Opinia w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (numer w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów: UD211)

Lubin, 25 czerwca 2021 r.
ZPPM / 17S / VI / 2021
Opinia w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (numer w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów: UD211)
 
Szanowna Pani
Iwona Michałek
Sekretarz Stanu
Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii
Szanowna Pani Minister
W załączeniu przesyłam stanowisko naszej organizacji w sprawie ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (numer w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów: UD211).
Uprzejmie proszę o wzięcie pod uwagę zaprezentowanej argumentacji przy tworzeniu ostatecznego kształtu projektu aktu prawnego, na dalszym etapie prac legislacyjnych lub w przypadku jego zmiany w przyszłości.
Z wyrazami szacunku
Beata Staszków
Prezes Zarządu Związku Pracodawców Polska Miedź
 
 
Stanowisko Związku Pracodawców Polska Miedź w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (numer w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów: UD211).

 

Związek Pracodawców Polska Miedź jest samorządną organizacją pracodawców, niezależną w swej działalności od organów władzy i administracji państwowej, samorządowej oraz innych organizacji. Nasza organizacja zrzesza 118 pracodawców, zatrudniających ponad 38 000 pracowników. Założycielem Związku jest KGHM Polska Miedź S.A., a naszymi członkami są również podmioty prywatne, w szczególności z sektora małych i średnich przedsiębiorstw, jak również firmy samorządowe niezwiązane kapitałowo z Grupą KGHM. Od blisko 25 lat Związek monitoruje i opiniuje projekty aktów prawnych istotnych dla gospodarki, chroniąc prawa i reprezentując interesy pracodawców i przedsiębiorców.

Związek Pracodawców Polska Miedź pozytywnie ocenia fakt przygotowania przez Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Analiza projektu ustawy oraz załączonych dokumentów (uzasadnienie, OSR) oraz opinie otrzymane od naszych firm członkowskich pozwoliły nam na przygotowanie następujących uwag.

Uwagi ogólne:

Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi wychodzi naprzeciw oczekiwaniom przedsiębiorców i pracodawców, ponieważ stwarza podstawy do wprowadzenia i przeprowadzania prewencyjnej, wyrywkowej kontroli pracowników na obecność alkoholu lub środków działających podobnie do alkoholu w ich organizmach. Projektowana regulacja zmierza w kierunku rozwiązania istotnego problemu, jakim jest brak precyzyjnej podstawy prawnej do przeprowadzania przez uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego badań pracowników na obecność tzw. narkotyków w ich organizmach. W chwili obecnej w polskim porządku prawnym nie ma bowiem przepisów, które określałyby procedurę takiego badania, na żądanie pracodawcy lub samego pracownika. W ten sposób w systemie prawnym zostanie umieszczone narzędzie dające podstawę do niedopuszczenia przez pracodawcę do wykonywania pracy przez pracownika, wobec którego zachodzi uzasadnione podejrzenie, że znajduje się w stanie po użyciu takich środków lub zażywał je w czasie pracy.

Co ważne przepisy będą miały zastosowanie także do osób fizycznych wykonujących pracę na innej podstawie niż stosunek pracy, w szczególności na podstawie umów cywilnoprawnych oraz osób prowadzących na własny rachunek działalność gospodarczą.

Proponowane przepisy stanowić będą także rozwiązanie innego problemu, który wynikał z faktu, iż przez długi czas prowadzenie badań trzeźwości pracowników samodzielnie przez pracodawcę wiązało się z ryzykiem naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych. Ryzyko wynikało ze stanowiska Urzędu Ochrony Danych Osobowych („UODO”), które wprost wskazywało że badanie stanu trzeźwości pracownika może przeprowadzić policja, ale nie pracodawca. Problematyczne w tym zakresie były również przepisy ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, których interpretacja również sugerowała brak możliwości prowadzenia samodzielnych kontroli przez pracodawcę Z drugiej strony niemożność przeprowadzania tych badań niejednokrotnie mogła wiązać się ze stwarzaniem niebezpiecznych sytuacji dla pracowników, np. pracowników obsługujących pojazdy lub maszyny. Z uwagi na kontrowersję wokół zagadnienia, podążanie w stronę umożliwienia kontroli trzeźwości pracowników przez pracodawcę, a przede wszystkim określenia zasad ich przeprowadzania, trzeba ocenić pozytywnie. Prowadzenie kontroli w miejscu pracy powinno odbywać się w sposób kontrolowany, a przede wszystkim – w sposób ograniczony do tego, co niezbędne, z wykorzystaniem dobrego, skalibrowanego sprzętu i przez odpowiednio wykwalifikowane osoby. Powinna być zapewniona możliwość szybkiej weryfikacji wyniku w przypadku gdy jedna ze stron się z nim nie zgadza. Kontrole te nie powinny umożliwiać manipulacji wynikami lub prześladowania konkretnych pracowników. Kwestie te nie powinny jednak wpływać na całkowite uniemożliwienie badań trzeźwości, lecz powinny stanowić podstawę do właściwego określenia praw i obowiązków pracodawcy w ramach takich badań w przepisach.

Uwagi szczegółowe

Szczegółowy wykaz uwag do projektu jest zawarty w załączonej tabeli („Uwagi do projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (UD211) oraz projektu rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie badań na obecność alkoholu lub środków działających podobnie do alkoholu w organizmie pracownika”)