W okresie 07.2019 r. – 12.2022 r. na zlecenie Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości zrealizowane zostało badanie pt. Analiza efektów wybranych działań POIR i POPW na poziomie sektorowym i makroekonomicznym za pomocą modelu makroekonomicznego Celem głównym badania było oszacowanie efektów wybranych działań PARP, realizowanych w ramach POIR oraz POPW. Analiza miała pozwolić na oszacowanie wielkości następujących efektów:

1. Bezpośrednich i Pośrednich – oznaczających wzrostu produkcji/świadczenia usług przez firmy-beneficjentów (bezpośredni) i związanych z tym korzyści dla podmiotów niepoddanych interwencji a wchodzących w skład łańcucha dostaw (pośredni);
2. Indukowanego – wynikającego ze wzrostu popytu na wyroby/usługi wszystkich branż wskutek wzrostu wynagrodzeń dla pracowników przedsiębiorstw będących bezpośrednimi lub pośrednimi beneficjentami Programu;
3. Fiskalnego (zmian w dochodach sektora finansów publicznych) – wynikających ze zmian wartości danin publicznych wskutek zwiększonej aktywności lub efektywności gospodarczej w wyniku Programu.

• Dużym ryzykiem programów wspierania innowacyjności jest stosunkowo krótkookresowa skuteczność wsparcia (dominacja efektów popytowych), ograniczona tylko do okresu wdrażania. Trwałość efektów interwencji publicznej zależy od jej potencjału do oddziaływania na realne zdolności firm, wpływające na ich pozycję konkurencyjną: nowoczesny kapitał produkcyjny, wysoki kapitał ludzki i zarządczy itp. Dotyczy to zarówno wspieranych firm jak i (pośrednio) ich kooperantów w łańcuchu dostaw.

• Działania PARP w ramach POIR i POPW okazały się być bardziej skuteczne (silniejszy wpływ, większa trwałość) w odniesieniu do Polski Wschodniej. Powodem było dużo mniejsze nasycenie kapitałem i innowacjami tego makroregionu niż reszty kraju, a co za tym idzie większy potencjał do relatywnej zmiany (efekt bazy). Cecha ta prawdopodobnie nie zmieni się także w kolejnej perspektywie finansowej.

• Deficytem perspektywy finansowej 2014-2020 było niedostateczne uwzględnienie kryteriów efektywności środowiskowej w kryteriach wyboru projektów. W związku z rosnącymi wymaganiami rynkowymi i regulacyjnymi w tym zakresie oraz wymogiem wydatkowania dużej części środków UE na cele spójne z European Green Deal, byłby to istotny brak w wypadku wsparcia udzielanego w kolejnym okresie budżetowym.

• Absorpcja innowacji jest równie ważnym sposobem podnoszenia produktywności jak własne prace B+R przedsiębiorstw. W przypadku firm o mniejszych zasobach własnych lub znajdujących się w pobliżu gorszych industrial commons (podmiotów położonych peryferyjnie), może to być jedyny sposób na poprawę własnej pozycji konkurencyjnej.

• Sektory będące największymi beneficjentami wsparcia niekoniecznie są tymi, z których pochodzą dofinansowane przedsiębiorstwa. Beneficjenci pośredni (dostawcy wyrobów i usług w projektach, partnerzy w sieci wytwórczej, w sieci dystrybucji, w ramach różnych sektorów) mogą mieć dużo większe znaczenie makroekonomiczne od beneficjentów bezpośrednich.

• Dużą (w relacji do nakładów) skutecznością wykazała się interwencja PARP w odpowiedzi na COVID-19. Jednocześnie było to efektem wyjątkowych okoliczności w jakich interwencja była podejmowana i jako takie nie powinno stanowić przesłanki do projektowania interwencji przyszłej. Zarazem w nowych programach na lata 2021-2027 warto zachować budżetową elastyczność umożliwiającą – w razie nadzwyczajnej potrzeby (np. sytuacja dot. Ukrainy) – dokonanie podobnej interwencji ponownie