Nazwa firmy i logo, znak towarowy, oryginalny produkt, innowacyjny projekt, nowatorskie oprogramowanie. Wszystko, co unikalne i odkrywcze stanowi własność intelektualną. To ważna część kapitału firmy i jeden z elementów budowania przewagi konkurencyjnej. Warto wiedzieć, jak chronić kreatywny dorobek firmy, ale także, jak zgodnie z prawem korzystać z twórczości innych.

Marcowa konferencja Akademii Rozwoju Przemysłu 4.0 poświęcona została tematyce własności intelektualnej. Zgodnie ze stosowaną definicją to „każdy wytwór pracy twórczej człowieka, który ze względu na swoją oryginalność oraz unikatowość zasługuje na ochronę”. Powszechna jest wiedza na temat praw autorskich wynikających z twórczości artystycznej: np. filmów, muzyki, utworów literackich. Mniej mówi się o tym, że istotną część kapitału organizacji mogą stanowić pomysły i wdrożenia pracowników lub rozwiązania powstające na jej wyłączne zamówienie.

Własność intelektualna, mimo swojego niematerialnego charakteru, ma ogromną wartość. Prawo własności przemysłowej odgrywa ważną rolę we współczesnym świecie i nowoczesnej gospodarce, która opiera swój rozwój na wiedzy i innowacyjności. Każdy z nas powinien być świadomy jej znaczenia i orientować, przynajmniej w podstawowym zakresie w prawnych aspektach zabezpieczania lub korzystania z własności intelektualnej. Niewiedza może bowiem sporo kosztować – twierdzi Rafał Szkop, manager ds. analiz, legislacji i współpracy międzynarodowej Związku Pracodawców Polska Miedź.

Na kwestie własności intelektualnej warto spojrzeć z dwóch perspektyw. Po pierwsze właściciela praw do np. znaku towarowego, logotypu, nazwy firmy, a przede wszystkim unikalnych produktów, patentów na wynalazek, licencji, wzorów przemysłowych i użytkowych. Po drugie, to my możemy korzystać z pracy intelektualnej innych. Zawsze trzeba dokładać należytej staranności, aby czynić to zgodnie z prawem.

Jest wiele legislacyjnych możliwości zabezpieczenia własności intelektualnej, w tym również przemysłowej. Powinniśmy przyjąć naczelną zasadę, że każda idea, oryginalny „produkt” do kogoś należy. Właściwa ochrona własności intelektualnej, których my jesteśmy dysponentem zależy od wielkości firmy i możliwości przedsiębiorcy, rodzaju działalności i posiadanych zasobów. Bardzo ważna jest odpowiednia identyfikacja własności, określenie dopasowanych narzędzi ochrony i praca nad zwiększeniem wartości intelektualnej tak, aby jej posiadanie stanowiło istotną barierę wejścia dla konkurencji – radzi dr Natalia Krej, radca prawny Krej&Gajowczyk Legal Partners Kancelaria Radców Prawnych.

Ochrona własności intelektualnej obejmuje między innymi prawa autorskie i pokrewne, prawo własności przemysłowej, tajemnicę przedsiębiorstwa, prawo do baz danych. Szczególnej ochronie podlegają wynalazki, znak towarowy i wzór przemysłowy. Kiedy wprowadzamy rozwiązania techniczne nowe w skali światowej, nieoczywiste, czyli posiadające poziom wynalazczy oraz nadające się do przemysłowego stosowania (powtarzalne) warto rozważyć ich opatentowanie. Minimalizuje to ryzyko naruszeń i ułatwia dochodzenie ewentualnych roszczeń. Korzyści z posiadania patentu jest dużo więcej.

Patenty gwarantują firmie wyłączność na korzystanie z zabezpieczonych rozwiązań i wzmacniają jej przewagę konkurencyjną. Dają źródło przychodów dzięki komercjalizacji poprzez licencjonowanie lub zbywanie praw. Mogą stanowić formę zabezpieczenia finansowego jako składnik majątku. Pomagają w zdobyciu subwencji naukowych i funduszy. A także, co nie jest bez znaczenia, podnoszą prestiż, budują renomę marki i atrakcyjny wizerunek innowacyjnego przedsiębiorstwa – wylicza Jacek Romanowicz z Departamentu Innowacyjności i Komunikacji Urzędu Patentowego RP.

Warto wiedzieć, że patenty chronią wynalazek od momentu zgłoszenia. Jeśli zatem macie przekonanie, że wasze rozwiązanie należy chronić, nie zwlekajcie. Istnieje bowiem ryzyko, że konkurencyjna firma podobny pomysł zastrzeże szybciej. Patenty obowiązują na określonym terytorium. Pamiętajcie o tym, planując międzynarodową ekspansję. I trzeci ważny aspekt – ochrona patentowa obowiązuje w określonym czasie – maksymalnie 20 lat.

Ochronę marki w postaci znaku towarowego można zabezpieczyć na 10 lat  z opcją przedłużenia o kolejne dziesięcioletnie okresy. W przypadku wzoru przemysłowego ochrona trwa maksymalnie 25 lat. Dodam jeszcze, że chronić można zarówno przedmioty jednowymiarowe (np. wzory graficzne), jak i formy przestrzenne (np. meble, lub design sprzętów RTV i AGD). Chętnie doradzimy w Urzędzie Patentowym RP najkorzystniejsze dla firmy rozwiązania – dodaje Jacek Romanowicz.

Przedsiębiorcy często obawiają się zbyt wysokich kosztów ochrony patentowej. Mamy świetną wiadomość dla mikro, małych i średnich firm. Urząd Patentowy RP prowadzi projekt pt. „Własność intelektualna w Twojej firmie”. Wybrani przez Urząd wykonawcy usług przeanalizują działalność Waszej firmy i dostarczą Wam raport zawierający rekomendacje w zakresie ochrony własności intelektualnej.

Zachęcam firmy do skorzystania z szytych na miarę rozwiązań w ramach naszego projektu. Podobna usługa z powodzeniem realizowana jest w wielu krajach Unii Europejskiej i nie tylko. Dla przykładu, we Francji przez kilkanaście lat skorzystało z niej blisko 10 tys. małych i średnich firm. Aż 85% w ankiecie ewaluacyjnej stwierdza wysoką skuteczność programu. Mamy nadzieję, że w Polsce będzie podobnie. Firmy mają wiele świetnych pomysłów oraz duży potencjał intelektualny, który mogą chronić i wykorzystywać do dalszego rozwoju – podkreśla Joanna Kupka Kierownik projektu i zastępca dyrektora
w Departamencie Innowacyjności i Komunikacji Urzędu Patentowego RP.

Wartym podkreślenia jest fakt, że celem projektu „Własność intelektualna w Twojej firmie” jest kształtowanie praktycznych umiejętności przedsiębiorców w zakresie wykorzystania ochrony własności intelektualnej oraz wskazanie możliwości czerpania korzyści z tej ochrony. Usługa będzie zakończona sporządzeniem raportu dedykowanego konkretnej firmie wraz z instruktażem w zakresie zarządzania, ochrony i możliwości komercjalizacji zidentyfikowanej własności intelektualnej.

Średnia cena usługi informacyjno-doradczej to ok. 2-4 tys. zł. Mikro przedsiębiorcy mogą otrzymać w ramach projektu dofinansowanie w wysokości 95% kosztów usługi, małe i średnie firmy – 90%. Jak widać, jest to bardzo atrakcyjna propozycja. Gorąco namawiam przedsiębiorców, aby z niej skorzystali – zachęca Joanna Kupka.

Nabór do programu dla MSP trwa do 30 czerwca 2022 r. W tym miejscu warto wspomnieć o drugim projekcie, który był przedmiotem zainteresowania uczestników Akademii Rozwoju Przemysłu 4.0. Mowa o SME Fund 2022.

Komisja Europejska wraz z Urzędem Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) dostrzegły konieczność wsparcia mikro, małych i średnich przedsiębiorców w dobie pandemii Covid-19 i uruchomiły projekt SME Fund (Fundusz dla MŚP) będący częścią the Ideas Powered for Business – wskazuje Marcin Krupka z Urzędu Patentowego RP.

SME Fund zapewnia wsparcie finansowe małym i średnim przedsiębiorstwom w UE w celu ochrony ich praw własności intelektualnej. Przedsiębiorcy mogą ubiegać się o bony, które zapewnią dostęp do częściowego zwrotu kosztów, jakie ponoszone są na zgłoszenie znaków towarowych, wzorów przemysłowych czy wynalazków.

Maksymalne kwoty refundacji wynoszą 1500 euro w przypadku znaków towarowych i wzorów przemysłowych oraz 750 euro w przypadku wynalazków – precyzuje Marcin Krupka.

Program cieszy się olbrzymim zainteresowaniem polskich przedsiębiorców, a proces aplikacyjny, który trwa do 16 grudnia 2022 r., jest niezwykle prosty i intuicyjny. Wszelkie szczegółowe informacje na temat obu programów uzyskacie pod numerem telefonu 22 579 06 88 lub adresem e-mail: msp@uprp.gov.pl.

Tradycyjnie przypominamy, że pełny, filmowy zapis webinaru będzie  zamieszczony na kanale YouTube  Związku Pracodawców Polska Miedź.