Szanowni Państwo, Członkowie Związku Pracodawców Polska Miedź

Uprzejmie informuję, że do oceny „Ex post” skierowana została Ustawa z dnia 10 września 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wspieraniem polubownych metod rozwiązywania sporów.

Przygotowana w związku z przeprowadzaną oceną Ex post przedmiotowej ustawy Ocena Skutków Regulacji dostępna jest na stronach Rządowego Centrum Legislacji pod adresem:

https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12393853/katalog/13107742#13107742

Uprzejmie proszę o przekazywanie ewentualnych uwag, opinii i stanowisk do projektu w terminie do 7 lutego 2025 roku na adres: kuydowicz@pracodawcy.pl w wersji elektronicznej umożliwiającej edytowanie tekstu.

Ustawą z dnia 10 września 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wspieraniem polubownych metod rozwiązywania sporów wprowadzono usprawnienia proceduralne i organizacyjne, mające na celu zachęcanie stron do prób polubownego rozwiązania sporu przed skierowaniem sprawy do sądu lub w toku postępowania sądowego. Wprowadzono też mechanizmy dotyczące zapewnienia odpowiedniej jakości usług mediacyjnych, jak i standardów wymaganych od mediatorów.

Niewielki stopień wykorzystania polubownych (alternatywnych) metod rozwiązywania sporów (ADR)1 stanowił jedną z przyczyn obciążenia sądów powszechnych, co w konsekwencji wpływało na długość postępowań sądowych. Brak było wystarczających zachęt do korzystania z polubownych metod rozwiązywania sporów. 

Mediacja to sposób na wypracowanie satysfakcjonującego strony sporu rozwiązania w drodze dobrowolnych, poufnych rozmów prowadzonych przy udziale neutralnego mediatora, który wspiera przebieg negocjacji, łagodzi napięcia i pomaga w osiągnięciu porozumienia, a także w zawarciu ugody. Ugoda zawarta podczas mediacji, zatwierdzona przez sąd, podlega wykonaniu, tak jak orzeczenie sądu.

Rozwiązania wdrożone ustawą koncentrowały się głównie na następujących zagadnieniach:

• wzmocnienie obowiązku informowania przez sąd o możliwości skierowania sprawy do mediacji, szczególnie na wstępnym etapie postępowania. Podkreślono również obowiązek sędziego dokonania oceny, czy sprawa może zostać rozwiązana poprzez mediację. Sędzia może wezwać strony do wzięcia udziału w spotkaniu informacyjnym, na którym uzyskają informację na temat mediacji, albo wezwać strony na posiedzenie niejawne. Sąd może skierować strony do mediacji na każdym etapie sprawy, więcej niż raz w toku postępowania,

• uporządkowanie kwestii proceduralnych dotyczących mediacji: strony uzyskały pierwszeństwo przy wyborze mediatora, mediator może zapoznać się z aktami sprawy zaraz po przystąpieniu stron do mediacji, dane kontaktowe stron sąd przekaże mediatorowi niezwłocznie. Mediacja może zostać wyznaczona na okres do 3 miesięcy (termin mediacji może zostać przedłużony na zgodny wniosek stron lub z innych ważnych powodów),

• jeżeli nie dojdzie do wszczęcia mediacji przedsądowej z powodów niezależnych od wierzyciela (np. druga strona nie wyrazi zgody na mediację), wierzyciel zachowa pozytywne skutki związane z przerwaniem biegu przedawnienia roszczenia, jeżeli wniesie pozew w terminie 3 miesięcy,

• wprowadzenie wymagań dotyczących kwalifikacji stałych mediatorów w celu zagwarantowania wysokiej jakości usług. Mediatorzy posiadający odpowiednią wiedzę i umiejętności mogą zostać wpisani na dostępną w internecie listę stałych mediatorów, 

• wprowadzenie wyższego standardu dla arbitrów dotyczących ich bezstronności i niezależności w sprawie,

• zaliczenie kosztów mediacji prowadzonej na skutek skierowania przez sąd do kosztów sądowych, co umożliwia zwolnienie osób niezamożnych od kosztów mediacji,

• stworzenie systemu zachęt finansowych dotyczących kosztów sądowych. Wniosek o zatwierdzenie ugody pozasądowej zawartej przed mediatorem został zwolniony od opłaty sądowej. Jeżeli do zawarcia ugody dojdzie przed rozpoczęciem rozprawy, sąd zwróci stronom całość uiszczonej opłaty sądowej,

• przy ustalaniu wynagrodzenia adwokata oraz radcy prawnego sąd bierze pod uwagę jego zaangażowanie w czynności podjęte w celu polubownego rozwiązania sporu również przed wniesieniem pozwu,

• sąd ma możliwość obciążenia strony, która bez uzasadnienia nie stawiła się na spotkanie informacyjne lub posiedzenie niejawne, kosztami nakazanego stawiennictwa poniesionymi przez stronę przeciwną.

W ustawie wprowadzono również rozwiązania dotyczące arbitrażu:

• wprowadzenie jednoinstancyjności prowadzonych w sądach powszechnych spraw o uznanie lub stwierdzenie wykonalności wyroków zagranicznych sądów polubownych oraz postępowań ze skarg o uchylenie wyroku sądu polubownego (tzw. postępowania post arbitrażowe), 

• skrócenie terminu na wniesienie skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego z trzech do dwóch miesięcy,

• wprowadzenie równego standardu dla postępowań sądowych i arbitrażowych w zakresie skutków ogłoszenia upadłości. Pomimo ogłoszenia upadłości zapis na sąd polubowny nie traci mocy, a toczące się przed sądem polubownym postępowania będą kontynuowane.

Z wyrazami szacunku