Komunikat KE: Budowanie gospodarki służącej ludziom: plan działania na rzecz gospodarki społecznej

Building an economy that works for people: an action plan for the social economy

COM/2021/778 final

9 grudnia 2021 r. Komisja Europejska przyjęła nowy plan działania na rzecz gospodarki społecznej. W planie tym przedstawiła konkretne środki mające ułatwić pełne wykorzystanie potencjału gospodarki społecznej w oparciu o wyniki wcześniejszych inicjatyw, takich jak inicjatywa z 2011 r. na rzecz przedsiębiorczości społecznej oraz inicjatywa z 2016 r. na rzecz przedsiębiorstw typu startup i przedsiębiorstw scaleup.

Każdego dnia około 2,8 mln podmiotów gospodarki społecznej w Europieoferuje konkretne i innowacyjne rozwiązania dla kluczowych wyzwań, przed którymi stoimy. Podmioty te tworzą i utrzymują wysokiej jakości miejsca pracy, przyczyniają się do włączenia społecznego grup w niekorzystnej sytuacji i ich integracji na rynku pracy oraz do równych szans dla wszystkich, napędzają zrównoważony rozwój gospodarczy i przemysłowy, promują aktywny udział obywateli w naszych społeczeństwach, odgrywają ważną rolę w europejskich systemach opieki społecznej oraz uczestniczą w rewitalizacji obszarów wiejskich i wyludnionych w Europie. Podczas pandemii COVID-19 wiele podmiotów gospodarki społecznej znalazło się na pierwszej linii sytuacji kryzysowej. Produkowały one maski ochronne, wspierały e-edukację cyfrową, pomagały osobom w potrzebie i udzielały społecznościom lokalnym pomocy w pobliżu.

Gospodarka społeczna przyczynia się do zróżnicowania form przedsiębiorstw w Europie, dzięki czemu konsumenci mają większy wybór, a jakość produktów/usług jest lepsza. Gospodarka społeczna wnosi istotny wkład w PKB w państwach, w których jest najbardziej rozwinięta, np. we Francji wkład ten wynosi 10 %. Z tego powodu uznano ją za trzon ekosystemu „gospodarki bliskości i gospodarki społecznej”, jednego z 14 ekosystemów przemysłowych określonych w aktualizacji strategii przemysłowej UE.

Gospodarka społeczna uzupełnia działania państw członkowskich w zakresie świadczenia wysokiej jakości usług społecznych w sposób racjonalny pod względem kosztów. Uzupełnia również ich starania mające na celu integrację młodzieży i grup w niekorzystnej sytuacji (np. osób z niepełnosprawnościami, osób starszych, długotrwale bezrobotnych, osób pochodzących ze środowisk migracyjnych, mniejszości rasowych lub etnicznych (zwłaszcza Romów), osób samotnie wychowujących dzieci) na rynku pracy i w całym społeczeństwie. Gospodarka społeczna na przykład pomaga budować pomosty umożliwiające osobom z niepełnosprawnościami uzyskanie zatrudnienia na otwartym rynku pracy oraz świadczy usługi niezbędne do wspierania niezależnego życia tych osób. Ponadto gospodarka społeczna przyczynia się do poprawy równości płci. Z jednej strony wiele kobiet ma dostęp do rynku pracy dzięki miejscom pracy stworzonym przez gospodarkę społeczną, a z drugiej strony usługi społeczne i opiekuńcze świadczone w ramach gospodarki społecznej umożliwiają kobietom dostęp do szerszego rynku pracy.

Gospodarka społeczna ma potencjał, by przekształcić gospodarkę po pandemii COVID-19 dzięki sprzyjającym włączeniu społecznemu i zrównoważonym modelom gospodarczym prowadzącym do bardziej sprawiedliwej transformacji ekologicznej, gospodarczej i społecznej.

Gospodarka społeczna obejmuje szereg podmiotów o różnych modelach biznesowych i organizacyjnych. Działają one w wielu różnych sektorach gospodarki, którymi są: rolnictwo, leśnictwo i rybołówstwo, budownictwo, ponowne użycie i naprawa, gospodarowanie odpadami, handel hurtowy i detaliczny, energia i klimat, informacja i komunikacja, działalność finansowa i ubezpieczeniowa, działalność związana z obsługą rynku nieruchomości, działalność profesjonalna, naukowa i techniczna, edukacja, opieka zdrowotna i pomoc społeczna, sztuka, kultura i media.

 

W kontekście niniejszego planu działania i powiązanych inicjatyw UE gospodarka społeczna obejmuje podmioty o następujących głównych wspólnych zasadach i cechach: prymat człowieka oraz celów społecznych lub środowiskowych nad zyskiem, reinwestowanie większości zysków i nadwyżek w celu prowadzenia działań w interesie członków/użytkowników („interes zbiorowy”) lub ogółu społeczeństwa („interes ogólny”) oraz demokratyczne lub partycypacyjne sprawowanie rządów.

  Międzysektorowy charakter gospodarki społecznej i fakt, że obejmuje ona różne rodzaje podmiotów, stanowią istotne wyzwania dla organów publicznych, co utrudnia opracowanie skutecznego podejścia. Pojedyncze i wyraźne punkty wejścia w administracji publicznej należą do rzadkości. Podmiotom gospodarki społecznej często trudno jest wybrać formę prawną spośród różnych opcji, które nie są w pełni dostosowane do ich potrzeb.

 

Opracowanie spójnych ram dla gospodarki społecznej wymaga uwzględnienia jej szczególnego charakteru i potrzeb w odniesieniu do licznych polityk i przepisów horyzontalnych i sektorowych, takich jak dotyczące: opodatkowania, zamówień publicznych, konkurencji, kwestii socjalnych i rynku pracy, edukacji, umiejętności i szkoleń, opieki zdrowotnej i usług opiekuńczych, wsparcia dla małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), gospodarki o obiegu zamkniętym itd.

Komisja będzie zachęcać do wzajemnego uczenia się oraz zapewniać państwom członkowskim wytyczne i wsparcie przez:

organizowanie seminariów internetowych i warsztatów od 2022 r. dla urzędników publicznych z uwzględnieniem mapowania, gromadzenia i wymiany dobrych praktyk w różnych obszarach polityki, takich jak: pomoc państwa, opodatkowanie, inwestycje społeczne, przenoszenie własności przedsiębiorstw na pracowników, systemy oznakowania i certyfikacji, pomiar skutków społecznych;

publikowanie wytycznych dotyczących odpowiednich ram podatkowych dla podmiotów gospodarki społecznej z uwzględnieniem dostępnych analiz i informacji przekazanych przez organy państw członkowskich i zainteresowane podmioty gospodarki społecznej;

publikowanie wytycznych wyjaśniających obowiązujące przepisy dotyczące opodatkowania transgranicznych darowizn na rzecz pożytku publicznego mające zastosowanie do fundacji i stowarzyszeń oraz wdrażanie zasady niedyskryminacji w państwach członkowskich;

rozpoczęcie badania na temat krajowych systemów oznakowania/certyfikacji dotyczących gospodarki społecznej, obejmującego mapowanie takich systemów istniejących w państwach członkowskich, a także określenie dobrych praktyk oraz wspólnych cech i kryteriów. Celem badania będzie również zapewnienie państwom członkowskim wspólnego podejścia i wytycznych oraz zbadanie możliwości dobrowolnego wzajemnego uznawania.

 

 

Źródło: Komisja Europejska