W dyrektywie w sprawie odpowiedzialności za środowisko ustanowiono ramy oparte na zasadzie „zanieczyszczający płaci” w celu zapobiegania szkodom wyrządzanym środowisku naturalnemu i w celu ich naprawiania.

Dyrektywa definiuje szkody wyrządzone środowisku naturalnemu jako szkody wyrządzone gatunkom chronionym i w siedliskach przyrodniczych, środowisku wodnemu i glebie. Podmioty prowadzące niektóre jasno określone rodzaje działalności niebezpiecznej podlegają odpowiedzialności na zasadzie ryzyka (brak konieczności udowodnienia winy), natomiast inne określone rodzaje działalności objęte są odpowiedzialnością na zasadzie winy. Podmiot gospodarczy, który wyrządził szkodę w rozumieniu przepisów dyrektywy, musi ponieść koszty niezbędnych środków zapobiegawczych lub zaradczych.

Art. 18 ust. 2 dyrektywy nakłada na Komisję obowiązek przeprowadzenia oceny przed dniem 30 kwietnia 2023 r. Przedmiotowa ocena stanowić będzie również okazję do przeanalizowania wyrażanych ostatnio obaw i ewentualnych niedociągnięć wskazanych przez Parlament Europejski oraz Europejski Trybunał Obrachunkowy, a także niektórych wzajemnie powiązanych kwestii wskazanych w Europejskim Zielonym Ładzie.

Ocena ta pozwoli zbadać, czy dyrektywa jest odpowiednia do zakładanych celów oraz zidentyfikować jej ewentualne niedociągnięcia. Ponadto ocena ta skupi się także na apelach Parlamentu Europejskiego i Europejskiego Trybunału Obrachunkowego o bardziej efektywne stosowanie tej dyrektywy.

Zgodnie z wymogami dyrektywy ocena ma zostać zakończona do 2023 r. i musi opierać się na informacjach pochodzących od państw członkowskich (rozpowszechnianych zgodnie z dyrektywą 2003/4/WE w sprawie publicznego dostępu do informacji dotyczących środowiska) oraz, w miarę możliwości, na doświadczeniach zdobytych podczas stosowania dyrektywy. Informacje muszą obejmować dane określone w załączniku VI do dyrektywy, a mianowicie przypadki szkód wyrządzonych środowisku naturalnemu w rozumieniu dyrektywy oraz wszelkie inne istotne informacje, jakie państwa członkowskie mogą postanowić uwzględnić, na temat doświadczenia zdobytego podczas jej wdrażania.