Plan na rzecz konkurencyjności i dekarbonizacji UE

W obliczu wysokich kosztów energii i ostrej konkurencji na świecie przemysł europejski potrzebuje pilnego wsparcia. W Pakcie dla czystego przemysłu zapowiedziano konkretne działania, dzięki którym dekarbonizacja ma stać się siłą napędową europejskiego przemysłu. Założenia paktu to: obniżenie cen energii, tworzenie wysokiej jakości miejsc pracy i odpowiednich warunków do rozwoju przedsiębiorstw. 

Główne elementy Paktu dla czystego przemysłu

Przystępna cenowo energia

Przystępna cenowo energia ma zasadnicze znaczenie dla konkurencyjności. Aby obniżyć rachunki za energię dla przemysłu, przedsiębiorstw i gospodarstw domowych oraz jednocześnie wspierać przejście na gospodarkę niskoemisyjną, Komisja przyjęła plan działania na rzecz przystępnych cen energii, który ma na celu: 

• przyspieszenie wprowadzania czystej energii i przyspieszenie elektryfikacji 
• ukończenie budowy wewnętrznego rynku energii poprzez wprowadzenie fizycznych połączeń międzysystemowych 
• wydajniejsze wykorzystanie energii i zmniejszenie zależności od importowanych paliw kopalnych.

Wzrost popytu na czyste produkty

Akt w sprawie przyspieszenia dekarbonizacji przemysłu zwiększy popyt na czyste produkty wytwarzane w UE poprzez wprowadzenie kryteriów zrównoważonego rozwoju, odporności i kryteriów posługiwania się hasłem „wyprodukowano w UE” zarówno w przypadku zamówień publicznych, jak i prywatnych.  

W 2026 r. Komisja dokona również przeglądu ram zamówień publicznych. Pozwoli to uwzględnić w zamówieniach publicznych UE dla sektorów strategicznych kryteria związane ze zrównoważonym rozwojem, odpornością i preferencyjnym traktowaniem produktów europejskich. 

Środki na czystą transformację

W ramach Paktu dla czystego przemysłu ponad 100 mld euro zostanie przeznaczone na wsparcie czystej produkcji w UE. Komisja zamierza: 

• przyjąć nowe ramy pomocy państwa na potrzeby Paktu dla czystego przemysłu, aby przyspieszyć zatwierdzanie pomocy państwa na wprowadzanie energii ze źródeł odnawialnych, dekarbonizację przemysłu i zapewnienie wystarczających zdolności produkcyjnych w zakresie czystych technologii 
• wzmocnić Fundusz Innowacyjny i zaproponować utworzenie banku dekarbonizacji przemysłu, którego celem będzie wygenerowanie 100 mld euro w oparciu o dostępne środki z Funduszu Innowacyjnego, dodatkowe dochody pochodzące z części systemu handlu uprawnieniami do emisji oraz przegląd InvestEU  
• ogłosić specjalne zaproszenie do składania wniosków w ramach programu „Horyzont Europa” w celu pobudzenia badań naukowych i innowacji w tych obszarach 
• zmienić rozporządzenia w sprawie InvestEU w celu zwiększenia kwoty gwarancji finansowych, które InvestEU może zapewnić w celu wsparcia inwestycji. Dzięki temu będzie można wygospodarować nawet 50 mld euro na wdrożenie czystych technologii, rozwiązań w zakresie czystej mobilności i ograniczenia ilości odpadów. 

Obieg zamknięty i dostęp dla surowców

Surowce krytyczne mają zasadnicze znaczenie dla przemysłu europejskiego. UE musi zapewnić dostęp do takich surowców i zmniejszyć zależność od nierzetelnych dostawców. Włączenie obiegu zamkniętego do strategii dekarbonizacji ma zasadnicze znaczenie dla jak najlepszego wykorzystania ograniczonych zasobów UE. W tym celu Komisja zamierza: 

• ustanowić mechanizm umożliwiający europejskim przedsiębiorstwom zrzeszanie się i agregowanie popytu na surowce krytyczne 
• ustanowić unijne centrum surowców krytycznych, aby dokonywać wspólnego zakupu surowców w imieniu zainteresowanych przedsiębiorstw, co przyniesie korzyści skali i zapewni możliwość negocjowania lepszych cen i warunków 
• przyjąć w 2026 r. akt w sprawie gospodarki o obiegu zamkniętym, aby przyspieszyć transformację w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym i zapewnić efektywne i wykorzystanie surowców rzadkich, zmniejszyć globalną zależność Europy i stworzyć wysokiej jakości miejsca pracy. Celem jest, aby do 2030 r. 24 proc. surowców pochodziło z obiegu zamkniętego.

Działania na skalę globalną

Obecnie UE bardziej niż kiedykolwiek wcześniej potrzebuje wiarygodnych partnerów na arenie międzynarodowej. UE jest już stroną umów handlowych i zamierza podpisać nowe, oprócz tego Komisja: 

• zainauguruje pierwsze czyste partnerstwa handlowo-inwestycyjne, aby umożliwić dywersyfikację łańcuchów dostaw i zawieranie wzajemnie korzystnych umów 
• zapewni unijnemu przemysłowi bezpieczeństwo gospodarcze i odporność, zwłaszcza w obliczu globalnej konkurencji i niepewności geopolitycznej, za pomocą szeregu instrumentów ochrony handlu i innych instrumentów 
• uprości i wzmocni mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2, tj. unijny system służący do ustalania uczciwej ceny za emisje dwutlenku węgla, które mają miejsce podczas produkcji towarów wysokoemisyjnych. 

Umiejętności i wysokiej jakości miejsca pracy

Pracownicy w UE muszą posiadać umiejętności niezbędne do przejścia na gospodarkę niskoemisyjną, w tym umiejętności w zakresie czystych technologii, cyfryzacji i przedsiębiorczości.  

W związku z tym Komisja ustanowi tzw. unię umiejętności mającą na celu inwestowanie w pracowników, rozwijanie ich umiejętności i tworzenie miejsc pracy wysokiej jakości.  

Z programu Erasmus+ aż 90 mln euro przeznaczone zostanie na ulepszenie programów kształcenia i szkolenia w celu rozwoju wykwalifikowanej i zdolnej do adaptacji siły roboczej oraz rozwiązania problemu niedoboru wykwalifikowanych pracowników w kluczowych sektorach. 

Pakt dla czystego przemysłu skoncentruje się również na horyzontalnych czynnikach wpływających na konkurencyjność gospodarki, czyli:  

• ograniczeniu biurokracji  
• pełnym wykorzystaniu skali jednolitego rynku  
• promowaniu wysokiej jakości miejsc pracy
• lepszej koordynacji polityki na szczeblu unijnym i krajowym.

In her political guidelines, President of the European Commission Ursula von der Leyen pledged to deliver the Clean Industrial Deal within the Commission’s first 100 days, prioritising EU competitiveness and prosperity.  

This initiative builds on input from industry leaders, social partners, and civil society, following the Antwerp Declaration for a European industrial deal and the clean transition dialogues. 

Affordable energy 

Affordable energy is the foundation of competitiveness. To lower energy bills for industries, businesses and households, while promoting the transition to a low-carbon economy, the Commission adopted the affordable energy action plan to: 

• speed up the roll-out of clean energy, accelerating electrification 
• complete the internal energy market with physical interconnections 
• use energy more efficiently and cut dependence on imported fossil fuels.

Boosting demand for clean products

The industrial decarbonisation accelerator act will increase demand for EU-made clean products, by introducing sustainability, resilience, and 'made in Europe’ criteria in public and private procurements.  

The Commission will also review the public procurement framework in 2026 to introduce sustainability, resilience and European preference criteria in public procurement for strategic sectors. 

Financing the clean transition

The Clean Industrial Deal will mobilise over €100 billion to support EU-made clean manufacturing. The Commission will: 

• adopt a new Clean Industrial Deal state aid framework to accelerate the approval of state aid to roll out renewable energy, decarbonise industry and ensure sufficient manufacturing capacity of clean tech 
• strengthen the Innovation Fund and propose an industrial decarbonisation bank, aiming for €100 billion in funding, based on available funds in the Innovation Fund, additional revenues resulting from parts of the ETS as well as the revision of InvestEU  
• launch a dedicated call under Horizon Europe to stimulate research and innovation in these areas 
• amend the InvestEU Regulation to increase the amount of financial guarantees that InvestEU can provide to support investments. This will in turn mobilise up to €50 billion for the deployment of clean tech, clean mobility and waste reduction. 

Circularity and access to materials 

Critical raw materials are key for our industry. The EU needs to secure access to such materials and reduce dependence on unreliable suppliers. Integrating circularity in our decarbonisation strategy is crucial to making the most of the EU’s limited resources. The Commission will: 

• set up a mechanism enabling European companies to come together and aggregate their demand for critical raw materials 
• create an EU critical raw material centre to jointly purchase raw materials on behalf of interested companies which will create economies of scale and offer more leverage to negotiate better prices and conditions 
• adopt a circular economy act in 2026 to accelerate the circular transition and ensure that scarce materials are used and reused efficiently, reduce our global dependencies and create high-quality jobs. The aim is to have 24% of materials circular by 2030. 

Acting on a global scale 

The EU needs reliable global partners more than ever. In addition to ongoing and new trade agreements, the Commission will: 

• launch the first Clean Trade and Investment Partnerships to diversify supply chains and forge mutually beneficial deals 
• ensure the EU industry is economically secure and resilient, in the face of global competition and geopolitical uncertainties, through a range of trade defence and other instruments 
• simplify and strengthen the carbon border adjustment mechanism, the EU’s tool to put a fair price on the carbon emitted during the production of carbon intensive goods. 

Skills and quality jobs 

The EU’s workforce must have the necessary skills to support the transition to a low-carbon economy, including skills in clean technologies, digitalisation, and entrepreneurship.  

The Commission will establish a union of skills that invests in workers, develops skills and creates quality jobs.  

Erasmus+ will reinforce education and training programmes to develop a skilled and adaptable workforce, and address skills shortages in key sectors, with up to €90 million in funding. 

The Clean Industrial Deal will also focus on horizontal enablers necessary for a competitive economy:  

• cutting red tape,  
• fully exploiting the scale of the single market,  
• promoting quality jobs,
• better coordinating policies at the EU and national levels.