Lubin, 15 lipca 2022 r.

ZPPM / 37S / VII / 2022
Dotyczy: Dodatkowe uwagi do projektu ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa (Sygn. akt DPP-I.0210.7.8.2021.KJ)

Szanowna Pani
Marlena Maląg
Minister Rodziny i Polityki Społecznej
Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej

Szanowna Pani Minister

W załączeniu przesyłam dodatkowe uwagi Związku Pracodawców Polska Miedź do projektu ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa (numer w Wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów: UC101) z dnia 4.07.2022 r., opublikowanego na stronie BIP Rządowego Centrum Legislacji w dniu 7.07.2022 r.

Mając na względzie wagę i znaczenie projektowanej materii dla polskiego porządku prawnego oraz jej wpływ na sytuację pracodawców i przedsiębiorców zwracam się z uprzejmą prośbą o uwzględnienie dodatkowych uwag.

Uprzejmie proszę o wzięcie pod uwagę zaprezentowanej argumentacji przy tworzeniu ostatecznego kształtu projektu aktu prawnego, na dalszym etapie prac legislacyjnych lub w przypadku jego zmiany w przyszłości.

Wyrażając nadzieję na pozytywne podejście do naszych uwag, pozostaję z wyrazami szacunku

Beata Staszków
Prezes Zarządu Związku Pracodawców Polska Miedź

Dodatkowe uwagi do projektu ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa (numer w Wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów: UC101) – stanowisko Związku Pracodawców Polska Miedź

Związek Pracodawców Polska Miedź jest samorządną organizacją pracodawców, niezależną w swej działalności od organów władzy i administracji państwowej, samorządowej oraz innych organizacji. Nasza organizacja zrzesza ponad 120 pracodawców, zatrudniających blisko 38 000 pracowników. Założycielem Związku jest KGHM Polska Miedź S.A., a naszymi członkami są również podmioty prywatne, w szczególności z sektora małych i średnich przedsiębiorstw, jak również firmy samorządowe niezwiązane kapitałowo z Grupą KGHM. Od blisko 25 lat Związek monitoruje i opiniuje projekty aktów prawnych istotnych dla gospodarki, chroniąc prawa i reprezentując interesy pracodawców i przedsiębiorców.

Związek Pracodawców Polska Miedź pozytywnie ocenia fakt przygotowania przez Ministra Rodziny i Polityki Społecznej projektu ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa (tzw. ustawy o sygnalistach). Projektowana ustawa ma na celu wdrożenie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii. Celem dyrektywy 2019/1937 jest poprawa egzekwowania prawa i polityk UE w określonych dziedzinach poprzez ustanowienie wspólnych minimalnych norm zapewniających odpowiedni poziom ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa UE.

Statystyki wskazują na fakt, iż każdego roku w gospodarce występują nadużycia wewnątrz przedsiębiorstw (np. niekorzystne rozporządzanie mieniem przedsiębiorstwa, korupcja pracownicza czy też kradzieże mienia firmowego). Jednym ze sposobów zapobiegania i zwalczania wszelkich nadużyć pracowniczych jest wywieranie wpływu na negatywne zachowania ludzi. Może się to odbywać poprzez wprowadzanie specjalnych procedur, kontroli oraz działań prewencyjnych. Jedną z najskuteczniejszych procedur jest współpraca z sygnalistami w ramach whistleblowingu. Sygnalista to osoba, która zgłasza swojemu pracodawcy, audytorowi wewnętrznemu, radzie nadzorczej, właściwym organom kontroli a czasem opinii publicznej nieprawidłowości wynikające w miejscu pracy, w środowisku zawodowym lub takie, za które odpowiedzialny jest pracodawca. System zgłaszania naruszeń może działać odstraszająco na potencjalnych naruszycieli, którzy licząc się z ryzykiem ujawnienia przez sygnalistę powstrzymają się od działań niezgodnych z prawem.

Sygnaliści przynoszą wiele korzyści tak dla pracodawcy, jak i dla dobra ogólnego (m.in. zapobiegają zagrożeniom wewnętrznym i działaniu nieuczciwych jednostek na szkodę pracodawcy, ogółu pracowników oraz całego przedsiębiorstwa). Dobrze zorganizowany system zgłaszania naruszeń będzie wzmacniać zaufanie pracowników do pracodawcy, budować ich lojalność i wspierać uczciwość, z drugiej zaś strony może eliminować osoby, które poprzez działania niezgodne z prawem powodują szkody dla pracodawcy. Ponadto, wychwycenie nieprawidłowości w działaniu organizacji na wczesnym etapie umożliwia szybkie wprowadzenie działań naprawczych.

Aktualnie w polskim systemie prawnym brak jest kompleksowej regulacji poświęconej ochronie sygnalistów, w tym rozwiązań wymaganych dyrektywą 2019/1937, a nowa ustawa uporządkuje i ujednolici stosowanie prawa w tej materii. Dodatkowo szeroki zakres koniecznych do wdrożenia rozwiązań oraz względy przejrzystości regulacji dotyczącej nowych instytucji prawnych powodują, że korzystniejsze jest ujęcie przepisów związanych ze zgłaszaniem naruszeń prawa i ochroną zgłaszających w odrębnej, kompleksowej ustawie.

W ramach procesu legislacyjnego zmierzającego do wdrożenia Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii (Dz. Urz. UE L 305 z 26.11.2019, str. 17), przedstawiamy uwagi do projektu Ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa z dnia 4.07.2022 r. Są one wynikiem analizy projektu ustawy i załączonych dokumentów (uzasadnienie, OSR, tabele zgodności) oraz opinii otrzymanych od naszych podmiotów członkowskich.

Zwracamy się z prośbą o wzięcie pod uwagę zaprezentowanych w niniejszej opinii wniosków, uwag oraz przedłożonej argumentacji przy tworzeniu ostatecznego kształtu projektu aktu prawnego. Jesteśmy otwarci na dyskusję merytoryczną dotyczącą modyfikacji projektowanych zapisów na dalszym etapie prac legislacyjnych.

Uwagi szczegółowe do projektu ustawy znajdują się w załączeniu

Stanowisko przygotowane na podstawie ekspertyz i opinii pochodzących od podmiotów członkowskich Związku Pracodawców Polska Miedź oraz opracowań własnych