Sztuczna inteligencja (AI) rewolucjonizuje szereg sektorów, przy czym szczególny wpływ wywiera na naukę. Oczekuje się, że postępy w tym zakresie przyspieszą tempo odkryć naukowych, co doprowadzi do istotnych i pozytywnych skutków dla gospodarki i społeczeństwa. Sztuczna inteligencja w nauce umożliwia Europie zwiększenie konkurencyjności, zgodnie z wytycznymi politycznymi Komisji (2024–29). Jest ona elementem „nowego planu na rzecz trwałego dobrobytu w Europie i konkurencyjności Europy”, w którym „badania naukowe i innowacje znajdują się w centrum naszej gospodarki”. W sprawozdaniu Draghiego podkreślono potrzebę skoncentrowania się na zaawansowanych technologiach (takich jak sztuczna inteligencja) w celu odzyskania konkurencyjności. W sprawozdaniu Letty dostrzeżono możliwość uczynienia UE światowym centrum sztucznej inteligencji i wygrania wyścigu o jej zastosowania.

Uznając strategiczne znaczenie sztucznej inteligencji w nauce, Komisja zobowiązała się do opracowania kompleksowej strategii umożliwiającej naukowcom w całej UE przyjęcie tej technologii. Europejska strategia na rzecz sztucznej inteligencji w nauce zostanie przyjęta wraz ze strategią w sprawie zastosowania AI. Obie strategie będą zgodne z planem, który zostanie określony w nadrzędnej strategii na rzecz kontynentu sztucznej inteligencji, łącząc różne inicjatywy z zakresu polityki związane ze sztuczną inteligencją. Strategia w sprawie zastosowania AI będzie wspierać rozwój i wdrażanie sztucznej inteligencji w różnych sektorach, w tym w nauce jako sektorze specjalnym. W ramach europejskiej strategii na rzecz sztucznej inteligencji w nauce opracowane zostaną ukierunkowane polityki służące potrzebom europejskiego ekosystemu naukowego, przy zapewnieniu, aby środowisko naukowe mogło skutecznie wykorzystywać sztuczną inteligencję do rozwoju nauki, oraz z uwzględnieniem innych powiązanych bieżących i planowanych inicjatyw UE.

Strategia ta pozwoli rozwiązać problem ograniczonego stosowania sztucznej inteligencji w europejskich działalności naukowej w porównaniu ze światowymi liderami. Wpływa to na szybkość i jakość wyników naukowych, zmniejszając znaczenie nauki w UE w kontekście globalnym. Malejący udział oddziaływania nauki i przełomowych osiągnięć zmniejsza możliwości UE w zakresie wzrostu gospodarczego, konkurencyjności i gospodarki opartej na wiedzy. Zwiększa to również zależność technologiczną od podmiotów zewnętrznych i zmniejsza ogólną strategiczną autonomię UE.

W inicjatywie tej przedstawione zostanie kompleksowe podejście polityczne do sztucznej inteligencji w nauce, aby ułatwić naukowcom w całej UE przyjęcie tej technologii. Celem inicjatywy jest:

• przedstawienie strategicznej wizji i ułatwienie koordynacji na szczeblu UE i państw członkowskich
• określenie luk i priorytetów oraz uzupełnienie obecnych i planowanych strategii politycznych UE (w tym odpowiednich inicjatyw w zakresie badań naukowych i innowacji)
• przygotowanie utworzenia Europejskiej Rady ds. Badań nad Sztuczną Inteligencją.