowych usług transportowych ani ustalić warunków umożliwiających świadczenie usług transportowych przez przewoźników niemających stałej siedziby w państwie członkowskim na obszarze tego państwa. Stanowiło to naruszenie postanowień traktatu rzymskiego. Rada została więc zobowiązana do przyjęcia niezbędnych przepisów prawnych. Rola Parlamentu wzrosła wraz ze stosowaniem procedury współdecyzji przewidzianej w Traktacie z Maastricht – a obecnie zastępującej ją zwykłej procedury ustawodawczej – do większości kwestii związanych ze swobodą przedsiębiorczości i świadczenia usług.

Parlament odegrał ponadto kluczową rolę w przyjęciu dyrektywy usługowej i pilnie śledzi jej wdrażanie. Kładzie on również nacisk na to, by państwa członkowskie wypełniały zobowiązania zawarte w tej dyrektywie i zapewniły jej prawidłowe wdrożenie. Parlament przyjął 15 lutego 2011 r. rezolucję w sprawie wdrożenia dyrektywy usługowej, a 25 października 2011 r. rezolucję w sprawie procesu wzajemnej oceny przewidzianego w dyrektywie usługowej. W odpowiedzi na komunikat Komisji z 8 czerwca 2012 r. w sprawie wdrożenia dyrektywy usługowej Komisja Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów Parlamentu Europejskiego (IMCO) przygotowała sprawozdanie pt. „Usługi na rynku wewnętrznym – bieżąca sytuacja i działania na przyszłość”, które zostało przyjęte podczas posiedzenia plenarnego 11 września 2013 r.

Podstawa prawna – Artykuł 26 (rynek wewnętrzny), art. 49-55 (prawo przedsiębiorczości) oraz art. 56-62 (usługi) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE).
Tematy szczegółowe: Liberalizacja w traktacie (Podstawowe wolności, Wyjątki); Dyrektywa usługowa – ukończenie procesu tworzenia rynku wewnętrznego; Rola Parlamentu Europejskiego.

Źródło: Christina Ratcliff / Barbara Martinello / Kevin Paul Kaiser, Parlament Europejski