Szanowni Państwo, Członkowie Związku Pracodawców Polska Miedź

Uprzejmie informuję, że do uzgodnień międzyresortowych skierowany został projekt rozporządzenia Rady Ministrów zmieniającego rozporządzenie w sprawie ustanowienia Pełnomocnika Rządu do spraw Polityki Surowcowej Państwa (numer z wykazu RD168).

Przedmiotowy projekt aktu prawnego wraz z Uzasadnieniem oraz Oceną Skutków Regulacji dostępny jest na stronach Rządowego Centrum Legislacji pod adresem:

https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12393701/katalog/13107261#13107261

Uprzejmie proszę o przekazywanie ewentualnych uwag, opinii i stanowisk do projektu w terminie do 27 stycznia 2025 roku na adres: kuydowicz@pracodawcy.pl w wersji elektronicznej umożliwiającej edytowanie tekstu.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 8 sierpnia 1996 r. o Radzie Ministrów, Rada Ministrów może ustanowić pełnomocnika Rządu do określonych spraw, których przekazanie członkom Rady Ministrów nie jest celowe, zaś pełnomocnikiem Rządu może być sekretarz stanu lub podsekretarz stanu. Rada Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, zakres udzielonych pełnomocnikowi upoważnień, sposób sprawowania nadzoru nad jego działalnościąoraz sposób zapewnienia pełnomocnikowi obsługi merytorycznej, organizacyjno-prawnej, technicznej i kancelaryjno-biurowej.

W związku z powyższym, na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 maja 2016 r. w sprawie ustanowienia Pełnomocnika Rządu do spraw Polityki Surowcowej Państwa (Dz.U. z 2023 r. poz. 236), powołany został Pełnomocnik, którym jest sekretarz stanu lub podsekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska – Główny Geolog Kraju.

Zgodnie z obecnym stanem prawnym do zadań Pełnomocnika należy:

1) przygotowywanie projektu polityki surowcowej państwa;

2) koordynowanie i inicjowanie działań w zakresie realizacji polityki surowcowej państwa;

3) opracowywanie nowych rozwiązań prawnych i ekonomicznych w zakresie polityki surowcowej państwa;

4) monitorowanie wdrażania i funkcjonowania wypracowanych rozwiązań;

5) wsparcie organów administracji rządowej w prowadzonych przez nie działaniach informacyjnych i edukacyjnych w zakresie polityki surowcowej państwa;

6) przygotowywanie koncepcji ekonomicznych, prawnych i strategicznych, z wyłączeniem kwestii związanych z podatkami, oraz inicjowanie, koordynowanie i monitorowanie działań w celu modernizacji systemu instytucji i regulacji dla poszukiwania, rozpoznawania i wydobywania węglowodorów, w szczególności ze złóż niekonwencjonalnych;

7) koordynacja prowadzenia polityki informacyjnej w zakresie poszukiwania, rozpoznawania i wydobywania węglowodorów.

W związku ze zmianą priorytetów rządu i potrzebą aktualizacji, a następnie sprawnej realizacji Polityki Surowcowej Państwa określone w obowiązującym rozporządzeniu zadania Pełnomocnika są niewystarczające dla efektywnego wykonywania zadań Państwa w tym zakresie. Dodatkowo w maju 2024 roku weszło w życie rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) w sprawie ustanowienia ram na potrzeby zapewnienia bezpiecznych i zrównoważonych dostaw surowców krytycznych oraz zmiany rozporządzeń (UE) nr 168/2013, (UE) 2018/858, (UE) 2018/1724 i (UE) 2019/1020 (Dz.U.UE.L.2024.1252), zwane dalej „rozporządzeniem 2024/1252”, które nakłada na Państwa Członkowskie szereg obowiązków. Celem projektowanych zmian jest rozszerzenie zakresu działania Pełnomocnika Rządu do spraw Polityki Surowcowej Państwa, co wpłynie pozytywnie na zapewnienie bezpieczeństwa surowcowego kraju.

Projektowane rozporządzenie zmienia zakres zadań Pełnomocnika. 

1. Wskazane jest opracowanie aktualizacji polityki surowcowej państwa. Aktualizacja polityki surowcowej państwa jest niezbędna ze względu na zmieniające się warunki geopolityczne, społeczne i środowiskowe, mające kluczowe znaczenie na sektor surowcowy. Także w tym celu dodaje się w § 2 ust. 9, który rozszerza zadanie Pełnomocnika powierzając mu proponowanie kierunków i metod współpracy z ośrodkami naukowo-badawczymi oraz państwową służbą geologiczną, która jest głównym wykonawcą zadań realizowanych w ramach Polityki Surowcowej Państwa.

2. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) w sprawie ustanowienia ram na potrzeby zapewnienia bezpiecznych i zrównoważonych dostaw surowców krytycznych oraz zmiany rozporządzeń (UE) nr 168/2013, (UE) 2018/858, (UE) 2018/1724 i (UE) 2019/1020 (Dz.U.UE.L.2024.1252).

W związku z wejściem w życie 23 maja 2024 r. przepisów rozporządzenia 2024/1252, które nakładają na Państwa Członkowskie szereg obowiązków, wskazane jest poszerzenie zadań Pełnomocnika poprzez wpisanie koordynacji działań wynikających z rozporządzenia 2024/1252, identyfikacji dużych przedsiębiorstw działających na terytorium kraju i wykorzystujących surowce strategiczne, opracowanie i realizacja wieloletniego rządowego programu poszukiwań surowców krytycznych, o którym mowa w art. 19 rozporządzenia 2024/1252.

Do dnia 24 maja 2025 r. i 12 miesięcy od każdej aktualizacji wykazu surowców strategicznych, państwa członkowskie wskazują duże przedsiębiorstwa działające na ich terytorium, które wykorzystują surowce strategiczne do produkcji baterii do magazynowania energii i do elektromobilności, urządzeń do produkcji i wykorzystania wodoru, urządzeń do wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych, statków powietrznych, silników trakcyjnych, pomp ciepła, urządzeń do przesyłania i przechowywania danych, mobilnych urządzeń elektronicznych, urządzeń.

W chwili obecnej zadanie to nie jest realizowane przez konkretny resort lub instytucję, co niesie ze sobą konsekwencję braku wykonania tego obowiązku przez Polskę. Obowiązek ten ma charakter interdyscyplinarny i wymaga współpracy różnych resortów i jednostek m.in. MRiT oraz GUS.  Przypisanie tego zadania Pełnomocnikowi jest niezbędne w celu skoordynowania działań w tym zakresie. Dodatkowo otrzymane dane pozwolą na korelację z działaniami zawartymi w Polityce Surowcowej Państwa.

Pełnomocnik będzie przedstawicielem wysokiego szczebla reprezentującym Polskę w utworzonej w KE Europejskiej Radzie ds. Surowców Krytycznych (obecnie funkcję tą pełni podsekretarz Stanu MKIŚ). Rada ta koordynuje wdrażanie rozporządzenia 2024/1252 na poziomie UE, a udział poszczególnych państw członkowskich pozwala na wymianę informacji i koordynację działań w tym zakresie. Przedstawiciel Polski pełni również funkcję punktu kontaktowego w sprawie wdrażania rozporządzenia 2024/1252 w Polsce.  Zakres prac obejmuje m.in. kwestie monitorowania ryzyk dostaw surowców, krajowych poszukiwań złóż kopalin do produkcji surowców krytycznych, finansowania projektów, GOZ, projektów strategicznych, udziału społeczeństwa, dyplomacji surowcowej oraz magazynowania surowców. Prace realizowane w ramach rozporządzenia 2024/1252 znacznie wykraczają poza ustawowe zadania MKIŚ. Realizacja powyższych tematów wymaga ścisłej współpracy pomiędzy odpowiednimi resortami i agencjami. Funkcja Pełnomocnika pozwoli na sprawna realizację powyższych zadań. Dodatkowo wymiana informacji w tym zakresie pozwoli na odpowiednie przygotowanie sprawozdań do KE wskazanych w rozporządzenia 2024/1252.

Do dnia 24 maja 2025 r. każde państwo członkowskie sporządza krajowy program poszukiwań ogólnych ukierunkowanych na surowce krytyczne i minerałów nośnikowych dla surowców krytycznych. Te programy krajowe poddaje się przeglądowi co najmniej co pięć lat; w razie potrzeby są one aktualizowane.

3. W celu usprawnienia prac Pełnomocnika proponuje się także zmiany modyfikujące brzmienie § 2 ust. 7 oraz  8, poprzez uszczegółowienie konkretnych kopalin, będących w głównym zainteresowaniu Polityki Surowcowej Państwa.

Z wyrazami szacunku