Jednym z obowiązków pojawiających się po wdrożeniu do polskiego prawa Dyrektywy SUP (inaczej: Dyrektywy Single-Use Plastic), jest finansowanie publicznych kampanii edukacyjnych przez przedsiębiorców wprowadzających do obrotu produkty SUP.

Obowiązek edukacyjny jest już znany sporej części przedsiębiorców, m.in. tym, którzy wprowadzają do obrotu produkty w opakowaniach. Są jednak pewne różnice w sposobie jego realizacji.

Choć zasadniczo pierwsze rozliczenie PKE będzie miało miejsce za rok 2024 – czyli faktycznie dopiero w 2025 roku, warto odpowiednio wcześniej przygotować się do jego poprawnego wykonania.

Przedsiębiorcy, którzy wprowadzają do obrotu produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych, obowiązani są do finansowania publicznych kampanii edukacyjnych.

Produkty SUP, których dotyczy ten obowiązek, wymienione są w punktach 5-9 załącznika 10 do Ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej (dalej: „Ustawa produktowa”) i są to:

• wyroby tytoniowe z filtrami zawierającymi tworzywa sztuczne i filtry zawierające tworzywa sztuczne,
• chusteczki nawilżane,
• balony,
• lekkie torby na zakupy,
• podpaski higieniczne, tampony oraz aplikatory do tamponów.

Ustawa opisuje również szczegółowo w jaki sposób mają być prowadzone działania edukacyjne, o czym PKE powinny informować, jakie są stawki opłat oraz jak wykonać obowiązek.

W odróżnieniu od obowiązku prowadzenia PKE wynikającego z ustawy z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (dalej: „Ustawa opakowaniowa”), przedsiębiorca nie może przenieść realizacji obowiązku na organizację odzysku opakowań.

Ustawa produktowa dopuszcza jedynie możliwość przeznaczenia odpowiednio obliczonej opłaty na PKE albo wniesienia opłaty na rachunek Urzędu Marszałkowskiego. Istotne jest również zaznaczenie, że dla wyrobów tytoniowych z filtrami ustawa przewiduje wyłącznie możliwość wniesienia środków na rachunek Urzędu Marszałkowskiego w ramach spełnienia tego zobowiązania.

Więcej informacji

Publiczne Kampanie Edukacyjne obejmują wszelkie działania mające na celu podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa w zakresie prawidłowego postępowania z odpadami powstałymi z produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych. Powinny uwzględniać informowanie społeczeństwa o:

• dostępności alternatywnych produktów wielokrotnego użytku i metod gospodarowania odpadami powstałymi z produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych,
• dobrych praktykach w zakresie należytego gospodarowania odpadami,
• wpływie zaśmiecania oraz nieodpowiedniego unieszkodliwiania odpadów powstałych z produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych na środowisko, w szczególności środowisko morskie,
• wpływie na sieci kanalizacyjne nieodpowiednich sposobów unieszkodliwiania odpadów powstających z produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych.

Także sama opłata wyliczana jest w zupełnie inny sposób niż dla opakowań. Opłata na PKE to iloczyn stawki i masy/sztuk wprowadzonych do obrotu w danym roku produktów SUP.

Stawki wynoszą:

• 0,05 zł/kg – lekkie torby na zakupy,
• 0,01 zł/10 sztuk – wyroby tytoniowe z filtrami,
• 0,01 zł/sztukę – chusteczki nawilżane, balony, podpaski, tampony.

Pewne wątpliwości budzi porównanie treści i tytułu załącznika 10 „PRODUKTY JEDNORAZOWEGO UŻYTKU Z TWORZYW SZTUCZNYCH OBJĘTE OBOWIĄZKIEM PODNOSZENIA ŚWIADOMOŚCI EKOLOGICZNEJ” z art. 11b Ustawy produktowej – w załączniku jako produkty jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych objęte obowiązkiem podnoszenia świadomości ekologicznej wymieniono także pojemniki na żywność, paczki i owijki, pojemniki na napoje oraz kubki na napoje (pozycje 1-4 załącznika).

Wspomniany art. 11b Ustawy produktowej, mówiący o obowiązku finansowania publicznych kampanii edukacyjnych, odnosi się jedynie do pozycji 5-9 załącznika.

Wyjaśnieniem może być fakt, że co do zasady produkty SUP z pozycji 1-4 załącznika objęte są już obowiązkiem realizacji PKE w ramach Ustawy opakowaniowej, jednak nie zostało wskazane to wprost w treści Ustawy produktowej.

Wprowadzający do obrotu produkty SUP już w tej chwili zobowiązani są do prowadzenia ewidencji zawierającej informacje o ilości lub masie wprowadzonych do obrotu produktów. Dane te będą służyły także do wyliczenia opłat na publiczne kampanie edukacyjne. Również w sprawozdaniu rocznym składanym przez BDO konieczne będzie podanie kwoty przeznaczonej na PKE.

Obowiązek finansowania kampanii wchodzi w życie od 1 stycznia 2024 r., co jest kolejnym motywatorem do prowadzenia poprawnej i rzetelnej ewidencji wprowadzonych do obrotu produktów SUP.

Źródło: Deloitte Polska (Deloitte Touche Tohmatsu Limited)