Z badań przeprowadzonych przez Norstat w 2022 roku wynika, że aż 51% polskich firm dostrzega duże znaczenie transformacji cyfrowej w ich organizacji. Zmiany technologiczne wymagają od pracowników nowej wiedzy i umiejętności. Jakie kompetencje będą kluczowe w przyszłości? O tym mowa była podczas Akademii Rozwoju Przemysłu 4.0.

Akademia Rozwoju Przemysłu 4.0 to projekt prowadzony przez Związek Pracodawców Polska Miedź od blisko dwóch lat. Podczas comiesięcznych konferencji poruszane są najważniejsze zagadnienia związane z czwartą rewolucją przemysłową. Roboty, coboty, automatyzacja procesów produkcyjnych i biznesowych, Sztuczna Inteligencja, Cyfrowy Bliźniak, Chmura Danych, cyberbezpieczeństwo itd. to pojęcia już doskonale znane słuchaczom Akademii.

Przemysł 4.0 stawia przed firmami wiele wyzwań. Duże przedsiębiorstwa radzą sobie z nimi dobrze. Średnie i małe organizacje nieco zostają w tyle i nie wykorzystują w pełni szans, jakie niosą ze sobą innowacyjne technologie. Dlatego to przede wszystkim z myślą o nich utworzyliśmy Akademię. Dzięki współpracy z wybitnymi ekspertami, zarówno naukowcami, jak i praktykami biznesu, możemy przekazywać najbardziej aktualną, czasami wręcz prekursorską wiedzę – zapewnia Beata Staszków, Prezes Zarządu Związku Pracodawców Polska Miedź. – W 18. konferencjach Akademii Rozwoju Przemysłu 4.0 zaprezentowało się już 55 firm, a w spotkaniach udział wzięło ponad 2000 osób (!). Jesteśmy dumni z tego, jak nasz projekt się rozwija – dodaje Beata Staszków.

Przemysł 4.0 jest synergią maszyn, sztucznej inteligencji i… ludzi. Nie wolno bowiem zapominać o tym, że to technologia ma służyć człowiekowi, a nie człowiek technologii. Coraz bardziej znaczącym zasobem staje się wiedza. Kluczową kompetencją ludzi i organizacji – sposób oraz szybkość jej pozyskiwania i wykorzystywania. Liczą się nie tylko twarde umiejętności cyfrowe, czy te związane z obsługą nowoczesnych technologii. Niezwykle ważne stają się umiejętności miękkie – takie, których nigdy nie zastąpi robot. O tym właśnie mówili prelegenci podczas webinaru „Wspieranie kompetencji cyfrowych – nowe trendy, narzędzia i potrzeby”.

Eskimosi mają różne słowa na różne rodzaje śniegu, kobiety potrafią nazwać wiele odcieni kolorów i podobnie jest w obszarze styku rynku pracy z edukacją. Pracodawcy, pracownicy i organizacje, otoczenie biznesu, czy instytucje edukacyjne mogą stosować różne określenia potwierdzające stopień przydatności danej osoby dla organizacji. Standardowe pojęcia w rodzaju „zawód wyuczony” i „zawód wykonywany” nie są wystarczająco precyzyjne. Trudno nimi opisać dynamicznie zmieniające się specjalizacje na stanowiskach. Dlatego coraz częściej mówi się obecnie już nie o zawodach, a o kompetencjach (umiejętnościach) zawodowych, kognitywnych czy społecznych oraz kwalifikacjach, a więc formalnie potwierdzonych – zwalidowanych – umiejętnościach. Wszechobecna cyfryzacja przyśpiesza tempo zmian, również w zakresie samego potwierdzania umiejętności, czemu ma służyć aplikacja Odznaka+– uważa dr Ziemowit Socha, ekspert Platformy Przemysłu Przyszłości i Instytutu Badań Edukacyjnych.

Nic zatem dziwnego, że coraz więcej firm i instytucji jest zainteresowanych budowaniem oraz doskonaleniem kompetencji cyfrowych w swoich organizacjach. Bardzo ciekawe wyniki badań wśród MŚP pokazujących korelację pomiędzy rozwojem kompetencji, a popytem na rozwiązania Przemysłu 4.0 przedstawił dr Marcin Baron z Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.

Według badanych w województwie śląskim MŚP niezbędne kompetencje dla Przemysłu 4.0 to:

• wiedza o zautomatyzowanych procesach produkcyjnych (w tym o ergonomii) i możliwościach ich ciągłego doskonalenia,
• wiedza o kosztach i zorientowaniu na oszczędzanie (energii, materiałów),
• wiedza o klientach i ich potrzebach i oczekiwaniach,
• umiejętność rozwiązywania problemów – myślenie analityczne (analiza danych, analiza wyników) i umiejętność wnioskowania na podstawie danych dostarczanych w czasie rzeczywistym,
• sprawna identyfikacja potrzeb klientów i szybkość formułowania ofert, angażowanie klientów w projekty innowacyjne,
• praca zespołowa.

Kluczowymi kompetencjami dla transformacji cyfrowej są obok oczywistych umiejętności technicznych także te związane z zarządzaniem jakością, ryzykiem oraz bezpieczeństwem umiejętności pracy zespołowej, komunikowania się i innowacyjnego myślenia. Coraz większą wagę przykłada się do inteligencji emocjonalnej w zespołach zadaniowych pracujących nad wdrożeniem i wykorzystywaniem technologii cyfrowych. Cechy takie jak: przywództwo, otwartość na współpracę, orientacja wielokulturowa, tolerancja na stres czy, samokontrola trudniej wykształcić niż umiejętności w pierwszej kolejności niezbędne na stanowisku pracy w przemyśle – podkreśla dr Marcin Baron z Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.

Skoro oczekiwania wobec pracowników są tak wysokie, to jak zadbać o tych, którzy je spełniają? Zdaniem Marcina Kowalskiego z firmy doradczej Human Partner cyfryzacja stawia nowe wyzwania także przed liderami. Jednym z nich jest nie tylko znalezienie, ale przede wszystkim utrzymanie wartościowych pracowników.

Kluczem do zatrzymania talentów jest zamknięcie pętli sprzężenia zwrotnego. Pracownicy, którzy uważają, że ich firmy wykorzystują informacje od członków zespołów do wprowadzania zmian, są zdecydowanie bardziej zadowoleni i zaangażowani. Ci, którzy takiego feedbacku nie mają, są ponad dwa razy bardziej skłonni rozważyć odejście. Aby budować zaufanie i uczestnictwo w systemach informacji zwrotnej, liderzy powinni regularnie dzielić się tym, co słyszą, jak reagują i dlaczego – przekonuje Marcin Kowalski, Prezes Human Partner.

Szybkość postępu cyfryzacji w biznesie oznacza również konieczność zarządzania zespołami rozproszonymi, która może być problemem dla wielu menadżerów. Praca zdalna lub hybrydowa w okresie pandemii z czasowego rozwiązania przeobraziła się w powszechną praktykę.

Praca zdalna stała się częścią naszej rzeczywistości. Nie ma odwrotu od tego trendu. Dwóch na trzech pracowników przewiduje, że będzie częściej pracować poza firmą (raport Deloitte: The voice of the European workforce 2020). W takich sytuacjach konieczny jest rozwój kompetencji cyfrowych, które pozwolą liderom skoordynować działania osób pracujących ze sobą zdalnie – podpowiada Marcin Kowalski, Prezes Human Partner.

Cztery ważne obszary skutecznego zarządzania rozproszonym zespołem to onboarding nowych pracowników (cyfrowa baza wiedzy firmy), budowanie zaangażowania cyfrowego, szybki feedback i nacisk na właściwą komunikację  oraz Digital Mentoring. Zwracamy uwagę na dzielenie się wiedzą, gdyż według Microsoft World Trade Index 2022 aż 76% pracowników twierdzi, że zostaliby w swojej firmie dłużej, gdyby mogli więcej korzystać ze wsparcia w nauce i rozwoju. Budowanie ekosystemu wspierającego kompetencje cyfrowe proponuje Sieć Badawcza Łukasiewicz — Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP. Instytut prowadzi Branżowy Punkt Kontaktowy Przemysłu 4.0 w ramach projektu dofinasowanego przez Ministerstwo Edukacji i Nauki.

Promujemy możliwości stworzone w największym w historii Unii Europejskiej międzynarodowym programie w zakresie badań naukowych i innowacji.  Horyzont Europa 2021-2027. Na nowatorskie projekty przeznaczone zostało aż 95,5 mld €. Chyba nikogo nie trzeba przekonywać, że warto sięgnąć po te środki, aby unowocześnić organizację. Celem Branżowych Punktów Kontaktowych jest zwiększenie udziału polskich podmiotów w ubieganiu się o unijne środki na badania i innowacje. Możecie na nas liczyć — zapewnia Katarzyna Wiśniewska, Koordynator Branżowego Punktu Kontaktowego Przemysł 4.0., Łukasiewicz.

Ramowy Program Horyzont Europa 2021-2027 obejmuje trzy obszary działań. Filar I to „Doskonała baza naukowa”, II „Globalne wyzwania i europejska konkurencyjność przemysłowa” oraz III „Innowacyjna Europa”. W programie mogą uczestniczyć instytuty badawcze, uczelnie wyższe, jednostki publiczne, duże przedsiębiorstwa, MŚP, start-upy, stowarzyszenia, fundacje, organizacje międzynarodowe.

Przed nami powszechna cyfryzacja, o której mówi w projektach horyzontalnych Unia Europejska. Jeżeli przedsiębiorca planuje działania, które chce finansować ze środków europejskich, musi przewidzieć komponent cyfrowy. Z pewnością będziemy wracać do programu Horyzont Europa w kolejnych wydarzeniach Akademii – deklaruje Rafał Szkop, manager ds. Analiz, Legislacji i Współpracy Międzynarodowej ZPPM.

Serdecznie zapraszamy do udziału w Akademii Rozwoju Przemysłu 4.0. Informacje o projekcie znajdziecie tutaj: https://pracodawcy.pl/arp40/, a tematykę następnych konferencji na profilach Związku w mediach społecznościowych.