23 mld złotych otrzymały samorządy w ramach Programu Inwestycji Strategicznych w 2021 roku. 30 maja ogłoszone zostały wyniki jego drugiej, tegorocznej edycji. Dofinansowane zostanie ok. 5 tys. inwestycji w 98 proc. polskich samorządów. Łączna wartość wsparcia zaplanowanego na bieżący rok to ok. 30 mld złotych.

Związek Pracodawców Polska Miedź koordynuje współpracę KGHM z lokalnymi samorządami. Wśród bardzo wielu działań są spotkania dotyczące najważniejszych dla regionu spraw. Podczas konferencji „Strategie zarządzania finansami w jednostkach samorządu terytorialnego (JST)” mowa była o tym, jak wykorzystać szanse na rozwój związane z Polskim Ładem i nową perspektywą funduszy europejskich. Konferencja odbywała się pod Honorowym Patronatem Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej.

Przed samorządami otwierają się kolejne możliwości inwestowania z wykorzystaniem zewnętrznych środków. Warto jak najlepiej przygotować się do aplikacji, przemyśleć strategiczne cele, określić potrzeby i własny potencjał finansowy. Wiemy, że zarządzanie publicznymi środkami w sposób strategiczny nie jest proste, dlatego poprosiliśmy ekspertów o podzielenie się wiedzą i skutecznymi rozwiązaniami – tłumaczy Beata Staszków, Prezes Zarządu Związku Pracodawców Polska Miedź.

Dobrą praktyką współpracy KGHM z lokalnymi samorządami, koordynowanej przez Związek Pracodawców Polska Miedź są spotkania prezentujące najważniejsze dla regionu zagadnienia. Podczas konferencji „Strategie zarządzania finansami w jednostkach samorządu terytorialnego (JST)” mowa była o tym, jak wykorzystać szanse na rozwój związane z Polskim Ładem i nową perspektywą funduszy europejskich. Konferencja odbywała się pod Honorowym Patronatem Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej.

30 maja ogłoszono listę beneficjentów drugiej edycji Programu Inwestycji Strategicznych realizowanego w ramach rządowego pakietu reform Polski Ład. Rekordowe wsparcie inwestycyjne w kwocie ponad 1,7 mld zł zasili budżety dolnośląskich samorządów. Do gmin i powiatów z obszaru byłego województwa legnickiego trafi blisko 500 milionów zł. powiat legnicki i miasto Legnica otrzymają 115 mln, powiat polkowicki 109 mln, powiat jaworski 46,9 mln, powiat złotoryjski 57,9 mln, powiat lubiński 82,5 mln, powiat głogowski 81,9 mln zł.

Elastyczność rządowych programów Polski Ład daje na poziomie lokalnym łatwość definiowania i składania wniosków na realizację zadań, które są ważne dla lokalnych społeczności. To właśnie władze samorządowe doskonale zdają sobie sprawę z problemów wymagających rozwiązania, czy tego, w jakich kierunkach należy kreować rozwój naszych małych ojczyzn. Jako samorządowiec wiem, że taki sposób realizacji polityki regionalnej przy wsparciu rządowym jest idealnym rozwiązaniem, które nie ogranicza samorządów, a wręcz przeciwnie – pozwala rozwijać skrzydła — podkreśla Piotr Karwan, Wiceprezes Zarządu Związku Pracodawców Polska Miedź.

Kolejną dobrą wiadomością jest fakt, że Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego kończy pracę nad programem „Fundusze Europejskie dla Dolnego Śląska 2021-2027” (FEDS). Po przeprowadzeniu konsultacji społecznych, przeanalizowaniu złożonych uwag i propozycji oraz negocjacjach z Komisją Europejską program będzie przyjęty do realizacji. Najprawdopodobniej stosowna Uchwała Zarządu Województwa zostanie podjęta w drugiej połowie roku. Podczas konferencji Łukasz Kasprzak, Zastępca Dyrektora Departamentu Gospodarki, Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego przedstawił priorytety programu FEDS.

Najwięcej środków, ponad 27 proc., będzie przeznaczonych na obszar Środowisko. Szczególnie inwestycje związane z efektywnością energetyczną (np. kompleksową modernizacją energetyczną budynków), oraz z pozyskiwaniem energii z OZE, wraz z budową magazynów energii działającymi na potrzeby danego źródła OZE, ze szczególnym uwzględnieniem rozproszonej energetyki prosumenckiej. W tym priorytecie ważne będą także przedsięwzięcia gospodarki wodno-ściekowej i projekty związane z ochroną przyrody i klimatu — wskazuje Łukasz Kasprzak.

Kolejne priorytety FEDS to: Rynek pracy i włączenie społeczne, Przedsiębiorstwa i innowacje, Transport, Infrastruktura społeczna, Rozwój terytorialny, Edukacja, Sprawiedliwa transformacja i inne.

Aby skutecznie aplikować o środki zewnętrzne konieczne jest zabezpieczenie aktywów na tzw. wkład własny. Zatem odpowiednie przygotowanie strategii rozwoju, wieloletniego planu inwestycyjnego i długoletniej strategii finansowej. Niezwykle interesujące było w tym kontekście, wystąpienie dr Małgorzaty Gałeckiej z Katedry Finansów Uniwersytetu Ekonomicznego i Menedżerki Impakt Dolny Śląsk Think —Tanka Uniwersytetu nt. „Strategie oraz czynniki sukcesu zarzadzania finansami w JST”. Dr Gałecka przedstawiła ranking ukazujący analizę kondycji finansowej jednostek samorządu terytorialnego w 2021 roku w Polsce, który pozwala na ocenę ich funkcjonowania. Ranking powstał na podstawie danych Regionalnej Izby Obrachunkowej. Jaki obraz samorządowych finansów wyłania się z tego opracowania?

Wbrew pozorom zarówno rok 2020 jak i 2021 nie odbił się negatywnie na finansach jednostek samorządu terytorialnego. W dużej mierze wynikało to z dofinansowania samorządu środkami publicznymi pochodzącymi z licznych programów rządowych. Ubytek dochodów lokalnych został zrekompensowany wzrostem środków z budżetu państwa. Przyjęty przez samorząd, raczej, pesymistyczny scenariusz w planowanych dochodach budżetowych na rok 2021 , połączony z ograniczeniem wydatków zaowocował bardzo wysoką nadwyżką operacyjną. Wynikała ona jednak z zachowawczej strategii zarządzania finansami samorządu i będzie miała charakter krótkoterminowy – ostrzega dr Małgorzata Gałecka, Katedra Finansów Uniwersytetu Ekonomicznego, Menedżerka Impakt Dolny Śląsk Think —Tanka Uniwersytetu.

Zdaniem dr Gałeckiej obawy budzi polityka państwa w stosunku do jednostek samorządu terytorialnego, polegająca w jej ocenie na odchodzeniu od pozycji ustrojowej jednostek samorządu terytorialnego poprzez ograniczanie dochodów własnych samorządu. Dr Gałecka uważa, że zastępowanie dochodów własnych transferami z budżetu państwa, które często mają charakter uznaniowy może wpływać na dalszy rozwój społeczno-gospodarczy każdej jednostki. Jakie zatem działania powinny podjąć jednostki samorządu terytorialnego?

Przede wszystkim powinny być aktywne w poszukiwaniu nowych źródeł finansowania zadań własnych i partnerów do współpracy. Ponadto, potrzebna jest kampania mająca na celu zainteresowanie mieszkańców stanem finansów jednostki, uświadomienia ich o możliwościach samorządu, ograniczeniach i szansach do wykorzystania. Ważnym elementem jest poznanie potrzeb mieszkańców niezbędnych dla nakreślenia wizji rozwoju danej jednostki. I taką kolejność działań bym rekomendowała. I najtrudniejsze na koniec – wieloletni plany strategiczny określony na okres dłuższym niż wynosi kadencja i konsekwentnie wdrażany – dodaje dr Gałecka.

Podczas panelu, moderowanego przez Monikę Bekas z Departamentu Zabezpieczeń Wydział Ryzyka Kredytowego i Windykacji KGHM Polska Miedź S.A. zaproszeni samorządowcy podkreślali, że system zarządzania finansami w jednostkach samorządu terytorialnego działa na mocy konkretnych przepisów prawa. A konsekwencją np. przekroczenia wskaźników zadłużenia jest naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Przed samorządowcami i skarbnikami JST stoi dziś duże wyzwanie.

Aby nie utracić płynności finansowej i sfinansować różne inwestycje samorządowcy sięgają po takie instrumenty jak kredyty, obligacje, programy oferowane przez Bank Gospodarstwa Krajowego, Polski Ład, czy Fundusze Europejskie dla Dolnego Śląska. Dużym problemem zgłaszanym przez samorządowców są obecnie rosnące wydatki, za którymi nie nadążają osiągane przychody. Bardziej czytelne i stabilne przepisy prawa oraz ich jednolita wykładnia i interpretacja pozwoliłyby na szybsze podejmowanie decyzji w zmiennym otoczeniu gospodarczym – uważa Monika Bekas, Departament Zabezpieczeń Wydział Ryzyka Kredytowego i Windykacji KGHM Polska Miedź S.A.

Konferencja miała jeszcze jeden, bardzo przyjemny akcent. Samorządowcy odebrali z rąk Adama Bugajczuka, Wiceprezesa Zarządu KGHM Polska Miedź S.A. symboliczne czeki z kolejnymi darowiznami od KGHM Polska Miedź S.A. na projekty dotyczące regionu. Głogów i Legnica otrzymały po 350 tys. zł, a gmina wiejska Lubin 250 tys. zł. Pieniądze zostaną przeznaczone na kampanie społeczno-edukacyjne, badania prozdrowotne oraz wyposażenie szkół w pomoce naukowe do zajęć z ekologii i ochrony środowiska.