Szanowni Państwo, Członkowie Związku Pracodawców Polska Miedź

Uprzejmie informuję, że do konsultacji publicznych skierowany został projekt ustawy o zmianie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków oraz niektórych innych ustaw (numer z wykazu UC59).

Przedmiotowy projekt aktu prawnego wraz Uzasadnieniem oraz Oceną Skutków Regulacji dostępny jest na stronach Rządowego Centrum Legislacji pod adresem:

https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12390106/katalog/13085037#13085037

Uprzejmie proszę o przekazywanie ewentualnych uwag, opinii i stanowisk do projektu w terminie do 10 października 2024 roku na adres: kuydowicz@pracodawcy.pl w wersji elektronicznej umożliwiającej edytowanie tekstu.

Zasadniczym celem projektu jest wdrożenie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/2184 z dnia 16 grudnia 2020 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. Urz. UE L 435 z 23.12.2020, str. 1), zwanej dalej „dyrektywą (UE) 2020/2184”. Państwa członkowskie Unii Europejskiej są zobowiązane do dokonania transpozycji tej dyrektywy w ciągu 2 lat od dnia jej wejścia w życie, to jest do dnia 12 stycznia 2023 r.

Dyrektywa (UE) 2020/2184 stanowi wersję przekształconą dyrektywy Rady 98/83/WE z dnia 3 listopada 1998 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. Urz. WE L 330 z 05.12.1998, str. 32 – Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 15, t. 4, str. 90, z późn. zm.), zwanej dalej „dyrektywą 98/83/WE”.

W wyniku rewizji dyrektywy 98/83/WE wprowadzone zostały następujące zmiany przepisów i nowe regulacje:

1) rozszerzenie wymagań dotyczących parametrów jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi;

2) ustanowienie obowiązku podejścia do bezpieczeństwa wody opartego na ryzyku, obejmującego cały łańcuch dostaw wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, na które składają się: ocena ryzyka i zarządzanie ryzykiem w obszarze zasilania dla punktów poboru wody, ocena ryzyka i zarządzanie ryzykiem w systemie zaopatrzenia w wodę oraz ocena ryzyka w wewnętrznych systemach wodociągowych;

3) zmiana podejścia do kwestii monitorowania i nadzoru nad jakością wody wynikająca z oceny ryzyka przeprowadzanej dla systemu zaopatrzenia w wodę oraz wobec przyjęcia podejścia opartego na ryzyku w systemie zaopatrzenia w wodę;

4) ustanowienie obowiązku wykonania oceny ryzyka w wewnętrznych systemach wodociągowych oraz wykonywania badań parametrów w wewnętrznych systemach wodociągowych w obiektach priorytetowych oraz w innych w których ocena ryzyka wewnętrznego systemu wodociągowego wykaże taką konieczność;

5) ustanowienie obowiązku tworzenia i aktualizacji zbiorów danych raportowych na potrzeby Komisji Europejskiej, zwanej dalej „KE”, Europejskiej Agencji Środowiska oraz Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób w zakresie oceny i zarządzania ryzykiem, przekroczeń wartości parametrycznych parametrów jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi i podejmowanych w związku z tym działań naprawczych, wystąpienia incydentów lub zdarzeń skutkujących potencjalnym zagrożeniem dla zdrowia ludzi oraz udzielonych zgód na odstępstwa od wymagań dla parametrów chemicznych jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi;

6) ustanowienie nadzoru i wymogów w zakresie higieny dotyczących materiałów kontaktujących się z wodą przeznaczoną do spożycia przez ludzi oraz zobowiązanie państw członkowskich do stosowania takich materiałów pod warunkiem ich zatwierdzenia zgodnie z aktami delegowanymi i wykonawczymi przyjmowanymi przez KE na podstawie dyrektywy (UE) 2020/2184, w szczególności z europejską listą pozytywną materiałów określaną na mocy wyżej wymienionych aktów wykonawczych;

7) ustanowienie wymogów dotyczących chemikaliów do uzdatniania wody i materiałów filtracyjnych kontaktujących się z wodą przeznaczoną do spożycia przez ludzi;

8) modyfikacja zasad udzielania zgód na odstępstwa od spełniania wymagań jakościowych dla wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, w szczególności zmniejszenie dozwolonej liczby kolejno następujących po sobie odstępstw do dwóch (obecnie, na mocy dyrektywy 98/83/WE dopuszczalne są trzy odstępstwa);

9) zobowiązanie państw członkowskich do wykonania oceny wycieków wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (wielkości wycieków wody), przekazania KE wyników tej oceny oraz opracowania planów działania w celu ograniczenia wycieków wody;

10) nałożenie na państwa członkowskie obowiązku stosowania działań w celu poprawy dostępu ludności do wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, w szczególności w odniesieniu do wrażliwych i zmarginalizowanych grup ludności, oraz tworzenia i aktualizacji zbiorów danych raportowych w tym zakresie na potrzeby KE, Europejskiej Agencji Środowiska oraz Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób;

11) szczegółowe określenie obowiązków państw członkowskich w zakresie informowania konsumentów o jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi w punkcie zgodności, cenie wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi oraz ilości zużytej wody.

Dodatkowym celem projektu jest realizacja postulatu Najwyższej Izby Kontroli w wyniku kontroli „Gospodarowanie zasobami wodnymi przez przedsiębiorstwa wodociągowe w gminach wiejskich”. NIK dostrzegła potrzebę przeredagowania art. 21 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2024 r. poz. 757), nakładającego na przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne obowiązek opracowania wieloletniego planu rozwoju i modernizacji urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych będących w ich posiadaniu, w świetle różnych interpretacji przepisów tego artykułu.

W ramach transpozycji dyrektywy (UE) 2020/2184 przewiduje się wprowadzenie regulacji ustawowych, w postaci zmiany ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków oraz niektórych innych ustaw, takich jak:

1) określenie obowiązków dostawców wody obejmujących badania jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi w zakresie wewnętrznej kontroli jakości wody – obowiązki te będą stosowane od dnia wejścia ustawy w życie;

2) doprecyzowanie kompetencji organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej, zwanej dalej „PIS”, oraz procedur w zakresie nadzoru nad jakością wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, obejmujących monitoring jakości wody przeznaczonej do spożycia, stwierdzanie przydatności wody do spożycia przez ludzi, dokonywania ocen obszarowych jakości wody oraz procedowania wniosków o udzielenie zgód na odstępstwa od wymagań jakościowych dla wody – regulacje w tym zakresie będą obowiązywały od dnia wejścia ustawy w życie;

3) zobowiązanie dostawców wody do wykonywania ocen ryzyka w obszarach zasilania ujęć wody (po raz pierwszy do dnia 12 lipca 2027 r., zgodnie z dyrektywą (UE) 2020/2184) i systemach zaopatrzenia w wodę (po raz pierwszy do dnia 12 stycznia 2029 r., zgodnie z dyrektywą (UE) 2020/2184) oraz podejmowania działań mających na celu zarządzanie tym ryzykiem; określenie kompetencji organów Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie, zwanego dalej „PGW WP”, w zakresie opiniowania przeprowadzonych ocen ryzyka i prowadzenia działań zapobieganiu ryzyku. Przewiduje się, że dostawcy wody będą dokonywać oceny ryzyka w obszarze zasilania ujęcia wody i co 6 lat dokonywać jej przeglądu i w razie potrzeb aktualizacji oraz przekazywać właściwym organom PIS oraz właściwym organom PGW WP. Właściwe organy PGW WP stosuje działania celem zapobiegania ryzyku lub jego kontroli oraz zapewnią KE, Europejskiej Agencji Środowiska i Europejskiemu Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób dostęp do ocen ryzyka w obszarach zasilania ujęć wody. Ocenę ryzyka w systemach zaopatrzenia w wodę dostawcy wody przekazywać będą właściwym organom PIS;

4) zobowiązanie właścicieli lub zarządców nieruchomości do wykonywania ocen ryzyka w wewnętrznych systemach wodociągowych (po raz pierwszy do dnia 12 lipca 2029 r., zgodnie z dyrektywą (UE) 2020/2184), uregulowanie procedur nabywania uprawnień do wykonywania tych ocen. Obowiązek wykonywania oceny ryzyka w wewnętrznych systemach wodociągowych, a następnie co 6 lat ich przeglądów i ewentualnych aktualizacji, będzie dotyczył właścicieli lub zarządców obiektów priorytetowych czyli obiektów budowlanych niemieszkalnych przeznaczonych do okresowego albo stałego pobytu ludzi oraz obiektów budowlanych użyteczności publicznej oraz właścicieli lub zarządców budynków mieszkalnych lub innych niebędących obiektami priorytetowymi, z wyłączeniem budynków mieszkalnych jednorodzinnych, w których użytkownicy mogą być narażeni na ryzyko związane z wodą przeznaczoną do spożycia przez ludzi wynikające z bakterii z rodzaju Legionella lub ołowiu. Obiekty priorytetowe zostaną określone w akcie wykonawczym do ustawy;

5) określenie kompetencji właściwych organów w zakresie opracowywania zbiorów danych i sprawozdań na potrzeby wypełnienia zobowiązań raportowych w zakresie oceny i zarządzania ryzykiem, przekroczeń wartości parametrycznych parametrów jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi i podejmowanych w związku z tym działań naprawczych, wystąpienia incydentów lub zdarzeń skutkujących potencjalnym zagrożeniem dla zdrowia ludzi oraz udzielonych zgód na odstępstwa od wymagań dla parametrów chemicznych jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, wobec KE, Europejskiej Agencji Środowiska oraz Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób – obowiązki te będą stosowane od dnia wejścia ustawy w życie;

6) określenie kompetencji właściwych organów w zakresie wdrażania procedur oceny zgodności, w tym tworzenia jednostek uprawnionych do oceny i weryfikacji materiałów i produktów do kontaktu z wodą przeznaczoną do spożycia przez ludzi – według zasad zharmonizowanych w Unii Europejskiej, których podstawą są akty wykonawcze i delegowane przyjęte przez KE, co wiąże się z nałożeniem obowiązków na różne grupy podmiotów: obligatoryjne zapewnienie zgodności składu materiałów z europejskimi listami pozytywnymi – producenci materiałów; metodyki testowania i zatwierdzania materiałów końcowych oraz kryteria akceptacji wyników określone w aktach wykonawczych – laboratoria badawcze z uwagi na zakres i metodę badań, producenci z uwagi na koszty badań; przeprowadzenie oceny stałości właściwości użytkowych wyrobów – akredytowana jednostka uczestnicząca w ocenie zgodności, spełniająca wymagania określone przez KE;

7) określenie wymagań dla producentów/importerów chemikaliów do uzdatniania wody i materiałów filtracyjnych kontaktujących się z wodą przeznaczoną do spożycia przez ludzi oraz dla dostawców wody w zakresie ich stosowania jak również określenie kompetencji właściwych organów w zakresie nadzoru nad chemikaliami do uzdatniania wody i materiałami filtracyjnymi kontaktującymi się z wodą przeznaczoną do spożycia przez ludzi;

8) uregulowanie obowiązków dostawców wody (w szczególności przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych), organów PGW WP oraz ministra właściwego do spraw gospodarki wodnej w zakresie wykonania oceny wycieków wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (wielkości wycieków wody) oraz opracowania planów działania w celu ograniczenia wycieków wody.

Wobec powyższego zakłada się, że przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne zaopatrujące w wodę co najmniej 50 000 osób lub dostarczające co najmniej średnio 10 000 m3 wody na dobę dokonają oceny wielkości wycieków wody w sieci wodociągowej za rok 2024, a następnie przekażą sprawozdania zawierające wyniki oceny właściwym jednostkom PGW WP, które zbiór danych przekażą do KE do dnia 12 stycznia 2026 r. (zgodnie z dyrektywą (UE) 2020/2184) – po uprzednim zatwierdzeniu przez ministra właściwego do spraw gospodarki wodnej. W zależności od oceny wielkości wycieków wody minister właściwy do spraw gospodarki wodnej opracuje, we współpracy z PGW WP, plan działań mających na celu ograniczenie wielkości wycieków wody i przekaże ten plan KE w terminie 2 lat od dnia przyjęcia aktu delegowanego KE;

9) ustanowienie procedur i nałożenie obowiązków na organy lub inne jednostki organizacyjne gminy w zakresie identyfikacji osób lub grup ludności pozbawionych dostępu albo posiadających ograniczony dostęp do wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi oraz we współpracy z dostawcami wody podejmowania działań w celu zapewnienia lub poprawy dostępu tych osób / grup do wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi – regulacje w tym zakresie będą obowiązywały od dnia wejścia ustawy w życie.

Zakłada się podejmowanie przez wójtów, burmistrzów lub prezydentów miast we współpracy z dostawcami wody działań w celu poprawy lub utrzymania powszechnego dostępu ludności do wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi poprzez informowanie o możliwościach podłączenia się do sieci wodociągowej lub o alternatywnych sposobach uzyskania dostępu do wody oraz stosowanie innych niezbędnych i odpowiednich środków. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta po uzyskaniu informacji z ośrodka pomocy społecznej identyfikuje osoby oraz wrażliwe i zmarginalizowane grupy osób bez dostępu lub o ograniczonym dostępie do wody, ocenia możliwości poprawy dostępu do wody. Wójt, burmistrz lub prezydent miast przekazuje informacje o wyżej wymienionych działaniach właściwym jednostkom PGW WP, które co 6 lat będą przekazywały te informacje do KE (po raz pierwszy do dnia 12 stycznia 2029 r., zgodnie z dyrektywą (UE) 2020/2184);

10) szczegółowe uregulowanie obowiązków dostawców wody w zakresie informowania konsumentów o jakości, cenach i zużyciu wody oraz określenie środków przekazywania tych informacji – obowiązki te będą stosowane od dnia wejścia ustawy w życie.

Zakłada się przynajmniej raz do roku przekazywanie przez dostawców wody konsumentom np. na fakturze lub w aplikacji mobilnej informacji dotyczących: ilości rocznie zużytej wody; przebiegu zużycia w porównaniu ze średnim zużyciem w gospodarstwach domowych, ceny za litr wody dla porównania z cenami wody butelkowanej.

Dostęp online do aktualnych informacji, takich jak jakość wody, przekroczenia wartości parametrycznych, twardość oraz stopień mineralizacji wody, wyniki programów monitoringu, wyniki oceny ryzyka itp.

W ramach realizacji wniosków po kontroli NIK „Gospodarowanie zasobami wodnymi przez przedsiębiorstwa wodociągowe w gminach wiejskich” przewiduje się zmianę art. 21 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków polegającą na zwolnieniu z obowiązku opracowania wieloletniego planu przedsiębiorstw wodociągowych, które nie tylko nie planują budowy urządzeń wodociągowych lub urządzeń kanalizacyjnych, ale również nie planują ich modernizacji.

Nie jest możliwe osiągnięcie celów za pomocą innych środków, ze względu na wynikającą z przepisów prawa obligatoryjność wydania nowelizacji ustawy.

Z wyrazami szacunku