Council Conclusions on strengthening the European Health Union

2021/C 512 I/02

Kryzys uwidocznił, że konieczne jest, by UE i jej państwa członkowskie lepiej koordynowały swoje mechanizmy gotowości i reagowania w sytuacjach zagrożenia dla zdrowia, jako element szerszych działań służących wspólnej pracy na rzecz budowy silnej i odpornej Europejskiej Unii Zdrowotnej i przyczyniały się, we współpracy w innymi państwami, do poprawy światowego bezpieczeństwa.

Jeśli chodzi o UE, pandemia COVID-19 wywarła znaczący wpływ na priorytety wieloletnich ram finansowych: na przykład więcej środków finansowych na zdrowie przewidziano w nowym Programie UE dla zdrowia, Instrumencie na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, programie „Horyzont Europa” i funduszach polityki spójności. Większe finansowanie niesie ze sobą zarówno możliwości jak i odpowiedzialność za korzystanie z niego w bardziej strategiczny sposób w celu wzmocnienia zdolności UE i zapewnienia, że inwestycje w systemy opieki zdrowotnej będą zgodne z krajowymi priorytetami państw członkowskich.

Podczas pandemii znacznie zintensyfikowało się korzystanie z telemedycyny, co pokazuje, że poważne przeszkody można pokonać. Jednak wyciągając wnioski z kryzysu pandemicznego, UE powinna stworzyć lepsze warunki do reagowania na przyszłe wyzwania i do wyzwalania innowacyjnych rozwiązań sprzyjających systemom opieki zdrowotnej, w tym obszarowi e-zdrowia.

Stałe i skoordynowane strategiczne inwestowanie w poprawę systemów opieki zdrowotnej wzmocni ich odporność i ulepszy opiekę zdrowotną w przyszłości. Choć systemy opieki zdrowotnej odgrywają zasadniczą rolę w stawianiu czoła obecnym i przyszłym wyzwaniom zdrowotnym, ich rola jest także kluczowa dla rozwoju naszych społeczeństw i gospodarek.

Kryzys pokazał również, że dostępne i przystępne cenowo produkty lecznicze stanowią podstawę gotowości i odporności Europejskiej Unii Zdrowotnej, co uznano w strategii farmaceutycznej dla Europy.

Jednym z filarów silnej Europejskiej Unii Zdrowotnej jest Europejski plan walki z rakiem. Opisano w nim działania na każdym etapie ścieżki choroby, od zapobiegania do dobrej jakości życia pacjentów chorych na raka i ozdrowieńców, skupiając się na działaniach obejmujących kilka obszarów polityki. Wdrożenie planu przyczyni się do odwrócenia tendencji wzrostowej zachorowań na raka w UE oraz do zapewnienia zdrowszej, sprawiedliwszej i bardziej zrównoważonej przyszłości dla wszystkich, zgodnie z celami zrównoważonego rozwoju ONZ.

Pandemia dodatkowo uwypukliła potrzebę zwiększenia roli UE w dziedzinie zdrowia na świecie oraz zapewnienia, że UE i państwa członkowskie mówią jednym głosem. Nacisk należy położyć nie tylko na sprawiedliwszą dystrybucję szczepionek, ale również na wzmacnianie systemów opieki zdrowotnej na całym świecie we współpracy z organizacjami międzynarodowymi. Podstawą silniejszego przywództwa UE w dziedzinie zdrowia powinny być nasze mocne strony, takie jak wspólne wartości i tradycyjnie silne systemy opieki zdrowotnej.

RADA UNII EUROPEJSKIEJ (m.in)

1. PRZYPOMINA, że art. 168 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej („TFUE”) stanowi, że działanie Unii uzupełnia polityki krajowe oraz że Unia zachęca do współpracy między państwami członkowskimi w dziedzinie zdrowia publicznego i jeśli to konieczne, wspiera ich działania.
2. ZAUWAŻA, że art. 168 TFUE stanowi, że działania Unii są prowadzone w poszanowaniu obowiązków państw członkowskich w zakresie organizacji i świadczenia usług zdrowotnych i opieki medycznej. Art. 168 TFUE stanowi również, że przy określaniu i urzeczywistnianiu wszystkich polityk i działań Unii zapewnia się wysoki poziom ochrony zdrowia ludzkiego.
3. PRZYWOŁUJE konkluzje Rady pt. „Ku nowoczesnym, elastycznym i stabilnym systemom opieki zdrowotnej” opublikowane w dniu 8 lipca 2011 r. i konkluzje Rady w sprawie zachęcania do inicjowanej przez państwa członkowskie dobrowolnej współpracy między systemami opieki zdrowotnej opublikowane w dniu 30 czerwca 2017 r.
4. PRZYWOŁUJE Europejski filar praw socjalnych z 2017 r. i 20 zawartych w nim zasad, które obejmują prawo do szybkiego dostępu do przystępnej cenowo, profilaktycznej i objawowej opieki zdrowotnej dobrej jakości.
5. PRZYWOŁUJE komunikat Komisji w sprawie skutecznych, dostępnych i odpornych systemów opieki zdrowotnej przyjęty w dniu 4 kwietnia 2014 r., komunikat Komisji w sprawie umożliwienia transformacji cyfrowej opieki zdrowotnej i społecznej na jednolitym rynku cyfrowym (15) przyjęty w dniu 25 kwietnia 2018 r., zalecenie Komisji w sprawie europejskiego formatu wymiany elektronicznej dokumentacji medycznejprzyjęte w dniu 6 lutego 2019 r. i komunikat Komisji w sprawie budowania Europejskiej Unii Zdrowotnej przyjęty w dniu 11 listopada 2020 r.

RADA UE ZWRACA SIĘ DO PAŃSTW CZŁONKOWSKICH I KOMISJI, BY:

• ułatwiały i zachęcały do ciągłych dobrowolnych wymian na temat innowacji w systemach opieki zdrowotnej w celu dzielenia się wiedzą i wzajemnego uczenia się, po to by kłaść merytoryczne podwaliny procesu decyzyjnego i wspierać krajowe działania w zakresie polityki zgodnie z potrzebami państw członkowskich;
• dokonywały przeglądu procesu oceny, rozpowszechniania i wdrażania najlepszych praktyk i innowacyjnych rozwiązań w celu zoptymalizowania ich stosowania i wpływu, stosownie do przypadku;
• ułatwiały współpracę między państwami członkowskimi w zakresie zewnętrznej wzajemnej oceny innowacyjnych rozwiązań i zachęcały do niej;
• kontynuowały i wspierały dalszą udaną współpracę między państwami członkowskimi w dziedzinie e-zdrowia, czego przykładem może być sieć e-zdrowie, by wspierać szersze wdrażanie rozwiązań i usług o wyraźnym potencjale zwiększania skuteczności, dostępności i odporności systemów opieki zdrowotnej, a przy tym zapewniania poszanowania prywatności;
• wspierały badania i partnerstwa oparte na współpracy między państwami członkowskimi w zakresie przekształcania systemów opieki zdrowotnej i opieki społecznej w celu opracowania opartych na dowodach strategii, polityk i innowacyjnych sposobów świadczenia opieki i utrzymywania zdrowia populacji;
• wspierały stosowne organizacje społeczeństwa obywatelskiego w ich wysiłkach, by promować zdrowie i docierać do wrażliwych grup społecznych.\
• zachęcały do korzystania z Instrumentu Wsparcia Technicznego i innych mechanizmów unijnych, by przeprowadzać reformy mające na celu zwiększenie odporności systemów opieki zdrowotnej, również dzięki innowacjom, a także promowały takie korzystanie.

RADA ZWRACA SIĘ DO KOMISJI, BY:

• wzmacniała koordynację między unijnymi programami i politykami, by skuteczniej wspierać wdrażanie reform krajowych systemów opieki zdrowotnej za pomocą dostępnych mechanizmów unijnych;
• zbadała możliwość świadczenia usług doradczych w pojedynczym punkcie dostępu, by towarzyszyć państwom członkowskim na ich wniosek w optymalizacji wykorzystania unijnych funduszy, mechanizmów i instrumentów UE w celu wsparcia planowania, finansowania i urzeczywistniania zmian w ich systemach opieki zdrowotnej;
• promowała i wspierała możliwości budowania potencjału specjalistów pracujących w systemach opieki zdrowotnej, zwłaszcza tych na wczesnym etapie kariery zawodowej; możliwości te powinny poszerzyć ich wiedzę i umiejętności w zakresie zarządzania systemami opieki zdrowotnej i finansowania tych systemów i w ten sposób przyczynić się do podniesienia odporności systemów opieki zdrowotnej i wzmocnienia podejścia „Jedno zdrowie”.

Źródło: Rada Europejska