Ponad 1600 osób w 14 kołach zrzesza lubiński Oddział Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Górnictwa. Organizacja właśnie świętuje 50-lecie powstania. O najważniejszych wydarzeniach, kształtowanych wartościach, celach i planach SITG rozmawiamy z prezesem Andrzejem Niechwiejem.

Redakcja: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa (SITG) działa w Polsce już od 130 lat (!). Jaka była idea powołania takiej organizacji?

Andrzej Niechwiej, Prezes Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Górnictwa Oddział w Lubinie: To był jeszcze czas zaborów, więc organizacja zrzeszająca intelektualistów miała wiele aspektów: naukowy, praktyczny, ale i patriotyczny. Jako rok powstania SITG przyjęto rok 1892. Wtedy bowiem Krakowski Zjazd Polskich Inżynierów Górniczych i Hutniczych – absolwentów różnych Uczelni Górniczych – utworzył swą reprezentację, która z uwagi na warunki polityczne, przyjęła nazwę Delegacji. Zdecydowano wówczas podejmować różne działania jawne lub tajne dla rozwoju górnictwa istniejącego na ziemiach polskich w trzech zaborach. Delegacja zajęła się organizacją współpracy i przekazywaniem doświadczeń pomiędzy inżynierami, tworzeniem polskiego słownictwa górniczego, wydawaniem polskiego czasopisma górniczo – hutniczego i przygotowywaniem zjazdów.

Jak kształtowały się działania organizacji w późniejszym okresie, w czasach nam nieco bliższych?

Po drugiej wojnie światowej Stowarzyszenie stało się największą organizacją  zrzeszającą inżynierów i techników polskiego górnictwa. To nasze Stowarzyszenie, od początku pełnienia swojej misji w środowisku górniczym, tworzyło korzystny klimat dla postępu naukowo-technicznego oraz dla wdrażania szeregu nowatorskich rozwiązań technicznych, dla rozwijającego się górnictwa. O popularności naszego Stowarzyszenia niech świadczy fakt, że w niektórych okresach liczyło ono ponad 60 tys. członków!

Stowarzyszenie towarzyszyło także początkom wydobycia miedzi na Dolnym Śląsku, jeszcze w tzw. Starym Zagłębiu. W 1972 roku powstał Oddział SITG Lubin. Można powiedzieć, że zjednoczyła Was miedź?

Stowarzyszenie rozpoczęło swoją działalność w kopalniach tzw. Starego Zagłębia Miedziowego z siedzibą w Bolesławcu, a następnie funkcjonowało w ramach Oddziału SITG Wrocław.

W roku 1972, działając w dojrzałym już ośrodku przemysłowym, staliśmy się samodzielnym Oddziałem Stowarzyszenia, skupiającym pracowników wszystkich kopalń rud miedzi, a także byłych kopalń węgla kamiennego z rejonu Wałbrzycha. W tym sensie rzeczywiście można powiedzieć, że zjednoczyła nas miedź i dzięki niej staliśmy się istotnym ogniwem naszej organizacji.

Na pewno rośliście z Polską Miedzią, bo obecne Zagłębie Miedziowe budowali członkowie lub sympatycy SITG, w tym m.in. pierwszy dyrektor generalny Kombinatu Górniczo-Hutniczego Miedzi Tadeusz Zastawnik.

Rzeczywiście Stowarzyszenie było integralną częścią górnictwa miedziowego, odgrywającą bardzo ważną rolę w kształtowaniu podstaw i kierunków rozwoju przemysłu miedziowego. Pierwszy dyrektor Kombinatu Górniczo-Hutniczego Miedzi Tadeusz Zastawnik (będący również pionierem ruchu stowarzyszeniowego Nowego Zagłębia) zaszczepił wśród kadry inżynieryjno-technicznej potrzebę rozwijania kultury i postępu technicznego, stanowiących fundament potęgi Polskiej Miedzi. Dziś z perspektywy ponad 60-letniego okresu funkcjonowania KGHM doskonale widać, jak ważne były podejmowane już wtedy działania i jak pozytywny miały wpływ na bieżącą i perspektywiczną działalność zakładów górniczych. Dzięki dużemu zaangażowaniu kierownictwa Kombinatu i wspieraniu ruchu stowarzyszeniowego byliśmy aktywnymi uczestnikami budowy nowoczesnego przemysłu miedziowego. Stowarzyszenie pełniło również istotną rolę w organizowaniu szeregu konferencji i wyjazdów naukowo- technicznych dla kadry inżynieryjno-technicznej, jak również dla sympatyków SITG.

W zaproszeniu do nowych członków czytamy: „W SITG każdy odnajdzie coś dla siebie, pozna bliżej świat górnictwa, znajdzie przyjaciół”. To kwintesencja Waszej działalności?

Na pewno mamy już inne czasy, jednak oferta, którą proponujemy naszym członkom, jest podobna i mam nadzieję równie atrakcyjna, jak za czasów dyrektora Tadeusza Zastawnika.

Nowi członkowie szukają możliwości poznania historii naszego regionu, tradycji górniczych, poznania struktury firmy i obszaru jej działania. Służą temu m.in. organizowane wyjazdy techniczne, przedstawicieli różnych kół do naszych kopalń, hut i zakładów zaplecza. Nieodzownym i oczekiwanym przez wszystkich członków Stowarzyszenia jest również kultywowanie tradycji górniczych oraz udział w szeregu spotkań i imprez temu poświęconych. Jesteśmy przy tym organizacją skupiającą osoby aktywne zawodowo, jak też osoby, które tą aktywność już zakończyły. Stwarza to doskonałą podstawę dla integracji międzypokoleniowej oraz znakomitą formułę przekazywania i dzielenia się własną wiedzą i doświadczeniem.

Kto należy do Stowarzyszenia? W jakich oddziałach KGHM macie swoje koła?

Przede wszystkim oczywiście inżynierowie i technicy górnictwa, osoby współpracujące i działające na rzecz górnictwa oraz sympatycy naszego stowarzyszenia, niezwiązani zawodowo z naszą branżą. Nasze koła działają we wszystkich zakładach górniczych KGHM Polska Miedź S.A., ZWR, Centrali, KGHM CUPRUM, INOVA CIT, CBJ, PeBeKa, KGHM ZANAM oraz Koło Seniora. W Oddziale zrzeszamy również koła w Nowym Lądzie i Nowej Rudzie.

Stowarzyszenie może się pochwalić organizacją również wielkich, międzynarodowych przedsięwzięć, np. sesji wyjazdowej 21 Światowego Kongresu Górniczego w 2008 roku.

Organizacja tej rangi spotkania każdorazowo jest niemałym wyzwaniem organizacyjnym, które staramy się w późniejszej działalności dobrze wykorzystywać w przygotowywanych przez Stowarzyszenie innych wydarzeniach. Szczególnie wysoko cenimy sobie doświadczenia zdobyte podczas organizacji Światowego Kongresu i następnie już trzech edycji Międzynarodowego Kongresu Górnictwa Rud Miedzi, które odbyły się w roku 2009, 2012 i 2015.

Jakie były największe osiągnięcia związane z Międzynarodowymi Kongresami Górnictwa Rud Miedzi?

Udało się nam stworzyć ciekawe forum wymiany doświadczeń oraz szerokiej i konstruktywnej dyskusji w zakresie szeregu zagadnień i problemów, istotnych dla funkcjonowania firm górniczych. Tematyka poszczególnych kongresów pozwoliła na identyfikację uwarunkowań funkcjonowania górnictwa rud miedzi w gospodarce, jak też na określenie płaszczyzn współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami górniczymi i innymi firmami działającymi na rzecz górnictwa. Kongresy były również doskonałą okazją do szerszego zaprezentowania KGHM Polska Miedź S.A., nawiązania współpracy z jednostkami naukowo-badawczymi, firmami górniczymi oraz producentami maszyn, urządzeń i materiałów dla górnictwa. Zorganizowane dotychczas kongresy cieszyły się dużym zainteresowaniem i uznaniem w świecie nauki, jak i przemysłu, wpisując się w kalendarz międzynarodowych kongresów branżowych.

Dzięki współpracy międzynarodowej zyskujecie dostęp do nowej wiedzy?

Historycznie rzecz biorąc, w czasach dyrektora Zastawnika podstawą zdobywania wiedzy o nowoczesnych rozwiązaniach były wyjazdy techniczne, szczególnie do krajów tzw. „zachodnich”. Młoda kadra, która opuściła w latach sześćdziesiątych uczelnie górnicze była żądna poznawania i wdrażania innowacji. To dzięki wielkiej mądrości kierownictwa firmy duża grupa inżynierów i techników mogła zapoznać się z najbardziej nowoczesnymi osiągnięciami technicznymi i technologicznymi górnictwa, by później kreować rodzime rozwiązania, nierzadko na światowym poziomie. Dziś udział w międzynarodowych kongresach, konferencjach, międzynarodowych programach badawczych, z pewnością nadal daje dostęp do nowej wiedzy i inspiruje kadrę inżynieryjno-techniczną do rozwiązywania problemów, których nam nie brakuje i trzeba się z nimi mierzyć w odważny i przemyślany sposób.

Wspólnie z Federacją Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych NOT organizujecie konkurs MISTRZ TECHNIKI. Członkowie SITG są wśród mistrzów?

Aktywnie wspieramy Radę Federacji Stowarzyszeń Naukowo Technicznych NOT w Legnicy w organizacji tego konkursu. Wielu naszych członków za opracowane projekty i rozwiązania otrzymało nie tylko cenione Tytuły Mistrzów Techniki Zagłębia Miedziowego, ale też szereg wyróżnień i nagród w innych ogólnopolskich konkursach np. poprawy warunków BHP.

Wspomniał Pan o działaniach na rzecz kultywowania tradycji górniczych. Staracie się także zadbać o uhonorowanie osób zasłużonych dla Polskiej Miedzi.

Górnictwo to jedna z niewielu dziedzin gospodarki  mająca tak mocne i wyraziste tradycje. Ten trudny zawód wypracował przez lata zasady współżycia w środowisku pełnym zagrożeń i niebezpieczeństw. Nadrzędne hasła naszej organizacji to integracja kadry inżynieryjnej, odpowiedzialność, przestrzeganie przyjętych zasad, kształtowanie przyszłości kadry inżynieryjno-technicznej oraz właśnie respekt dla tradycji. Jesteśmy świadomi, że bez tych wartości zawód górnika byłby znacznie uboższy. Tradycja zobowiązuje nas do szacunku dla naszych poprzedników, ich dorobku i osiągnięć, ponieważ to dzięki nim możliwa była budowa, dynamiczny rozwój i obecna, globalna ranga Polskiej Miedzi. Chcieliśmy najważniejszym osobom symbolicznie podziękować i zadbać, aby pamięć o nich nie zaginęła. Stąd inicjatywa budowy pomnika Wyżykowskiego, czy tworzenia miejsc pamięci Tadeusza Zastawnika.

Jedną z tradycji są barbórkowe spotkania i jak wieść niesie, wasze są wyjątkowe, lubicie się bawić?

Oczywiście, że tak. Lubimy razem spędzać czas. Organizujemy liczne zawody sportowe, imprezy integracyjne, wycieczki i wiele innych atrakcyjnych wydarzeń. Nasze członkinie i członkowie włączają się w organizacje centralnych i oddziałowych barbórkowych karczm piwnych i babskich combrów, które cieszą się zawsze ogromnym powodzeniem i są doskonałą okazją do integracji naszego środowiska.

To jak będą przebiegały obchody jubileuszu?

Program obchodów 50-lecia powstania naszego Oddziału SITG jest bardzo bogaty. Zaczęliśmy na sportowo-regatami żeglarskimi na jeziorze Sławskim oraz rajdem rowerowym po okolicach Lubina. Oba te wydarzenia miały miejsce 28.05.2022 r. Na 18 czerwca zaplanowaliśmy dużą imprezę rekreacyjno-sportową na obiektach RCS-u w Lubinie. Będzie można wziąć udział w turnieju strzeleckim, kręglarskim, a także w dużej ilości różnych konkurencji zręcznościowych.

Co jeszcze planujecie?

We wrześniu organizujemy uroczystą akademię jubileuszową a po niej tradycyjną biesiadę, w której wezmą udział zaproszeni goście i przedstawiciele wszystkich naszych Kół. Również we wrześniu wspólnie ze Związkiem Pracodawców Polska Miedź zaprosimy na konferencję naukowo-techniczną. Korzystając ze sposobności, chciałbym bardzo gorąco podziękować Pani Prezes Związku Pracodawców Beacie Staszków za długoletnią owocną współpracę przy organizacji szeregu przedsięwzięć.

Poza tymi uroczystościami odbędzie się jeszcze wiele innych imprez integrujących nasze środowisko, organizowanych przez poszczególne Koła.

A jakie są zamierzenia  SITG Oddział Lubin na przyszłość?

Pandemia dała się we znaki każdej organizacji, naszej również. Zauważalny był spadek aktywności, co wydaje się zrozumiałe. Chcemy odbudować siłę Stowarzyszenia, by wróciło na normalne tory, by znów nasi członkowie chcieli bardziej aktywnie działać, spotykać się, integrować. Ważna będzie dla nas również współpraca z innymi Oddziałami SITG w Polsce.

W ramach konsorcjum, którego liderem jest CIOP-PIB kończymy projekt dotyczący wirtualnego szkolenia operatorów. Mam nadzieję, że jego wdrożenie wpłynie znacząco na poprawę umiejętności i bezpieczeństwo pracy operatorów 3 typów górniczych maszyn podstawowych, wykorzystywanych w naszych zakładach górniczych.

Planujemy organizację kolejnego Międzynarodowego Kongresu Górnictwa Rud Miedzi, a także innych konferencji naukowo technicznych. Chcemy także powrócić do Spotkania Młodszych Pokoleń Górniczych, które z powodu pandemii nie odbyło się w 2020 r.

Zainteresowanie tymi inicjatywami jest duże?

Na pewno duże są oczekiwania naszych członków  . Chcą uczestniczyć, poza działalnością  zawodową, w życiu społecznym gdzie zależności służbowe ustępują miejsca kontaktom przyjacielskim, otwartej dyskusji, słowem integracji. Budowanie nowych relacji, opartych na odwadze, zaufaniu i wzajemnym poszanowaniu, choć brzmi prosto, jak pokazuje życie bywa niełatwe. Mamy nadzieję, a właściwie ja mam pewność, że SITG w tym pomaga.

Dziękuję za rozmowę i życzę realizacji wszystkich planów.

Rozmawiała Magdalena Rygiel