29
kwiecień
Więcej informacji pod linkiem: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX:52021DC0660
Komunikat KE: Reakcja na rosnące ceny energii: zestaw działań i środków wsparcia
Tackling rising energy prices: a toolbox for action and support
COM(2021) 660 final Unia Europejska podobnie jak wiele innych regionów na świecie odnotowuje obecnie gwałtowny wzrost cen energii. Budzi to duże zaniepokojenie mieszkańców, przedsiębiorstw, instytucji Unii Europejskiej i rządów państw w całej UE. Wzrost ten napędzany jest przede wszystkim zwiększonym popytem globalnym na energię ogólnie, a na gaz w szczególności, w związku z odbudową po kryzysie. Choć w przeszłości dochodziło już do wahań cen energii, obecnie UE wychodzi z kryzysu związanego z COVID-19. Europejskie gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa stoją w obliczu perspektywy wyższych rachunków za energię w momencie, kiedy wiele z nich straciło stabilność na skutek utraty dochodów z powodu pandemii. Może to negatywnie wpłynąć na odbudowę oraz jej sprawiedliwy i inkluzywny charakter. Istnieje też ryzyko, że taka sytuacja podważy zaufanie i osłabi poparcie dla transformacji energetycznej, która jest konieczna nie tylko po to, aby zapobiegać katastrofalnej zmianie klimatu, ale także aby ograniczyć narażenie UE na zmienność cen paliw kopalnych. Komisja Europejska pragnie udzielić pomocy i wsparcia, aby w pierwszym rzędzie zaradzić negatywnym skutkom dla gospodarstw domowych i przedsiębiorstw. Komunikat ten został przygotowany po wysłuchaniu państw członkowskich i Parlamentu Europejskiego i ma na celu wprowadzenie i wsparcie właściwych środków w celu złagodzenia wpływu okresowych podwyżek cen energii. Ramy polityki UE już teraz pozwalają państwom członkowskim na natychmiastowe podjęcie szeregu ukierunkowanych działań, aby chronić odbiorców wrażliwych oraz łagodzić skutki dla przemysłu. Faktycznie większość państw członkowskich już zapowiedziała środki mające zaradzić bieżącej sytuacji. Obecny zestaw narzędzi umożliwia skoordynowane podejście w celu ochrony odbiorców najbardziej narażonych na ryzyko. Jest on starannie dostosowany do celu, jakim jest zaradzenie negatywnym skutkom gwałtownych skoków cen i zapewnienie przystępności cenowej, bez rozdrabniania europejskiego jednolitego rynku energii i bez utrudniania inwestycji w sektor energetyczny i zieloną transformację. Ze względu na tańsze paliwa, zmniejszony popyt i szybko rozwijającą się produkcję energii ze źródeł odnawialnych w 2019 r. odnotowano ostry spadek hurtowych cen energii, a w 2020 r. rozpowszechniły się ujemne ceny energii elektrycznej. Ta tendencja spadkowa uległa nagłemu odwróceniu w bieżącym roku. Hurtowe ceny energii elektrycznej wzrosły o 200 % w ujęciu rocznym. To z kolei przyczyniło się do wzrostu cen detalicznych, choć w znacznie mniejszym stopniu (+9 % średnia UE do sierpnia 2021 r.).Obecny wzrost cen energii elektrycznej jest spowodowany przede wszystkim popytem globalnym na gaz, który rośnie gwałtownie wraz z ożywieniem gospodarczym. Wzrostowi popytu nie dorównuje wzrost podaży, czego skutki odczuwalne są nie tylko w UE, ale także w innych regionach świata. Ponadto obserwuje się niższe od spodziewanych dostawy gazu z Rosji, co powoduje kurczenie się rynku w sytuacji zbliżającego się sezonu grzewczego. Choć Gazprom wywiązuje się ze swojego długoterminowego kontraktu ze swoimi europejskimi kontrahentami, nie oferuje żadnych lub tylko niewielkie dodatkowe moce, aby złagodzić presję na rynku gazu w UE. Opóźnienia prac w zakresie utrzymania infrastruktury podczas pandemii również ograniczyły podaż gazu.
Z uwagi na to, że ceny gazu ziemnego są zasadniczym czynnikiem determinującym ceny energii elektrycznej w większości państw UE, opisana wyżej dynamika odpowiada w większości za wzrost tych cen. Ceny energii elektrycznej wzrosły także z powodu sezonowych warunków pogodowych (niski poziom wód i słabe wiatry w okresie letnim). Efektem tego była niższa produkcja energii ze źródeł odnawialnych w Europie. Skutki społeczne i efekty dystrybucyjne zależą od aktualnych umów, jak również od ram regulacyjnych, w tym istniejących zabezpieczeń chroniących w szczególności odbiorców wrażliwych i dotkniętych ubóstwem energetycznym. Takie zabezpieczenia mogą obejmować środki polityki społecznej i publicznej, w tym taryfy socjalne i inne środki zgodne z unijnym wewnętrznym rynkiem energii, w szczególności dyrektywą w sprawie energii elektrycznej i dyrektywą gazową oraz wytycznymi Komisji.Rosnące ceny gazu i energii elektrycznej mogą też mieć poważne reperkusje dla przemysłu i MŚP. Wpływ wysokich cen energii nie jest odczuwalny we wszystkich sektorach jednakowo – gwałtowny wzrost cen utrudnia produkcję w sektorach przemysłowych, natomiast ich wpływ na usługi jest bardziej ograniczony. Obecna sytuacja pogłębia jeszcze bardziej występujące w związku z pandemią COVID-19 problemy z płynnością finansową niektórych przedsiębiorstw, w szczególności MŚP, przy czym ich wpływ jest różny w zależności od sektora.
Obecny gwałtowny wzrost cen wymaga szybkiej i skoordynowanej reakcji. Istniejące ramy prawne umożliwiają UE i jej państwom członkowskim podejmowanie takich działań, aby zaradzić skutkom nagłych wahań cen. Bezpośrednia reakcja powinna w pierwszym rzędzie obejmować ukierunkowane środki, które mogą szybko złagodzić wpływ na grupy wrażliwe i mogą być łatwo dostosowywane w przypadku poprawy sytuacji tych grup oraz nie ingerują w dynamikę rynkową ani nie ograniczają zachęt do przejścia na gospodarkę bezemisyjną. W perspektywie średnioterminowej reakcja polityczna mogłaby skupiać się na działaniach mających sprawić, by UE była bardziej efektywna w wykorzystywaniu energii, mniej zależna od paliw kopalnych i bardziej odporna na skoki cen energii, a jednocześnie zapewniała użytkownikom końcowym dostęp do czystej energii po przystępnej cenie.
Źródło: Komisja Europejska
Najnowsze wpisy