25
marzec
Projekt ustawy o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw
Szanowni Państwo, Członkowie Związku Pracodawców Polska Miedź
Uprzejmie informuję, że do konsultacji publicznych skierowany został projekt ustawy o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (numer z wykazu UD199).
Przedmiotowy projekt aktu prawnego wraz z Uzasadnieniem oraz Oceną Skutków Regulacji dostępny jest na stronach Rządowego Centrum Legislacji pod adresem:
https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12395957/katalog/13117795#13117795
Uprzejmie proszę o przekazywanie ewentualnych uwag, opinii i stanowisk do projektu w terminie do 15 kwietnia 2025 roku na adres: kuydowicz@pracodawcy.pl w wersji elektronicznej umożliwiającej edytowanie tekstu.
Celem projektu ustawy o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw jest podniesienie prestiżu zawodu nauczyciela przez zapewnienie nauczycielom korzystniejszych niż obecnie rozwiązań zawartych w pragmatyce zawodowej nauczycieli, w szczególności w zakresie wynagradzania, czasu pracy i ochrony stosunku pracy. Ponadto zachodzi potrzeba doprecyzowania niektórych przepisów pragmatyki zawodowej w celu wyeliminowania przypadków ich niewłaściwego stosowania.
W związku z wnioskami kierowanymi do Ministra Edukacji przez nauczycielskie organizacje związkowe i inne środowiska oświatowe o zmianę niektórych rozwiązań zawartych w pragmatyce zawodowej nauczycieli zarządzeniem Ministra Edukacji z dnia 26 kwietnia 2024 r. w sprawie powołania Zespołu do spraw pragmatyki zawodowej nauczycieli (Dz. Urz. ME poz. 32) został powołany Zespół do spraw pragmatyki zawodowej nauczycieli, zwany dalej „Zespołem”. W skład Zespołu wchodzą przedstawiciele strony rządowej, organizacji związkowych reprezentatywnych w rozumieniu ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego (Dz. U. z 2018 r. poz. 2232, z późn. zm.) oraz ogólnopolskich organizacji jednostek samorządu terytorialnego, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 6 ust. 4 ustawy z dnia 6 maja 2005 r. o Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego oraz o przedstawicielach Rzeczypospolitej Polskiej w Komitecie Regionów Unii Europejskiej (Dz. U. z 2024 r. poz. 949). Zgodnie z § 3 ww. zarządzenia zadaniem Zespołu jest przygotowanie propozycji rozwiązań w zakresie pragmatyki zawodowej nauczycieli, w szczególności w zakresie wynagradzania, awansu zawodowego, oceny pracy, doskonalenia zawodowego i odpowiedzialności dyscyplinarnej, a także rozwiązań w zakresie uprawnień do nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych.
W ramach prac Zespołu postulowano w szczególności o:
1) ujednolicenie rozwiązań w zakresie nagrody jubileuszowej przysługującej nauczycielom z rozwiązaniami przewidzianymi dla pracowników samorządowych, w tym pracowników administracji i obsługi szkół. Regulacje dotyczące nagród jubileuszowych dla pracowników samorządowych są korzystniejsze niż analogiczne regulacje określone dla nauczycieli. Nauczyciele za 40 lat pracy otrzymują nagrodę jubileuszową w wysokości 250% wynagrodzenia miesięcznego, natomiast pracownikowi samorządowemu po 40 latach pracy przysługuje nagroda jubileuszowa w wysokości 300% wynagrodzenia miesięcznego. W przypadku nauczycieli, nagroda jubileuszowa za 40 lat pracy jest ostatnią nagrodą jubileuszową, natomiast pracownikom samorządowym przysługuje nagroda jubileuszowa również po 45 latach pracy w wysokości 400% wynagrodzenia miesięcznego;
2) ujednolicenie rozwiązań w zakresie odpraw emerytalno-rentowych nauczycieli z rozwiązaniami przewidzianymi dla pracowników samorządowych, w tym pracowników administracji i obsługi szkół. Obecnie odprawy emerytalno-rentowe, które otrzymują pracownicy administracji i obsługi szkół, są korzystniejsze niż odprawy przewidziane dla nauczycieli;
3) ujednolicenie tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć nauczycieli praktycznej nauki zawodu z tygodniowym obowiązkowym wymiarem godzin zajęć nauczycieli teoretycznych przedmiotów zawodowych w szkołach prowadzących kształcenie zawodowe, w związku z tym że obecne zróżnicowanie tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć pomiędzy tymi stanowiskami nie znajduje uzasadnienia, a ponadto powoduje poczucie niesprawiedliwości wśród nauczycieli praktycznej nauki zawodu i jest źródłem problemów szkół z pozyskiwaniem do pracy tych nauczycieli;
4) uregulowanie w ustawie z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2024 r. poz. 986, z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą – Karta Nauczyciela”, przypadków, w których nauczyciel zachowuje albo traci prawo do wynagrodzenia za przydzielone ale niezrealizowane godziny ponadwymiarowe, oraz określenie sposobu ustalania liczby godzin ponadwymiarowych w tygodniach, w których przypadają dni usprawiedliwionej nieobecności w pracy nauczyciela lub dni ustawowo wolne od pracy, oraz w tygodniach, w których zajęcia rozpoczynają się lub kończą w środku tygodnia. Obecnie kwestię ustalania wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe dla nauczycieli szkół prowadzonych przez organy administracji rządowej reguluje rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 3 kwietnia 2009 r. w sprawie dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw dla nauczycieli zatrudnionych w szkołach prowadzonych przez organy administracji rządowej (Dz. U. z 2023 r. poz. 1289). Brak jest w tym zakresie analogicznych regulacji w stosunku do nauczycieli szkół prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego. Taki stan powoduje rozbieżności interpretacyjne w jednostkach samorządu terytorialnego w odniesieniu do indywidualnych stanów faktycznych. Obecnie praktyka w zakresie ustalania wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe jest bardzo różna w kraju i wymaga ujednolicenia, bowiem powoduje liczne spory sądowe, a także rodzi poczucie braku pewności prawa i poczucie niesprawiedliwości wśród nauczycieli;
5) wyeliminowanie przypadków przydzielania nauczycielom zastępstw za nieobecnych nauczycieli do realizacji w czasie, w którym powinni oni realizować zajęcia w ramach obowiązującego ich tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć. W praktyce dyrektorzy szkół, w celach oszczędnościowych, organizują doraźne zastępstwa w niewłaściwy sposób, przydzielając nauczycielom zajęcia w zastępstwie za nieobecnego nauczyciela do realizacji w czasie, w którym powinni oni realizować zajęcia w ramach obowiązującego ich tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć. Dotyczy to w szczególności nauczycieli bibliotekarzy bibliotek szkolnych i nauczycieli specjalistów: pedagogów, psychologów i logopedów. Zastępstwa zorganizowane w ten sposób kolidują z podstawowymi zadaniami nauczycieli na zajmowanych przez nich stanowiskach, dezorganizują ich pracę, a nauczyciele, którym przydzielono w ten sposób zastępstwa, nie otrzymują z tego tytułu dodatkowego wynagrodzenia;
6) umożliwienie nauczycielom, którym do nabycia prawa do emerytury brakuje mniej niż rok, skorzystania z urlopu dla poratowania zdrowia na leczenie uzdrowiskowe lub rehabilitację uzdrowiskową. Obecnie nabycie uprawnień do wcześniejszej emerytury uniemożliwia nauczycielom skorzystanie z urlopu dla poratowania zdrowia, mimo że nie zamierzają oni korzystać z uprawnień do emerytury przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego;
7) skrócenie do jednego roku szkolnego okresu zatrudnienia nauczyciela początkującego posiadającego wymagane kwalifikacje na podstawie umowy o pracę na czas określony – zmiana ta ma na celu zachęcenie młodych absolwentów studiów do podejmowania pracy w zawodzie nauczyciela, umożliwiając wcześniejszą niż obecnie stabilizację zatrudnienia;
8) wzmocnienie roli mentora przydzielanego nauczycielowi odbywającemu przygotowanie do zawodu nauczyciela, co pozytywnie wpłynie na jakość wsparcia udzielanego nauczycielowi przez mentora;
9) doprecyzowanie art. 6a ust. 8a pkt 9 ustawy – Karta Nauczyciela przez wskazanie, że uzasadnienie oceny pracy powinno zawierać uzasadnienie przyznania danej liczby punktów w odniesieniu do każdego z kryteriów oceny pracy nauczyciela;
10) uregulowanie w ustawie – Karta Nauczyciela kwestii ochrony przedemerytalnej w jednolity sposób dla nauczycieli zatrudnionych na podstawie mianowania i nauczycieli zatrudnionych na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. Zgodnie bowiem z dotychczasowym orzecznictwem sądów pracy art. 39 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2023 r. poz. 1465, z późn. zm.) reguluje wyłącznie zakaz wypowiadania umów o pracę i nie ma zastosowania do nauczycieli zatrudnionych na podstawie mianowania. Taki stan rodzi zarzuty nieuzasadnionego różnicowania sytuacji prawnej nauczycieli ze względu na podstawę ich zatrudnienia, tj. umowę o pracę lub mianowanie;
11) wyłączenie możliwości delegowania przez wojewodów na kuratorów oświaty zadań związanych z powoływaniem komisji dyscyplinarnych dla nauczycieli, powoływaniem i nadzorowaniem rzeczników dyscyplinarnych oraz innych zadań wojewodów określonych w rozdziale 10 ustawy – Karta Nauczyciela, dotyczących odpowiedzialności dyscyplinarnej nauczycieli. W powszechnym odczuciu równoczesne wykonywanie funkcji organu sprawującego nadzór pedagogiczny nad szkołami i placówkami oraz funkcji przypisanych organowi, przy którym działa komisja dyscyplinarna, budzi wątpliwości co do obiektywizmu takiego organu. Ponadto wykonywanie przez kuratorów oświaty zadań dotyczących odpowiedzialności dyscyplinarnej nauczycieli utrudnia realizację ich ustawowych zadań;
12) rozszerzenie grupy nauczycieli uprawnionych do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego na wszystkie grupy nauczycieli podlegających przepisom ustawy – Karta Nauczyciela. Obecnie do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego są uprawnieni nauczyciele większości jednostek systemu oświaty, którzy spełniają warunki określone w art. 4 ustawy z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych (Dz. U. z 2024 r. poz. 245, z późn. zm.). Do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego nie są jednak uprawnieni nauczyciele wszystkich placówek. Uprawnienia do tego świadczenia nie posiadają nauczyciele publicznych i niepublicznych placówek oświatowo-wychowawczych, centrów kształcenia zawodowego oraz branżowych centrów umiejętności, placówek artystycznych, bibliotek pedagogicznych, placówek doskonalenia nauczycieli i kolegiów pracowników służb społecznych, a także nauczyciele zatrudnieni w okręgowych ośrodkach wychowawczych, zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich działających na podstawie ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich (Dz. U. z 2024 r. poz. 978, z późn. zm.). W wymienionych placówkach jest zatrudnionych zaledwie 1,3 tys. nauczycieli, którzy na podstawie projektowanej zmiany nabędą uprawnienia do świadczenia kompensacyjnego. Nauczyciele tych placówek wykonują pracę o takim samym charakterze, jak nauczyciele jednostek systemu oświaty, którzy są uprawnieni do nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych. Obecne zróżnicowanie w zakresie uprawnienia do tego świadczenia nie znajduje uzasadnienia, a ponadto powoduje poczucie niesprawiedliwości wśród nauczycieli.
Niezbędne jest również doprecyzowanie niektórych przepisów ustawy – Karta Nauczyciela, tak aby nie rodziły one wątpliwości interpretacyjnych lub trudności w stosowaniu. Kwestie wymagające doprecyzowania były zgłaszane w szczególności przez Państwową Inspekcję Pracy, dyrektorów szkół, związki zawodowe zrzeszające nauczycieli i inne podmioty zainteresowane sprawami oświaty.
W projekcie ustawy uwzględniono postulaty jednostek samorządu terytorialnego o przywrócenie możliwości przedłużenia powierzenia stanowiska dyrektora szkoły lub placówki na kolejny okres wymieniony w art. 63 ust. 21 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2024 r. poz. 737, z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą – Prawo oświatowe”, co ułatwi obsadzanie tych stanowisk.
Proponuje się również rozszerzenie źródeł danych o absolwentach szkół ponadpodstawowych wykorzystywanych do prowadzenia monitoringu karier absolwentów publicznych i niepublicznych szkół ponadpodstawowych (art. 26b ustawy – Prawo oświatowe) w celu zwiększenia efektywności działań doradców zawodowych.
Zachodzi również konieczność dokonania zmian w ustawie z dnia 15 kwietnia 2011 r. o systemie informacji oświatowej (Dz. U. z 2024 r. poz. 152, z późn. zm.):
1) w związku z tym, że planuje się, aby z dniem 1 września 2025 r. dotychczasowy przedmiot wychowanie do życia w rodzinie został zastąpiony przedmiotem edukacja zdrowotna, konieczne jest dostosowanie w tym zakresie przepisów ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o systemie informacji oświatowej w ten sposób, że w bazie danych systemu informacji oświatowej, zwanej dalej „bazą danych SIO”, zamiast danych o uczniach uczestniczących w zajęciach wychowania do życia w rodzinie będą gromadzone dane o uczniach uczestniczących w zajęciach edukacji zdrowotnej;
2) w celu prowadzenia polityki oświatowej państwa, monitorowania zatrudnienia nauczycieli w szkołach i placówkach oświatowych oraz innych jednostkach wykonujących zadania z zakresu oświaty, a także w celach statystycznych, planuje się pozyskiwanie do bazy danych SIO, z systemu teleinformatycznego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, informacji, że dany nauczyciel korzysta ze świadczenia emerytalnego, wraz z datą, od kiedy to świadczenie jest pobierane;
3) zgodnie z art. 30 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o systemie informacji oświatowej, podmioty zobowiązane do przekazywania danych do bazy danych SIO przekazują dane w terminie 7 dni od dnia, w którym nastąpiła zmiana w stanie faktycznym, z wyjątkiem tych danych, dla których zostały określone inne terminy ich przekazywania do bazy danych SIO w przepisach wydanych na podstawie art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o systemie informacji oświatowej. Z uwagi na konieczność poprawy funkcjonowania systemu informacji oświatowej, w tym jakości pracy w tym systemie na początku każdego roku szkolnego, kiedy najwięcej użytkowników jest zalogowanych jednocześnie w systemie i przekazywana jest duża ilość danych do bazy danych SIO, proponuje się dodanie możliwości przekazywania przez szkoły i placówki oświatowe danych w zakresie przypisania ucznia do oddziału, do którego ten uczeń będzie uczęszczał w kolejnym roku szkolnym, w okresie ferii letnich poprzedzających ten rok szkolny;
4) zważywszy na możliwość przejmowania przez jednostki obsługujące, o których mowa w art. 10b ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2024 r. poz. 1465, z późn. zm.), art. 6b ust. 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2024 r. poz. 107, z późn. zm.) lub art. 8d ust. 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz. U. z 2024 r. poz. 566, z późn. zm.), takie jak centra usług wspólnych, części zadań i obowiązków szkół i placówek oświatowych, zasadne jest umożliwienie dyrektorom szkół i placówek oświatowych udzielania upoważnienia i przyznawania danych dostępowych do bazy danych SIO w zakresie zbioru danych nauczyciela i zbioru danych tej szkoły i placówki oświatowej, kierownikowi jednostki obsługującej lub pracownikowi albo pracownikom tych jednostek, uprzednio upoważnionym przez ich kierowników, w związku z czym osoby te będą mogły przekazywać dane do bazy danych SIO danej szkoły lub placówki oświatowej;
5) zgodnie z ustawą z dnia 5 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o usługach zaufania oraz identyfikacji elektronicznej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 1544, z późn. zm.) konieczna jest integracja systemu informacji oświatowej z węzłem krajowym. W związku z tym zachodzi potrzeba umożliwienia uzyskania dostępu i uwierzytelnienia wniosku o przyznanie danych dostępowych do bazy danych SIO z wykorzystaniem węzła krajowego.
Przedmiotowym projektem proponuje się wprowadzenie następujących rozwiązań:
1) rozszerzenie uprawnień nauczycieli w zakresie nagrody jubileuszowej – wysokość nagrody za 40 lat pracy proponuje się podwyższyć z 250% do 300% wynagrodzenia miesięcznego. Ponadto proponuje się wprowadzenie nagrody jubileuszowej dla nauczycieli za 45 lat pracy w wysokości 400% wynagrodzenia miesięcznego;
2) korzystniejsze ukształtowanie odpraw przysługujących nauczycielom w związku z przejściem na emeryturę, rentę z tytułu niezdolności do pracy lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne – proponuje się, aby w tych przypadkach nauczycielowi przysługiwała jednorazowa odprawa w wysokości: dwumiesięcznego wynagrodzenia – po 10 latach pracy, trzymiesięcznego wynagrodzenia – po 15 latach pracy, sześciomiesięcznego wynagrodzenia – po 20 latach pracy;
3) ujednolicenie tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć nauczycieli praktycznej nauki zawodu z tygodniowym obowiązkowym wymiarem godzin zajęć nauczycieli teoretycznych przedmiotów zawodowych w szkołach prowadzących kształcenie zawodowe – proponuje się aby obydwie grupy nauczycieli obowiązywał taki sam tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć, tj. 18 godzin tygodniowo;
4) uregulowanie w ustawie – Karta Nauczyciela przypadków, w których nauczyciel zachowuje albo traci prawo do wynagrodzenia za przydzielone ale niezrealizowane godziny ponadwymiarowe, oraz uregulowanie w jednolity sposób dla nauczycieli szkół prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego i organy administracji rządowej sposobu ustalania liczby godzin ponadwymiarowych w tygodniach, w których przypadają dni usprawiedliwionej nieobecności w pracy nauczyciela lub dni ustawowo wolne od pracy, oraz w tygodniach, w których zajęcia rozpoczynają się lub kończą w środku tygodnia. Proponuje się, aby co do zasady, wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe przysługiwało za zrealizowane godziny zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych. Od tej zasady zostały przewidziane jednak wyjątki, zgodnie z którymi nauczyciel otrzyma wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe, mimo że w danym tygodniu nie zrealizował zajęć przydzielonych w arkuszu organizacyjnym szkoły. Wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe będzie przysługiwało również w przypadku gdy nauczyciel zamiast przydzielonych godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych zrealizował w tym samym dniu przydzielone przez dyrektora szkoły zajęcia opiekuńcze i wychowawcze uwzględniające potrzeby i zainteresowania uczniów, o których mowa w art. 42 ust. 2 pkt 2 ustawy – Karta Nauczyciela. Ponadto wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe będzie przysługiwało w przypadku, gdy niezrealizowanie przez nauczyciela przydzielonych godzin zajęć indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego lub indywidualnego nauczania, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 127 ust. 20 ustawy – Prawo oświatowe, nastąpiło z przyczyn niedotyczących nauczyciela, a nauczyciel był gotów do realizacji tych zajęć.
Dla ustalenia wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe w tygodniach, w których przypadają dni usprawiedliwionej nieobecności w pracy nauczyciela lub dni ustawowo wolne od pracy, oraz w tygodniach w danym miesiącu, w których zajęcia rozpoczynają się w innym dniu niż poniedziałek lub kończą w innym dniu niż piątek – za podstawę ustalenia liczby godzin ponadwymiarowych będzie przyjmowany tygodniowy obowiązkowy wymiar zajęć określony w art. 42 ust. 3 ustawy – Karta Nauczyciela lub ustalony na podstawie art. 42 ust. 4a albo 7 tej ustawy, pomniejszony o 1/5 tego wymiaru lub 1/4, gdy dla nauczyciela ustalono czterodniowy tydzień pracy, za każdy dzień nieobecności w pracy lub dzień ustawowo wolny od pracy. Liczba godzin ponadwymiarowych, za które przysługuje wynagrodzenie w takim tygodniu, nie będzie mogła być jednak większa niż liczba przydzielonych nauczycielowi godzin ponadwymiarowych;
5) wyeliminowanie przypadków przydzielania nauczycielom zastępstw za nieobecnych nauczycieli do realizacji w czasie, w którym powinni oni realizować zajęcia w ramach obowiązującego ich tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć, poprzez wyraźne wskazanie, że godziny doraźnych zastępstw nie mogą być realizowane w czasie realizacji przez nauczyciela zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz ustalonych w planie zajęć tego nauczyciela, z wyjątkiem przypadku, gdy z przyczyn dotyczących szkoły w danym dniu nauczyciel nie mógłby zrealizować zajęć wynikających z obowiązującego go tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć. Natomiast w szczególnie uzasadnionych przypadkach, godziny doraźnych zastępstw będą mogły być realizowane, za zgodą nauczyciela, w czasie, w którym nauczyciel powinien realizować zajęcia wynikające z obowiązującego go tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć, z wyjątkiem zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami ustalonych w planie zajęć tego nauczyciela. W takim przypadku, godziny zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, prowadzonych na rzecz uczniów lub wychowanków ustalonych w planie zajęć, w czasie których nauczyciel realizował godziny doraźnych zastępstw, nauczyciel realizuje w innym terminie ustalonym przez dyrektora szkoły;
6) umożliwienie nauczycielom, którym do nabycia prawa do emerytury brakuje mniej niż rok, skorzystania z urlopu dla poratowania zdrowia na leczenie uzdrowiskowe lub rehabilitację uzdrowiskową;
7) skrócenie okresu zatrudnienia nauczyciela początkującego posiadającego wymagane kwalifikacje na podstawie umowy o pracę na czas określony z dwóch lat szkolnych do jednego roku szkolnego. Po upływie tego okresu, po spełnieniu warunków określonych w ustawie – Karta Nauczyciela, nauczyciel ten będzie zatrudniany na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. W związku z tą zmianą przyspieszony zostanie termin dokonania oceny pracy nauczyciela odbywającego przygotowanie do zawodu nauczyciela, o której mowa w art. 6a ust. 1da ustawy – Karta Nauczyciela, oraz termin przeprowadzenia przez nauczyciela zajęć, o których mowa w art. 9fa ust. 1 ustawy – Karta Nauczyciela, tak aby zostały przeprowadzone do końca 11 miesiąca odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela;
8) doprecyzowanie obowiązków mentora określonych w art. 9ca ust. 12 pkt 4 i 5 ustawy – Karta Nauczyciela w zakresie wymiaru zajęć, które mentor prowadzi w obecności nauczyciela odbywającego przygotowanie do zawodu nauczyciela i zajęć prowadzonych przez tego nauczyciela, a obserwowanych przez mentora. Mentor zostanie również włączony do składu komisji, o której mowa w art. 9fa ust. 5 ustawy – Karta Nauczyciela, w obecności której w ostatnim roku odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela nauczyciel, który w tym okresie uzyskał co najmniej dobrą ocenę pracy, jest obowiązany przeprowadzić zajęcia w wymiarze 1 godziny;
9) doprecyzowanie art. 6a ust. 8a pkt 9 ustawy – Karta Nauczyciela przez wskazanie, że uzasadnienie oceny pracy nauczyciela powinno zawierać uzasadnienie dokonanej oceny poziomu spełnienia każdego kryterium oceny pracy nauczyciela, które miało zastosowanie do oceny pracy tego nauczyciela;
10) uregulowanie w ustawie – Karta Nauczyciela kwestii ochrony przedemerytalnej w jednolity sposób dla nauczycieli zatrudnionych na podstawie mianowania oraz nauczycieli zatrudnionych na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, z uwzględnieniem warunków wynikających z organizacji pracy szkoły. Co do zasady, nie będzie można wypowiedzieć stosunku pracy nauczycielowi zatrudnionemu na podstawie mianowania albo umowy o pracę na czas nieokreślony, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku. Proponuje się jednak, aby ochrona ta nie miała zastosowania w szczególności w przypadku uzyskania przez nauczyciela prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, w przypadku całkowitej likwidacji szkoły oraz w przypadku uzyskania przez nauczyciela negatywnej oceny pracy;
11) wyłączenie możliwości powierzania przez wojewodów kuratorom oświaty, w oparciu o art. 20 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (Dz. U. z 2023 r. poz. 190, z późn. zm.), prowadzenia należących do właściwości wojewody spraw dotyczących powoływania i odwoływania komisji dyscyplinarnych dla nauczycieli, funkcjonowania tych komisji oraz nadzoru nad pracą rzeczników dyscyplinarnych, określonych w rozdziale 10 ustawy – Karta Nauczyciela;
12) wydłużenie terminu na dokonanie oceny pracy nauczyciela w przypadkach, o których mowa w art. 6a ust. 1db, 1dc, 1df i 1dg ustawy – Karta Nauczyciela, tj. w przypadku rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy, przeniesienia do innej szkoły lub udzielenia urlopu bezpłatnego – proponuje się wydłużenie tego terminu z 21 dni do 30 dni roboczych;
13) zmiany o charakterze doprecyzowującym w zakresie oceny pracy nauczycieli, awansu zawodowego oraz zatrudniania nauczycieli, w tym:
a) doprecyzowanie przepisów dotyczących dokonywania oceny pracy po rozwiązaniu lub wygaśnięciu stosunku pracy albo przeniesieniu do innej szkoły, w przypadkach gdy nauczyciel miał ustaloną ocenę pracy we wcześniejszych miesiącach. W przypadkach, o których mowa w art. 6a ust. 1db, 1dc, 1df lub 1dg ustawy – Karta Nauczyciela, jeżeli nauczyciel miał dokonaną ocenę pracy w okresie ostatnich 3 miesięcy – ocena ta będzie uważana za ocenę pracy, o której mowa odpowiednio w art. 6a ust. 1db, 1dc, 1df lub 1dg ustawy – Karta Nauczyciela. Proponuje się zatem, aby kolejna ocena pracy nie była dokonywana w krótkim odstępie czasu,
b) zmianę okresu, za jaki jest dokonywana ocena pracy nauczyciela mianowanego, który zamierza ubiegać się o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego, jeżeli w okresie ostatnich 3 lat pracy przez część tego okresu realizował zadania na stanowisku nauczyciela, a w pozostałym okresie zajmował stanowisko dyrektora szkoły, czasowo pełnił obowiązki dyrektora szkoły lub pełnił w zastępstwie obowiązki dyrektora szkoły przez okres co najmniej 6 miesięcy. Obecnie oceny pracy nauczyciela mianowanego, który zamierza ubiegać się o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego, dokonuje się za okres ostatnich 3 lat pracy przed dokonaniem tej oceny, co jest problematyczne w przypadku gdy przez część 3-letniego okresu podlegającego ocenie osoba zajmowała stanowisko dyrektora szkoły, czasowo pełniła obowiązki dyrektora szkoły lub pełniła w zastępstwie obowiązki dyrektora szkoły przez okres co najmniej 6 miesięcy, a przez część okresu realizowała wyłącznie obowiązki nauczyciela. Dlatego też w przypadku tych osób w zakresie dokonywania oceny pracy proponuje się rozwiązanie analogiczne, jak w przypadku nauczycieli, o których mowa w art. 1 ust. 2 pkt 1b i 1c oraz art. 9ca ust. 10 ustawy – Karta Nauczyciela. Jeżeli w dniu dokonywania oceny pracy nauczyciel nie będzie już zajmował stanowiska dyrektora szkoły, pełnił czasowo obowiązków dyrektora szkoły lub nie będzie pełnił w zastępstwie obowiązków dyrektora szkoły, proponuje się, aby ocena pracy nauczyciela, o którym mowa w ust. 1dd ustawy – Karta Nauczyciela, była dokonywana za okres pracy na stanowisku nauczyciela, jednak nie krótszy niż 9 miesięcy. Jeżeli natomiast w dniu dokonania oceny pracy, o której mowa w art. 6a ust. 1dd ustawy – Karta Nauczyciela, nauczyciel będzie zajmował stanowisko dyrektora szkoły, czasowo pełnił obowiązki dyrektora szkoły lub pełnił w zastępstwie obowiązki dyrektora szkoły przez okres co najmniej 6 miesięcy, a wcześniej, w okresie, o którym mowa w art. 6a ust. 1dd ustawy – Karta Nauczyciela, realizował wyłącznie obowiązki nauczyciela, proponuje się, aby ocena pracy, o której mowa w art. 6a ust. 1dd ustawy – Karta Nauczyciela, była dokonywana za okres, gdy nauczyciel pełnił obowiązki dyrektora szkoły, pełnił czasowo obowiązki dyrektora szkoły lub pełnił w zastępstwie obowiązki dyrektora szkoły, jednak nie krótszy niż 9 miesięcy,
c) określenie w ustawie – Karta Nauczyciela, że nauczyciel początkujący, zatrudniony w więcej niż jednej szkole w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć zgodnie z wymaganymi kwalifikacjami oraz nauczyciel początkujący zatrudniony w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć na podstawie art. 10 ust. 3 odbywają przygotowanie do zawodu nauczyciela w szkole wskazanej przez nauczyciela jako podstawowe miejsce zatrudnienia,
d) doprecyzowanie art. 10 ust. 7 ustawy – Karta Nauczyciela określającego przypadki, w jakich można zatrudnić nauczyciela na podstawie umowy o pracę na czas określony, przez enumeratywne wyliczenie w tym przepisie nauczycieli, którzy mogą być zatrudnieni na jego podstawie, tj. nauczyciele początkujący, nauczyciele mianowani i nauczyciele dyplomowani;
14) uregulowanie w ustawie – Karta Nauczyciela szczegółowych warunków obliczania wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw w jednolity sposób dla nauczycieli szkół prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego i organy administracji rządowej;
15) zmianę przesłanki przydzielenia nauczycielowi godzin ponadwymiarowych. Obecnie art. 35 ust. 1 ustawy – Karta Nauczyciela stanowi, że nauczyciel może być zobowiązany do pracy w godzinach ponadwymiarowych tylko w szczególnych przypadkach podyktowanych wyłącznie koniecznością realizacji programu nauczania, co powoduje wśród dyrektorów szkół wątpliwości, czy możliwość ta dotyczy tylko nauczycieli, którzy w swojej pracy realizują program nauczania. Proponuje się, aby nauczyciela można było zobowiązać do pracy w godzinach ponadwymiarowych w szczególnych przypadkach wynikających z potrzeb szkoły;
16) umożliwienie przydzielania nauczycielom praktycznej nauki zawodu i nauczycielom teoretycznych przedmiotów zawodowych godzin ponadwymiarowych w wymiarze wyższym niż określony w art. 35 ust. 1 ustawy – Karta Nauczyciela, ale wyłącznie za zgodą tych nauczycieli;
17) przesunięcie terminu wypłaty składników wynagrodzenia, których wysokość może być ustalona jedynie na podstawie już wykonanych prac – składniki te będą wypłacane miesięcznie lub jednorazowo z dołu do piątego dnia miesiąca, następującego po miesiącu, za który przysługuje to wynagrodzenie;
18) doprecyzowanie art. 42 ust. 7 pkt 1 ustawy – Karta Nauczyciela upoważniającego organ prowadzący szkołę do określenia zasad rozliczania tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć nauczycieli, dla których plan zajęć jest różny w poszczególnych okresach roku szkolnego, tak aby nie było wątpliwości, iż odnosi się on wyłącznie do nauczycieli, dla których ustalony plan zajęć w pewnych okresach roku szkolnego nie wyczerpuje obowiązującego tych nauczycieli tygodniowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych,
19) doprecyzowanie przepisów art. 49 ustawy – Karta Nauczyciela w zakresie sposobu ustalania środków na nagrody dla nauczycieli za ich osiągnięcia dydaktyczno-wychowawcze, przewidzianych w budżetach wojewodów – będą one wyodrębniane w wysokości proporcjonalnej do liczby nauczycieli, o których mowa w art. 1 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 2 i 3 ustawy – Karta Nauczyciela, zatrudnionych na obszarze województwa;
20) doprecyzowanie przepisu określającego warunki nabycia prawa do pierwszego urlopu dla poratowania zdrowia, tak aby nie rodził on wątpliwości interpretacyjnych. Art. 73 ust. 4 ustawy – Karta Nauczyciela stanowi, iż okres 7-letniej pracy w szkole, uzasadniający prawo do urlopu, powinien przypadać bezpośrednio przed datą rozpoczęcia urlopu dla poratowania zdrowia. Sformułowanie „bezpośrednio przed datą rozpoczęcia urlopu dla poratowania zdrowia” rodzi w praktyce wątpliwości interpretacyjne i bywa przyczyną ustalania 7-letniego okresu pracy w szkole w niewłaściwy sposób, powodując tym samym, że od nauczycieli wymagany jest dłuższy okres pracy w szkole niż 7 lat. W związku z tym, że przepisy art. 73 ust. 1a i 3 ustawy – Karta Nauczyciela precyzyjnie określają sposób ustalania 7-letniego okresu pracy w szkole, warunkującego możliwość skorzystania z urlopu dla poratowania zdrowia, w art. 73 ust. 4 ustawy – Karta Nauczyciela proponuje się skreślenie pierwszego zdania, które jest zbędne i prowadzi do niewłaściwego stosowania przepisów w tym zakresie.
Proponuje się również wprowadzenie zmian w innych ustawach:
1) ustawy z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych i w tym zakresie proponuje się rozszerzenie grupy nauczycieli uprawnionych do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego o nauczycieli, którzy dotychczas nie byli uprawnieni do tego świadczenia, tj. o nauczycieli publicznych i niepublicznych placówek oświatowo-wychowawczych, centrów kształcenia zawodowego oraz branżowych centrów umiejętności, placówek artystycznych, bibliotek pedagogicznych, placówek doskonalenia nauczycieli i kolegiów pracowników służb społecznych, a także nauczycieli zatrudnionych w okręgowych ośrodkach wychowawczych, zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich działających na podstawie ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich (Dz. U. z 2024 r. poz. 978, z późn. zm.),
2) ustawy – Prawo oświatowe i w tym zakresie proponuje się:
a) umożliwienie przedłużenia powierzenia stanowiska dyrektora szkoły lub placówki na kolejny okres, o którym mowa w art. 63 ust. 21 ustawy – Prawo oświatowe, bez konieczności przeprowadzenia konkursu,
b) rozszerzenie zakresu danych rejestrowych wykorzystywanych w monitoringu karier absolwentów publicznych i niepublicznych szkół ponadpodstawowych o dane z Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego z jednoczesnym poszerzeniem uzyskiwanych danych z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i Systemu Informacji Oświatowej;
3) ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o systemie informacji oświatowej i w tym zakresie proponuje się:
a) zastąpienie gromadzenia danych o liczbie uczniów uczestniczących w zajęciach wychowania do życia w rodzinie, gromadzeniem danych o liczbie uczniów uczestniczących w zajęciach edukacji zdrowotnej;
b) pozyskiwane do bazy danych SIO, z systemu teleinformatycznego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, informacji o korzystaniu przez nauczyciela ze świadczenia emerytalnego, wraz z datą, od kiedy to świadczenie jest pobierane;
c) dodanie możliwości przekazania przez szkoły i placówki oświatowe do bazy danych SIO danych w zakresie przypisania ucznia do oddziału, do którego ten uczeń będzie uczęszczał w kolejnym roku szkolnym, w okresie ferii letnich poprzedzających ten rok szkolny;
d) dodanie uprawnienia dla dyrektora szkoły i placówki oświatowej do udzielenia upoważnienia i przyznania danych dostępowych kierownikowi jednostki obsługującej lub pracownikowi albo pracownikom tej jednostki, uprzednio upoważnionym przez kierownika jednostki, w celu przekazywania danych do zbioru danych nauczyciela i zbioru danych szkoły i placówki oświatowej;
e) umożliwienie osobie upoważnionej, o której mowa w art. 68 ust. 1 lub 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o systemie informacji oświatowej, która pozyskała dane dostępowe do bazy danych SIO, zalogowania się do systemu teleinformatycznego zarówno za pomocą danych dostępowych obejmujących niepowtarzalny identyfikator użytkownika SIO (login) i hasło, jak i z wykorzystaniem środka identyfikacji elektronicznej wydanego w systemie identyfikacji elektronicznej przyłączonym do węzła krajowego identyfikacji elektronicznej, który będzie służył również do uwierzytelnienia wniosku o przyznanie danych dostępowych do bazy danych SIO.
Z wyrazami szacunku