Surowce krytyczne (CRM)

Surowce mają kluczowe znaczenie dla gospodarki europejskiej. Tworzą silną bazę przemysłową, produkując szeroką gamę towarów i zastosowań wykorzystywanych w życiu codziennym i nowoczesnych technologiach. Niezawodny i nieograniczony dostęp do niektórych surowców jest coraz większym problemem w UE i na całym świecie. Aby sprostać temu wyzwaniu, Komisja Europejska stworzyła wykaz surowców krytycznych dla UE, który podlega regularnemu przeglądowi i aktualizacji. Surowce krytyczne łączą surowce o dużym znaczeniu dla gospodarki UE i wysokim ryzyku związanym z ich dostawami.

Dlaczego surowce krytyczne są ważne

• Powiązanie z przemysłem – surowce nieenergetyczne są powiązane ze wszystkimi gałęziami przemysłu na wszystkich etapach łańcucha dostaw
• Nowoczesna technologia – postęp technologiczny i jakość życia zależą od dostępu do coraz większej ilości surowców. Na przykład smartfon może zawierać do 50 różnych rodzajów metali, z których wszystkie przyczyniają się do jego niewielkich rozmiarów, lekkości i funkcjonalności.
• Środowisko – surowce są ściśle powiązane z czystymi technologiami. Są niezastąpione w panelach słonecznych, turbinach wiatrowych, pojazdach elektrycznych i energooszczędnym oświetleniu.

Co robi Komisja

• Pierwszy wykaz surowców krytycznych – w 2011 r. w komunikacie w sprawie surowców opublikowano wykaz 14 surowców krytycznych. Wykaz surowców krytycznych został ustanowiony jako działanie priorytetowe w ramach unijnej inicjatywy na rzecz surowców z 2008 r. Komisja zobowiązuje się do aktualizowania wykazu co najmniej raz na trzy lata w celu odzwierciedlenia rozwoju produkcji, rynku i technologii.
• Drugi wykaz surowców krytycznych – w 2014 r. w komunikacie w sprawie wykazu surowców krytycznych z 2014 r. opublikowano pierwszy zmieniony wykaz 20 surowców krytycznych.
• Trzeci wykaz surowców krytycznych – w 2017 r. w komunikacie w sprawie wykazu surowców krytycznych z 2017 r. opublikowano trzeci wykaz 27 surowców krytycznych w oparciu o udoskonaloną metodykę.
• Czwarty wykaz surowców krytycznych – w 2020 r. w komunikacie w sprawie surowców krytycznych opublikowano czwarty wykaz 30 surowców krytycznych
• Metodologia dotycząca surowców krytycznych – w lipcu 2017 r. Komisja opublikowała zmienioną metodykę ustanawiania unijnego wykazu surowców krytycznych. Zsyntetyzowane wytyczne opierają się na metodyce zastosowanej w odniesieniu do wykazów surowców krytycznych w 2011 i 2014 r. Uwzględniają one również usprawnienia metodologiczne wskazane przez Komisję w projekcie „Ocena metodyki w wykazie surowców krytycznych” w obszarach takich jak zastosowania produkcyjne, handel, zastępowanie, recykling. Ocena z 2020 r. opiera się na tej samej metodyce co w 2017 r. Dodatkowe informacje dotyczące metodyki można znaleźć w sprawozdaniu referencyjnym opublikowanym we wrześniu 2020 r.
• Sprawozdanie w sprawie surowców krytycznych i gospodarki o obiegu zamkniętym– w styczniu 2018 r. Komisja opublikowała sprawozdanie podkreślające potencjał wykorzystania surowców krytycznych w bardziej zamkniętym obiegu w naszej gospodarce. Dokonując przeglądu ważnych sektorów surowców krytycznych, opisano w nim odpowiednie polityki UE, odniesiono się do kluczowych inicjatyw, przedstawiono i podano źródła danych, określono dobre praktyki i wskazano możliwe dalsze działania.
• Sprawozdanie JRC „Nauka na rzecz polityki”: W maju 2019 r. Komisja opublikowała sprawozdanie pt. „Odzyskiwanie surowców krytycznych i innych pochodzących z odpadów górniczych i składowisk – aktualna sytuacja w zakresie istniejących praktyk”. Przedstawiono w nim istniejące praktyki w zakresie odzyskiwania surowców krytycznych i innych z odpadów wydobywczych i składowisk odpadów. W sprawozdaniu przedstawiono procesy technologiczne odzyskiwania różnych materiałów z odpadów wydobywczych i przemysłowych, a także najlepsze praktyki w zakresie poprawy bazy wiedzy na temat dostępności materiałów wtórnych. Ponadto zawiera on potencjalne szacunki odzysku niektórych materiałów i określa warunki wstępne dla praktyk odzysku na większą skalę niż obecnie.
• Sprawozdanie w sprawie surowców na potrzeby strategicznych technologii i sektorów – we wrześniu 2020 r. Komisja przedstawiła to sprawozdanie prognostyczne. W szczególności oszacowano w nim zapotrzebowanie materiałowe na rozwijające się technologie, takie jak czyste technologie energetyczne (fotowoltaika, wiatr, magazynowanie), mobilność elektryczna i technologie cyfrowe (ICT, robotyka, drukowanie 3D), na podstawie unijnych scenariuszy neutralności klimatycznej do 2050 r. i innych prognoz. Przedstawiono w nim prognozy dotyczące popytu na materiały w tych sektorach do 2030 r. i 2050 r. oraz wskazano zagrożenia dla dostaw i wąskie gardła na różnych poziomach łańcuchów dostaw.
• Europejski sojusz na rzecz surowców– W komunikacie w sprawie surowców krytycznych z 2020 r. zapowiedziano utworzenie sojuszu przemysłowego na rzecz zapewnienia zrównoważonych dostaw surowców w Europie. Dzięki zgromadzeniu wszystkich odpowiednich zainteresowanych stron w strategicznych łańcuchach wartości i ekosystemach przemysłowych sojusz będzie początkowo koncentrował się na najpilniejszych potrzebach, a mianowicie na zwiększeniu odporności UE na pierwiastki ziem rzadkich i łańcuchy wartości magnesów trwałych. Ma to zasadnicze znaczenie dla kluczowych ekosystemów przemysłowych UE, takich jak przemysł motoryzacyjny, energia ze źródeł odnawialnych, obronność i przemysł lotniczy i kosmiczny. Później sojusz rozszerzy się, aby zaspokoić inne potrzeby w zakresie surowców krytycznych i metali nieszlachetnych, w tym projekty wspierające gospodarkę o obiegu zamkniętym i dotyczące Europejskiego Zielonego Ładu. Będzie to proces branżowy prowadzony przez EIT RawMaterials, którego zadaniem będzie określenie możliwości, barier i stworzenie odpowiednich przypadków inwestycji z udziałem zainteresowanych stron i partnerów branżowych. EIT RawMaterials opublikuje szczegóły dotyczące przystąpienia do sojuszu.

Cele listy CRM:

• wzmocnienie konkurencyjności przemysłu europejskiego zgodnie z odnowioną strategią przemysłową dla Europy
• stymulowanie produkcji surowców krytycznych poprzez intensyfikację nowych działań w zakresie górnictwa i recyklingu w UE
• wspieranie efektywnego wykorzystania i recyklingu surowców krytycznych, co jest obszarem priorytetowym w planie działania UE dotyczącym gospodarki o obiegu zamkniętym
• zwiększenie świadomości potencjalnych zagrożeń związanych z dostawami surowców i związanych z nimi możliwości wśród państw UE, przedsiębiorstw i inwestorów
• negocjować umowy handlowe, kwestionować środki zakłócające handel, opracowywać działania w zakresie badań naukowych i innowacji oraz wdrażać program działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do 2030 r. i jego cele w zakresie zrównoważonego rozwoju.

Metodyka identyfikacji surowców krytycznych

Komisja przeprowadza ocenę krytyczności na szczeblu UE w odniesieniu do szerokiej gamy surowców nieenergetycznych i nierolniczych. Ocenę krytyczności z 2020 r. przeprowadzono w odniesieniu do 66 materiałów kandydujących (63 poszczególne materiały i 3 grupy materiałów: ciężkie pierwiastki ziem rzadkich, lekkie pierwiastki ziem rzadkich, metale z grupy platynowców, łącznie 83 materiały). W 2011 r. oceniono 41 materiałów, w 2014 r. oceniono 54 materiały, a w 2017 r. – 78.

Głównymi parametrami stosowanymi do określenia krytyczności materiału dla UE są:

• Znaczenie gospodarcze – ma na celu zapewnienie wglądu w znaczenie materiału dla gospodarki UE pod względem zastosowań końcowych i wartości dodanej (VA) odpowiednich sektorów wytwórczych UE na poziomie NACE rev.2 (poziom dwucyfrowy). Znaczenie gospodarcze jest korygowane za pomocą wskaźnika substytucji (SIEI) związanego z technicznymi i kosztowymi wynikami substytutów dla poszczególnych zastosowań.
• Ryzyko związane z podażą – odzwierciedla ryzyko zakłócenia dostaw materiału do UE. Opiera się on na koncentracji pierwotnych dostaw z krajów produkujących surowce, z uwzględnieniem ich wyników w zakresie zarządzania i aspektów handlowych. W zależności od zależności UE od przywozu proporcjonalnie uwzględnia się dwa zestawy krajów produkujących – dostawców globalnych i kraje, z których UE pozyskuje surowce. SR mierzy się na etapie „wąskiego gardła” materiału (wydobycie lub przetworzenie), który stanowi największe ryzyko dla dostaw w UE. Zastąpienie i recykling są uważane za środki zmniejszające ryzyko.

Piąty wykaz surowców krytycznych dla UE z 2023 r.

W 2023 r. w załączniku II do wniosku dotyczącego rozporządzenia COM(2023) opublikowano piąty wykaz 34 surowców krytycznych na podstawie badania dotyczącego surowców krytycznych dla UE w 2023 r. – sprawozdanie końcowe. W ramach oceny przeanalizowano 70 kandydujących surowców, w tym 67 pojedynczych materiałów i trzy grupy materiałów: dziesięć ciężkich (HREE) i pięć lekkich (LREE) pierwiastków ziem rzadkich oraz pięć metali z grupy platynowców (PGM). Oceniono cztery nowe materiały: neon, krypton, ksenon i drewno okrągłe. Tytan metaliczny został oceniony oprócz tytanu. Aluminium i boksyt zostały połączone ze względu na spójność. Miedź i nikiel nie spełniają progów surowców krytycznych, ale są ujęte w wykazie surowców krytycznych jako surowce strategiczne zgodnie z aktem w sprawie surowców krytycznych.

Unijne sprawozdanie prognostyczne uzupełnia ocenę krytyczności perspektywiczną perspektywą skoncentrowaną na wybranych strategicznych technologiach i sektorach. W 2023 r. w drugim badaniu prognostycznym oceniono 15 technologii przyporządkowanych do 5 sektorów strategicznych. Aktualizacja badania daje aktualny obraz zapotrzebowania na materiały w zakresie tych technologii w latach 2030 i 2050 oraz zapewnia pełniejszy obraz technologii potrzebnych do osiągnięcia strategicznych celów UE. Badanie posłużyło również jako dowody potwierdzające przy opracowywaniu aktu w sprawie surowców krytycznych i wykazu surowców strategicznych.

Więcej informacji na temat każdego surowca krytycznego można znaleźć na stronie internetowej projektu SCRREEN: Zestawienia informacji na temat surowców według projektu SCRREEN.

Główni światowi i krajowi producenci surowców krytycznych

Przemysł i gospodarka UE są uzależnione od rynków międzynarodowych, aby zapewnić dostęp do wielu ważnych surowców, ponieważ są one produkowane i dostarczane przez państwa trzecie. Chociaż w UE istnieje krajowa produkcja niektórych surowców krytycznych, zwłaszcza hafnu, w większości przypadków UE jest uzależniona od przywozu z państw trzecich.

Podaż wielu surowców krytycznych jest wysoce skoncentrowana. Na przykład Chiny zapewniają 100 % dostaw ciężkich pierwiastków ziem rzadkich do UE, Turcja – 99 % dostaw boru do UE, a Republika Południowej Afryki – 71 % zapotrzebowania UE na platynę i jeszcze większy udział metali z grupy platynowców: irydu, rodu i rutenu.

Ryzyko związane z koncentracją produkcji jest w wielu przypadkach spotęgowane niskimi wskaźnikami substytucji i recyklingu.

Akt w sprawie surowców krytycznych

Akt w sprawie surowców krytycznych stanowi kompleksową reakcję na ryzyko zakłóceń w dostawach surowców krytycznych i słabości strukturalne unijnych łańcuchów dostaw surowców krytycznych. W związku z tym akt w sprawie surowców krytycznych zapewni UE dostęp do bezpiecznych i zrównoważonych dostaw surowców krytycznych, umożliwiając Europie osiągnięcie jej celów klimatycznych i cyfrowych, utrzymanie konkurencyjności przemysłu UE i zapewnienie prawidłowego funkcjonowania jednolitego rynku.

Analiza systemu materiałowego (MSA)

Analiza systemu materiałowego (MSA) składa się z mapy przepływów materiałów w ramach gospodarki UE, jako surowców lub części komponentów lub produktów. Pokazuje ich przejście od wejścia do gospodarki (wydobycie i przywóz), wzdłuż łańcucha wartości (produkcja, zwiększenie zapasów) do wyjścia (spożycie, wywóz) i wycofania z eksploatacji poprzez unieszkodliwianie lub odzysk. 

Critical raw materials

Raw materials are crucial to Europe’s economy. They form a strong industrial base, producing a broad range of goods and applications used in everyday life and modern technologies. Reliable and unhindered access to certain raw materials is a growing concern within the EU and across the globe. To address this challenge, the European Commission has created a list of critical raw materials (CRMs) for the EU, which is subject to a regular review and update. CRMs combine raw materials of high importance to the EU economy and of high risk associated with their supply.

Why critical raw materials are important

• Link to industry – non-energy raw materials are linked to all industries across all supply chain stages
• Modern technology – technological progress and quality of life rely on access to a growing number of raw materials. For example, a smartphone might contain up to 50 different kinds of metals, all of which contribute to its small size, light weight and functionality.
• Environment – raw materials are closely linked to clean technologies. They are irreplaceable in solar panels, wind turbines, electric vehicles, and energy-efficient lighting.

What the Commission does

• First list of CRMs – in 2011, a list of 14 CRMs was published in the communication on raw materials. The list of CRMs was established as a priority action of the EU ‘raw materials initiative’ of 2008. The Commission is committed to updating the list at least every 3 years to reflect production, market and technological developments.
• Second list of CRMs – in 2014, a first revised list of 20 CRMs was published in the communication on the list of critical raw materials 2014.
• Third list of CRMs – in 2017, a third list of 27 CRMs was published in the communication on the list of critical raw materials 2017, based on a refined methodology.
• Fourth list of CRMs – in 2020, a fourth list of 30 CRMs was published in the communication on critical raw materials
• Methodology on CRMs – in July 2017, the Commission published a revised methodology for establishing the EU list of critical raw materials. The synthesised guidelines build on the methodology used for the lists of CRMs in 2011 and 2014. They also integrate the methodological improvements identified by the Commission in the project ‘assessment of the methodology on the list of critical raw materials’, in areas such as manufacturing applications, trade, substitution, recycling. The 2020 assessment follows the same methodology as in 2017. Additional information regarding the methodology can be found in the background report published in September 2020.
• Report on CRMs and the circular economy – in January 2018, the Commission published a report highlighting the potential for a more circular usage of CRMs in our economy. Reviewing important sectors for CRMs, it describes relevant EU policies, refers to key initiatives, presents and gives sources of data, identifies good practices and indicates possible further actions.
• JRC science for policy report: 'Recovery of critical and other raw materials from mining waste and landfills – state of play on existing practices’ – in May 2019, the Commission issued a report. It shows existing practices to recover critical and other raw materials from extractive waste and landfill. The report outlines technological processes for the recovery of different materials from mining tailings and industrial waste as well as best practices for improving the knowledge base on the availability of secondary materials. Furthermore, it provides potential recovery estimates of certain materials and outlines prerequisites for recovery practices on a larger scale than today.
• Report on raw materials for strategic technologies and sectors – in September 2020, the Commission presented this foresight report. Specifically, it estimates material needs for growing technologies such as clean energy technologies (photovoltaic, wind, storage), electric mobility and digital technologies (ICT, robotics, 3D printing) based on the EU’s 2050 climate-neutrality scenarios and other forecasts. It provides an outlook to 2030 and 2050 of material demand for these sectors and identifies supply risks and bottlenecks at different levels of the supply chains.
• European Raw Materials Alliance – The 2020 Communication on Critical Raw Materials announces the launch of an industrial alliance dedicated to securing a sustainable supply of raw materials in Europe. By bringing together all relevant stakeholders along strategic value chains and industrial ecosystems, the alliance will initially focus on the most pressing needs, namely to increase EU resilience in the rare earth elements and permanent magnet value chains. This is vital to key EU industrial ecosystems, such as automotive, renewable energy, defence and aerospace. Later, the alliance will expand to address other critical raw material and base metal needs, including projects supporting the circular economy and addressing the EU Green Deal. There will be an industry-driven process led by EIT RawMaterials, whose task will be to identify opportunities, barriers and create relevant investment cases with stakeholders and industry partners. EIT RawMaterials will publish details of how to join the alliance.

The list of CRMs should help

• strengthen the competitiveness of European industry in line with the renewed industrial strategy for Europe 
• stimulate the production of CRMs by enhancing new mining and recycling activities in the EU
• foster efficient use and recycling of critical raw materials, a priority area in the EU circular economy action plan
• increase awareness of potential raw material supply risks and related opportunities among EU countries, companies and investors
• negotiate trade agreements, challenge trade distortion measures, develop research and innovation actions and implement the 2030 ‘agenda on sustainable development and its sustainable development goals’.

The methodology to identify CRMs

The Commission carries out a criticality assessment at EU level on a wide range of non-energy and non-agricultural raw materials. The 2020 criticality assessment was carried out for 66 candidate materials (63 individual materials and 3 material groups: heavy rare earth elements, light rare earth elements, platinum group metals, amounting to 83 materials in total). In 2011, 41 materials were assessed, 54 materials were assessed in 2014, and 78 in 2017.

The main parameters used to determine the criticality of the material for the EU are

• Economic importance – aims at providing insight into the importance of a material for the EU economy in terms of end-use applications and the value added (VA) of corresponding EU manufacturing sectors at the NACE rev.2 (2-digit level). The economic importance is corrected by the substitution index (SIEI) related to technical and cost performance of the substitutes for individual applications.
• Supply risk – reflects the risk of a disruption in the EU supply of the material. It is based on the concentration of primary supply from raw materials producing countries, considering their governance performance and trade aspects. Depending on the EU import reliance (IR), proportionally the 2 sets of the producing countries are taken into account — the global suppliers and the countries from which the EU is sourcing the raw materials. SR is measured at the ‘bottleneck’ stage of the material (extraction or processing), which presents the highest supply risk for the EU. Substitution and recycling are considered risk-reducing measures.

Fifth list 2023 of critical raw materials for the EU

In 2023, a fifth list of 34 CRMs was published in the Annex II of the Regulation proposal COM(2023) based on the Study on the Critical Raw Materials for the EU 2023 – Final Report.

The assessment screened 70 candidate raw materials, comprising 67 individual materials and three materials groups: ten heavy (HREEs) and five light (LREEs) rare earth elements, and five platinum group metals (PGMs). Four new materials were assessed: neon, krypton, xenon and roundwood. Titanium metal has been assessed in addition to titanium. Aluminium and bauxite have been merged for consistency reasons. Copper and nickel do not meet the CRM thresholds but are included on the CRM list as strategic raw materials in line with the Critical Raw Materials Act.

An EU foresight report complements the criticality assessment with the forward-looking perspective focused on selected strategic technologies and sectors. In 2023, a second foresight study assesses 15 technologies mapped to 5 strategic sectors. The update of the study gives a current picture of the technologies’ materials demand in 2030 and 2050,and provides a more complete picture of the technologies needed to reach the EU’s strategic goals. The study also served as  supporting evidence in the development of the Critical Raw Materials Act and the list of strategic raw materials.

See the SCRREEN project website for more on each critical raw material: Raw materials factsheets by SCRREEN project.

Main global and domestic producers of CRMs

The EU’s industry and economy are reliant on international markets to provide access to many important raw materials since they are produced and supplied by third countries. Although the domestic production of certain critical raw materials exists in the EU, notably hafnium, in most cases the EU is dependent on imports from non-EU countries.

The supply of many critical raw materials is highly concentrated. For example, China provides 100 % of the EU’s supply of heavy rare earth elements (REE), Turkey provides 99% of the EU’s supply of boron, and South Africa provides 71% of the EU’s needs for platinum and an even higher share of the platinum group metals iridium, rhodium, and ruthenium.

The risks associated with the concentration of production are in many cases compounded by low substitution and low recycling rates.

Critical Raw Materials Act

The Critical Raw Materials Act is a comprehensive response to the risks of critical raw materials supply disruption and the structural vulnerabilities of EU critical raw materials supply chains. Therefore, the Critical Raw Materials Act (CRM Act) will ensure EU access to a secure and sustainable supply of critical raw materials, enabling Europe to meet its climate and digital objectives, keeping EU industrial competitiveness and ensuring the well-functioning of the single market.

See our Critical Raw Materials Act (CRMA) page.

Material system analysis (MSA)

Material system analysis (MSA) consists of a map of the flows of materials through the EU economy, as raw materials or as parts of components or products. It shows their movement from entry into the economy (extraction and import), along the value chain (production, additions to stock) to exit (consumption, exports), and end-of-life through either disposal or recovery. 

Więcej informacji / More information

Źródło / Source: Komisja Europejska