Szanowni Państwo Członkowie Związku Pracodawców Polska Miedź

Uprzejmie informuję, że do konsultacji publicznych skierowany został projekt ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (numer z wykazu UC62).

Przedmiotowy projekt aktu prawnego wraz z Uzasadnieniem, Oceną Skutków Regulacji, Tabelą zgodności oraz odwróconą tabelą zgodności dostępny jest na stronach Rządowego Centrum Legislacji pod adresem:

https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12388700/katalog/13077158#13077158

Uprzejmie proszę o przekazywanie ewentualnych uwag, opinii i stanowisk do projektu w terminie do 20 września 2024 roku na adres: kuydowicz@pracodawcy.pl w formie tabeli uwag przesyłanej w załączeniu, w wersji elektronicznej umożliwiającej edytowanie tekstu.

Z uwagi na fakt, iż wdrożenie postanowień dyrektywy jest przedmiotem regulacji ustawowej, niezbędne jest podjęcie działań legislacyjnych i nie jest możliwe osiągnięcie ww. celu za pomocą innych środków. Wdrożenie do prawa polskiego przepisów dyrektywy w zakresie minimalnego wynagrodzenia wymaga dokonania zmiany ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę z 2002 r. Ponieważ ustawa ta była wielokrotnie zmieniana zaproponowano nowy projekt ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Ponadto w zakresie sankcji konieczna jest również zmiana ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz. U. z 2024 r. poz. 17), zwanej dalej „Kodeksem karnym” oraz ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2023 r. poz. 1465, z późn. zm.), zwanej dalej „Kodeksem pracy”. Konieczne są także inne zmiany, niewynikające bezpośrednio z dyrektywy, które mają na celu doprecyzowanie istniejących przepisów i wprowadzenie bardziej sprawiedliwego i przejrzystego kształtu minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz minimalnej stawki godzinowej. Projekt ustawy w części stanowi powtórzenie obecnie obowiązujących przepisów ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę z 2002 r. Projekt ustawy reguluje zasady i tryb ustalania oraz aktualizacji minimalnego wynagrodzenia za pracę, wskazuje organ doradczy właściwy w sprawach związanych z minimalnym wynagrodzeniem za pracę, reguluje kwestie związane ze sprawozdawczością w zakresie minimalnego wynagrodzenia za pracę, a także określa zasady i tryb ustalania oraz wypłacania minimalnej stawki godzinowej. Projekt ustawy przewiduje:

1) uzupełnienie słowniczka (art. 2), w stosunku do obecnie obowiązującej ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę z 2002 r., o definicje następujących pojęć (aktualizacja minimalnego wynagrodzenia za pracę, długoterminowe krajowe poziomy produktywności, minimalne wynagrodzenie za pracę, ogólny poziom wynagrodzeń i ich rozkład, rok aktualizacji, rok negocjacji, rok sprawozdawczy, siła nabywcza minimalnego wynagrodzenia za pracę, z uwzględnieniem kosztów utrzymania, stopa wzrostu wynagrodzeń, strona pracodawców, strona pracowników, wynagrodzenie zasadnicze);

2) dwa terminy zmiany wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę (art. 3 projektu). W myśl projektu ustawy, gdy prognozowany na rok następny wskaźnik cen wynosi co najmniej 105% ustala się dwa terminy zmiany wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz minimalnej stawki godzinowej, tj. od dnia 1 stycznia i od dnia 1 lipca. Natomiast, gdy wskaźnik ten wynosi mniej niż 105% – ustala się jeden termin zmiany ww. wysokości minimalnych gwarancji płacowych, tj. od dnia 1 stycznia;

3) wyznaczenie Rady Dialogu Społecznego (zwanej dalej „RDS”) jako organu doradczego (art. 4 projektu). Organ ten będzie doradzał Radzie Ministrów w kwestiach związanych z minimalnym wynagrodzeniem za pracę, w szczególności z jego ustalaniem i aktualizacją;

4) podkreślenie roli strony pracowników i strony pracodawców w sprawach związanych z minimalnym wynagrodzeniem za pracę (art. 5 projektu). Zgodnie z tym przepisem, partnerzy społeczni mogą wyrażać opinię, zajmować stanowisko, w szczególności w zakresie:

a) określania mechanizmu ustalania minimalnego wynagrodzenia za pracę i jego zmiany, w tym wyboru i stosowania kryteriów ustalania wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę,

b) wyboru i stosowania orientacyjnej wartości referencyjnej,

c) aktualizowania minimalnego wynagrodzenia za pracę,

d) ustanawiania zróżnicowanych stawek minimalnego wynagrodzenia za pracę i odliczeń od niego,

e) gromadzenia danych i prowadzenia badań oraz analiz z zakresu minimalnego wynagrodzenia za pracę. Należy zauważyć, że zgodnie z projektem ustawy partnerzy społeczni w ramach RDS uczestniczą zarówno w pracach organu doradczego, jak i przy aktualizacji minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz negocjują (analogicznie jak obecnie) wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę. Ponadto partnerzy społeczni, tak jak dotychczas, będą przedstawiać swoje propozycje w sprawie wzrostu minimalnego wynagrodzenia za pracę w następnym roku (zgodnie z art. 16 ust. 2 pkt 2 ustawy o Radzie Dialogu Społecznego) oraz opiniować, w przypadku braku uzgodnienia na forum RDS wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, projekt rozporządzenia ustalającego wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę na rok następny;

5) co do zasady analogiczną jak obecnie obowiązująca, coroczną procedurę ustalania minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz minimalnej stawki godzinowej (art. 6 projektu). Zgodnie z projektem, wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę będzie corocznie przedmiotem negocjacji prowadzonych w ramach RDS. Rada Ministrów przedstawia RDS do negocjacji propozycje wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę dla pracowników oraz minimalnej stawki godzinowej dla określonych umów cywilnoprawnych – w terminie do dnia 15 czerwca każdego roku. Negocjacje prowadzone będą przez 30 dni od dnia otrzymania propozycji i informacji. Jeżeli w tym terminie RDS nie uzgodni ww. wysokości gwarancji płacowych, wówczas decyzje w tym zakresie podejmie Rada Ministrów w drodze rozporządzenia. Ustalone przez Radę Ministrów wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz minimalnej stawki godzinowej nie będą mogły być niższe niż zaproponowane RDS do negocjacji. Zgodnie z projektowanym art. 6 ust. 2 ustawy, Rada Ministrów, poza proponowaną na rok następny kwotą minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz minimalnej stawki godzinowej, przedstawia RDS również szereg informacji o charakterze ekonomiczno-statystycznym. Dodatkowo w stosunku do obecnych przepisów przekazywana będzie również informacja o orientacyjnej wartości referencyjnej oraz relacji propozycji wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w roku następnym do tej wartości (art. 6 ust. 2 pkt 11 projektu). Ponadto w roku aktualizacji zostanie również przekazana informacja o zastosowanej aktualizacji minimalnego wynagrodzenia za pracę (art. 6 ust. 3 projektu);

6) utrzymanie co do zasady dotychczasowego mechanizmu ustalania minimalnego wynagrodzenia za pracę (art. 7 ust. 1–4 projektu ustawy). Projektowane przepisy ustawy gwarantują zatem coroczny wzrost wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w stopniu nie niższym niż prognozowany na dany rok wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem. Jednocześnie, w roku negocjacji wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę jest niższa od połowy wysokości przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w I kwartale tego roku, gwarancja ta jest zwiększana dodatkowo o 2/3 prognozowanego wskaźnika realnego przyrostu PKB. W przypadku, gdy w roku poprzednim rzeczywisty wzrost cen różnił się od prognozowanego, projekt przewiduje zastosowanie mechanizmu korygującego (zastosowanie wskaźnika weryfikacyjnego w odniesieniu do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w danym roku z tytułu różnicy pomiędzy rzeczywistym a prognozowanym wzrostem cen w roku poprzednim). W stosunku do obecnie obowiązującego mechanizmu, w art. 7 ust. 3 proponuje się doprecyzowanie obliczania wskaźnika weryfikacyjnego. Ustawa o minimalnym wynagrodzeniu za pracę z 2002 r. przewiduje, że wskaźnik weryfikacyjny otrzymuje się przez podzielenie wskaźnika cen w roku poprzednim przez prognozowany wskaźnik cen w roku poprzednim, w oparciu o który została określona propozycja wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę przekazana RDS do negocjacji. Należy jednak zauważyć, że prognozowany wskaźnik cen w roku poprzednim, w oparciu o który została określona propozycja wysokości minimalnego wynagrodzenia przekazana RDS do negocjacji, może się różnić od prognozowanego wskaźnika cen w roku poprzednim, w oparciu o który została ustalona ostateczna wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę. Przykładowo, przy ustalaniu minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2022 r. zastosowano prognozowany wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem przyjęty w projekcie ustawy budżetowej na 2022 r. w wysokości 103,3%, a do określenia propozycji wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę przekazanej do negocjacji do RDS przyjęto prognozowany wskaźnik określony w Założeniach projektu budżetu państwa na rok 2022 r., tj.: 102,8%. W celu ustanowienia bardziej miarodajnego wskaźnika weryfikacyjnego, projekt ustawy przewiduje, aby był on obliczany przez podzielenie wskaźnika cen w roku poprzednim przez faktyczny prognozowany wskaźnik cen w roku poprzednim, w oparciu o który została ustalona wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę, a nie ten wzięty pod uwagę przy ustalaniu propozycji minimalnego wynagrodzenia za pracę. Należy mieć jednocześnie na uwadze, że art. 7 ust. 5 projektu ustawy przewiduje, iż w roku aktualizacji, przy ustaleniu wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, uwzględnia się również aktualizację minimalnego wynagrodzenia za pracę. Przepis ten zawiera również gwarancję utrzymania wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę na poziomie obowiązującym w roku negocjacji, w przypadku gdyby w wyniku analizy kryteriów aktualizacji, na podstawie których przeprowadzana jest aktualizacja minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalono, że wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę w ostatnich latach wzrastała szybciej, niż wynikałoby to z analizowanych kryteriów. Ponadto w art. 7 ust. 6 doprecyzowano ustalenie minimalnego wynagrodzenia za pracę w przypadku, gdy w roku negocjacji są ustalone dwa terminy jego zmiany, zgodnie z art. 3 pkt 1, do obliczenia wysokości minimalnego wynagrodzenia na rok następny przyjmuje się wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującą od dnia 1 lipca roku negocjacji. Przyjęcie kwoty obowiązującej od 1 lipca jest zasadne z uwagi na fakt, że do obliczenia minimalnego wynagrodzenia za pracę na rok następny powinno być brane pod uwagę „ostateczne” wynagrodzenie minimalne za pracę obowiązujące w roku negocjacji, a nie wysokość przeciętnej, która występuje sporadycznie (tylko w przypadku dwóch terminów ustalania wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę). Należy podkreślić, że w okresie obowiązywania przepisów obecnej ustawy z dnia 10 października 2002 r., tylko dwukrotnie (tj. w 2023 r. i 2024 r.) prognozowana inflacja wynosiła powyżej 105%, co wiązało się z koniecznością ustalenia dwóch terminów zmiany minimalnego wynagrodzenia za pracę. Doprecyzowanie ww. przepisu ma wyeliminować wątpliwości dotyczące stosowania kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę przy ustalaniu ustawowego minimum, w przypadku, gdy w roku negocjacji są ustalone dwa terminy jego zmiany. Wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę jest ustalana i negocjowana ze stosunkowo dużym wyprzedzeniem – obowiązuje w roku następnym. Dlatego przy ustalaniu ustawowego minimum wykorzystywane są wskaźniki ekonomiczne zarówno rzeczywiste, dostępne (np. przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w I kwartale roku negocjacji), jak i prognozowane (np. wskaźnik wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem);

7) analogiczny jak w obecnie obowiązującej ustawie o minimalnym wynagrodzeniu z 2002 r. sposób zaokrąglania przy dokonywaniu obliczeń dotyczących wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę (art. 8);

8) orientacyjną wartość referencyjną na poziomie 55% prognozowanej wysokości przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, przyjętej do opracowania projektu ustawy budżetowej). Wartość ta będzie stosowana do corocznej oceny wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę (art. 9 ust. 1 i 2 projektu). W myśl art. 5 ust. 4 ww. dyrektywy państwa członkowskie są zobowiązane do dokonywania oceny adekwatności minimalnego wynagrodzenia. W tym celu będą musiały wybrać jedną lub większą liczbę orientacyjnych wartości referencyjnych na poziomie międzynarodowym lub na poziomie krajowym. Dyrektywa pozostawia państwom członkowskim swobodę w zakresie wyboru liczby, rodzaju i poziomu orientacyjnych wartości referencyjnych. Orientacyjna wartość referencyjna ma służyć ocenie adekwatności minimalnego wynagrodzenia, a dyrektywa nie wymaga jej osiągnięcia. Relacja minimalnego wynagrodzenia za pracę do przeciętnego wynagrodzenia sukcesywnie rośnie. W 2023 r. relacja ta wynosiła 50,3%. Natomiast prognozowana relacja minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2024 r. (4300 zł) do prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w 2024 r. ustalonego w „Założeniach do projektu budżetu państwa na 2025 r.” (8007 zł) wynosi 53,7%. Zatem zasadnym jest, aby orientacyjna wartość referencyjna, do której osiągnięcia mamy dążyć i do której będzie porównywane minimalne wynagrodzenie za pracę była ustalona na wyższym poziomie (55% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, przyjętego do opracowania projektu ustawy budżetowej). Biorąc pod uwagę obecną dostępność wskaźników w statystyce krajowej, zasadnym jest zastosowanie orientacyjnej wartości referencyjnej w postaci relacji minimalnego wynagrodzenia za pracę do przeciętnego wynagrodzenia. GUS corocznie publikuje dane dotyczące przeciętnego wynagrodzenia, co sprawia, że są one łatwo i publicznie dostępne, a zarazem porównywalne w czasie. Przeciętne wynagrodzenie jest również prognozowane w ustawie budżetowej. To umożliwia zarówno bieżącą ocenę takiej relacji, jak i jej ocenę w dłuższym okresie;

9) aktualizację minimalnego wynagrodzenia za pracę co najmniej raz na 4 lata (art. 10) w oparciu o następujące kryteria (art. 2 pkt 1):

a) siłę nabywczą minimalnego wynagrodzenia za pracę, z uwzględnieniem kosztów utrzymania (tj. poziomy minimum socjalnego 1-osobowego gospodarstwa pracowniczego publikowane przez Instytut Pracy i Spraw Socjalnych; okresowe wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych publikowane przez Główny Urząd Statystyczny),

b) ogólny poziom wynagrodzeń i ich rozkład (tj. okresowe wysokości przeciętnego wynagrodzenia),

c) stopę wzrostu wynagrodzeń (tj. wskaźniki wzrostu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej),

d) długoterminowe krajowe poziomy produktywności i ich zmiany (tj. okresowe zmiany produktu krajowego brutto w cenach bieżących),

e) relacji wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę do wysokości przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w roku kalendarzowym ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.

Projekt ustawy nie wprowadza wag różnicujących znaczenie poszczególnych kryteriów, uznając je za jednakowo istotne w procesie aktualizacji minimalnego wynagrodzenia za pracę. Przy wyborze mierników brana była przede wszystkim pod uwagę dostępność danych, zarówno prognozowanych jak i rzeczywistych, jasność kryteriów dla przeciętnego odbiorcy oraz zalecenia dyrektywy, aby unikać zbędnych obciążeń administracyjnych, finansowych i prawnych;

10) procedurę przeprowadzenia aktualizacji minimalnego wynagrodzenia za pracę (art. 11–13 projektu). Zgodnie z projektowanymi przepisami, strony pracowników i strony pracodawców RDS zajmują wspólne stanowisko w sprawie aktualizacji minimalnego wynagrodzenia za pracę w terminie 30 dni od dnia otrzymania informacji dotyczących kryteriów aktualizacji. Minister właściwy do spraw pracy będzie przekazywać RDS te informacje w terminie do dnia 20 marca każdego roku aktualizacji. W przypadku gdy, strony pracowników i strony pracodawców RDS nie uzgodnią wspólnego stanowiska, każda ze stron będzie mogła zająć stanowisko w sprawie aktualizacji minimalnego wynagrodzenia za pracę. Gdy strony te nie zajmą stanowiska, opinię w sprawie aktualizacji minimalnego wynagrodzenia za pracę będzie mogła przedstawić każda z organizacji, której przedstawiciele reprezentują stronę pracowników i stronę pracodawców w RDS. Zgodnie z art. 13 projektu ustawy, aktualizacji minimalnego wynagrodzenia za pracę będzie dokonywać Rada Ministrów mając na uwadze stanowiska lub opinie strony pracowników i strony pracodawców w RDS. Zgodnie z procedurą uzgadniania minimalnego wynagrodzenia za pracę na rok następny (art. 7 projektu ustawy), Rada Ministrów w roku aktualizacji przedstawi RDS propozycję minimalnego wynagrodzenia za pracę, która będzie uwzględniała zastosowaną aktualizację minimalnego wynagrodzenia za pracę (art. 6 ust. 3 projektu);

11) procedurę sprawozdawczości. Zgodnie z art. 14, co dwa lata, do dnia 1 października każdego roku sprawozdawczego, Prezes Głównego Urzędu Statystycznego, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw pracy, przekazuje Komisji Europejskiej następujące dane statystyczne i informacje w zakresie minimalnego wynagrodzenia:

a) wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę,

b) odsetek pracowników objętych minimalnym wynagrodzeniem za pracę,

c) opis istniejących zróżnicowanych stawek i odliczeń,

d) powody wprowadzenia zróżnicowanych stawek i odliczeń,

e) odsetek pracowników objętych zróżnicowanymi stawkami, w miarę dostępności danych.

Dane statystyczne i informacje powinny być, w miarę ich dostępności, zdezagregowane według płci, wieku, niepełnosprawności, wielkości przedsiębiorstwa i sektora. Jednocześnie należy podkreślić, że minister właściwy do spraw pracy przekaże Prezesowi Głównego Urzędu Statystycznego stosowne informacje w zakresie opisu zróżnicowanych stawek i odliczeń oraz powodów ich wprowadzenia;

12) wprowadzenie minimalnego wynagrodzenia za pracę jako wynagrodzenia zasadniczego. Zgodnie z art. 15 wysokość wynagrodzenia zasadniczego pracownika zatrudnionego w pełnym miesięcznym wymiarze czasu pracy nie może być niższa od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę. Celem wprowadzenia tej zmiany, jest zapewnienie bardziej sprawiedliwego i przejrzystego kształtu minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz przywrócenie charakteru poszczególnym składnikom wynagrodzenia (np. dodatkowi funkcyjnemu, premii, nagrodzie i innym dodatkom do wynagrodzenia), które obecnie często stanowią uzupełnienie do poziomu minimalnego wynagrodzenia za pracę. W takich przypadkach dodatki te przestały pełnić rolę formy gratyfikacji i uznania pracownika za posiadane przez niego np. doświadczenie zawodowe, sprawowanie dodatkowych funkcji czy też uzyskane wyniki w pracy;

13) w art. 17–23 analogiczne, co do zasady, przepisy w zakresie minimalnej stawki godzinowej co przepisy art. 8a–8f ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę z 2002 r. Projekt ustawy, w zakresie minimalnej stawki godzinowej przewiduje jedynie zmiany w zakresie:

– terminu wypłaty wynagrodzenia wynikającego z wysokości minimalnej stawki godzinowej. Zgodnie z art. 18 ust. 7 projektu wypłaty wynagrodzenia dokonuje się niezwłocznie po ustaleniu jego pełnej wysokości, nie później jednak niż w ciągu 10 dni następnego miesiąca kalendarzowego;

– sankcji. Zgodnie z art. 22 projektu ustawy kto, będąc przedsiębiorcą albo działając w imieniu przedsiębiorcy albo innej jednostki organizacyjnej, wypłaca przyjmującemu zlecenie lub świadczącemu usługi wynagrodzenie za każdą godzinę wykonania zlecenia lub świadczenia usług w wysokości niższej niż obowiązująca wysokość minimalnej stawki godzinowej lub nie wypłaca przyjmującemu zlecenie lub świadczącemu usługi wynagrodzenia za każdą godzinę wykonania zlecenia lub świadczenia usług, podlega karze grzywny od 1500 zł do 45 000 zł.

Zmiany te mają na celu zachowanie przejrzystości przepisów i ochronę wynagrodzenia wynikającego z minimalnej stawki godzinowej. W obecnym stanie prawnym w przypadku umów zawartych na czas dłuższy niż jeden miesiąc, wypłaty wynagrodzenia w wysokości wynikającej z wysokości minimalnej stawki godzinowej należy dokonywać co najmniej raz w miesiącu (art. 8a ust. 6 ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę z 2002 r.). Zleceniodawcy podnoszą często, iż wypłacenie wynagrodzenia wymaga podsumowania określonej ilości danych, zebrania informacji o liczbie godzin świadczonej pracy z poszczególnych placówek. Czynności te wymagają czasu, stąd też wypłacenie wynagrodzenia za wykonywanie zlecenia w danym miesiącu kalendarzowym jest możliwe w ciągu 10 dni następnego miesiąca kalendarzowego. Ponadto obowiązujące brzmienie przepisu art. 8e ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę z 2002 r. wskazuje, że odnosi się on wyłącznie do przypadków zaniżenia wynagrodzenia, a nie obejmuje stanów faktycznych, gdy wynagrodzenia w ogóle nie wypłacono. Dlatego przepis ten wymaga zmiany by z jego treści jednoznacznie wynikało, że sankcji podlega zarówno wypłacenie wynagrodzenia za każdą godzinę w wysokości niższej niż aktualnie obowiązująca minimalna stawka godzinowa, jak i całkowite zaniechanie jego wypłacenia. Jednocześnie, w celu zapewnienia skuteczniejszej ochrony wynagrodzenia wynikającego z minimalnej stawki godzinowej podniesiono wysokość kary grzywny od 1500 zł do 45 000 zł (obecnie od 1000 zł do 30 000 zł);

14) w art. 24 i 26 zmianę Kodeksu karnego oraz Kodeksu pracy. Projekt wprowadza nowy typ przestępstwa oraz nowy typ wykroczenia, które związane są z naruszeniem prawa pracownika do wynagrodzenia za pracę, a także przewiduje naliczanie odsetek za nieterminowe wypłacenie należnych pracownikom wynagrodzeń. Czyn zabroniony z projektowanego art. 218 § 1b wprowadzany do Kodeksu karnego, polega na niewypłacaniu wynagrodzenia za pracę przez okres co najmniej 3 miesięcy i podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Natomiast nowy typ wykroczenia określony w art. 282 § 1 pkt 4 Kodeksu pracy, penalizuje wypłacanie wynagrodzenia w wysokości niższej od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego na podstawie odrębnych przepisów, co podlega karze grzywny od 1500 zł do 45 000 zł. Przedmiotowa regulacja wprowadza, w art. 851 Kodeksu pracy, automatyzm w naliczaniu odsetek za czas opóźnienia w wypłacie wynagrodzenia za pracę, bez konieczności wnioskowania przez pracownika, co pozwoli pracownikowi na realizację należnych mu uprawnień. Jednocześnie w art. 281 § 1, art. 282 § 1 oraz art. art. 283 § 1 Kodeksu pracy podwyższa się wysokość kary grzywny za wykroczenia przeciwko prawom pracownika od 1500 zł do 45 000 zł (obecnie od 1000 zł do 30 000 zł). Należy podkreślić, że zgodnie z dyrektywą, przewidziane sankcje muszą być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. Z uwagi na fakt, że wdrożenie dyrektywy w zakresie sankcji wymaga zmiany Kodeksu karnego oraz Kodeksu pracy, projekt ustawy przewiduje uzupełnienie odnośnika do tytułu w obu ustawach, o dyrektywę;

15) zmiany odnośników do tytułu ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U. z 2024 r. poz. 97, z późn. zm.) i ustawy z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1605 i 1720) oraz dodanie odnośnika do tytułu ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (Dz. U. z 2023 r. poz. 773), że w zakresie swojej regulacji wdraża przedmiotową dyrektywę (art. 25, 27 i 28);

16) określenie terminu pierwszej aktualizacji minimalnego wynagrodzenia za pracę, która będzie przeprowadzona przy ustaleniu wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę na rok 2028 (art. 29);

17) określenie terminu przekazania pierwszego sprawozdania do Komisji Europejskiej. Będzie ono obejmowało lata 2021, 2022 oraz 2023 i zostanie przedstawione do dnia 1 października 2025 r. Przewiduje się, że sprawozdanie to może nie zawierać danych statystycznych i informacji, które nie będą dostępne przed dniem 15 listopada 2024 r. (art. 30);

18) pozostawienie dotychczas obowiązującego w ustawie o minimalnym wynagrodzeniu za pracę z 2002 r. przepisu definiującego najniższe wynagrodzenie za pracę (art. 31). Wejście w życie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę z 2002 r. (od 1 stycznia 2003 r.) zakończyło okres określania najniższego wynagrodzenia za pracę przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej na podstawie art. 774 Kodeksu pracy. W myśl art. 25 ustawy o minimalnym wynagrodzeniu z 2002 r. „Ilekroć w przepisach prawa jest mowa o „najniższym wynagrodzeniu za pracę pracowników” przez odwołanie się do odrębnych przepisów lub do Kodeksu pracy albo przez wskazanie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej, Ministra Pracy i Polityki Społecznej lub ministra właściwego do spraw pracy jako zobowiązanego do ustalania takiego wynagrodzenia na podstawie odrębnych przepisów lub Kodeksu pracy, oznacza to kwotę 760 zł.”. Po 2003 r. w wielu przepisach odniesienie do najniższego wynagrodzenia zmieniono na np. określoną kwotę lub relację do przeciętnego wynagrodzenia. Natomiast w niektórych przepisach funkcjonuje jeszcze odniesienie do najniższego wynagrodzenia. Mając na uwadze powyższe, zasadnym jest, aby również w projekcie przedmiotowej ustawy pozostawić przepis odnoszący się do najniższego wynagrodzenia w wysokości 760 zł;

19) wprowadzenie przepisu (art. 32), zgodnie z którym: „Ilekroć w obowiązujących przepisach jest mowa o minimalnym wynagrodzeniu za pracę albo minimalnej stawce godzinowej, ustalonych na podstawie przepisów ustawy uchylanej w art. 34, albo przez odwołanie się do odrębnych przepisów lub przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę należy przez to rozumieć minimalne wynagrodzenie za pracę albo minimalną stawkę godzinową ustalone na podstawie niniejszej ustawy.” Proponowany przepis jest konieczny, ponieważ w wielu obowiązujących przepisach są stosowane odesłania do minimalnego wynagrodzenia za pracę lub minimalnej stawki godzinowej ustalonych na podstawie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę z 2002 r.;

20) pozostawienie w mocy do dnia 31 grudnia 2025 r. rozporządzenia ustalającego wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz minimalnej stawki godzinowej w 2025 r., wydanego na podstawie art. 2 ust. 5 ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę z 2002 r. (art. 33). Powyższe wynika z faktu, że przepisy projektu ustawy będą miały zastosowanie do ustalenia wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2026 r. Natomiast wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2025 r. będzie ustalana na podstawie przepisów ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę z 2002 r., z uwagi na fakt, że wysokości te muszą być ustalone najpóźniej do 15 września 2024 r.;

21) uchylenie przepisów ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę z 2002 r., z wyjątkiem art. 1 pkt 10 i 11, art. 6, art. 7 oraz art. 8, które tracą moc 1 stycznia 2026 r. (art. 34). Natomiast art. 35 przewiduje, że ustawa wejdzie w życie z dniem 15 listopada 2024 r., z wyjątkiem art. 2 pkt 25, art. 15 oraz art. 16, które wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2026 r. Wynika to z konieczności zapewnienia odpowiedniego vacatio legis dla wprowadzenia wynagrodzenia minimalnego za pracę jako wynagrodzenia zasadniczego. Pracodawcy powinni mieć czas na zabezpieczenie w swoich budżetach środków na sfinansowanie proponowanej zmiany. Do tego czasu przewiduje się, że będą obowiązywać przepisy dotychczasowej ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę z 2002 r., dotyczące zakresu składnikowego minimalnego wynagrodzenia za pracę.

W efekcie oczekuje się poprawy warunków życia i pracy, a w szczególności adekwatności wynagrodzeń minimalnych pracowników oraz zmniejszenia nierówności płacowych. Ponadto proponowane zmiany wprowadzą bardziej sprawiedliwy i przejrzysty kształt minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz minimalnej stawki godzinowej, a także zapewnią lepszą ochronę minimalnych gwarancji płacowych. Nie ma możliwości osiągnięcia celu projektu za pomocą innych środków niż legislacyjne.

Z wyrazami szacunku