Fundusz modernizacyjny jest finansowany z dochodów z unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS), a jego celem jest wspieranie modernizacji systemów energetycznych i poprawa efektywności energetycznej w 13 państwach członkowskich UE o niższych dochodach. Fundusz ma funkcjonować w latach 2021–2030. Ma on pomóc państwom członkowskim będącym beneficjentami w osiągnięciu ich celów w zakresie energii i klimatu poprzez wspieranie projektów zgodnych z zasadami pomocy państwa. Jego działanie podlega prostemu procesowi kontroli na szczeblu UE. Po ostatnim przeglądzie EU ETS w 2023 r. państwami członkowskimi będącymi beneficjentami są: Bułgaria, Czechy, Estonia, Grecja, Chorwacja, Łotwa, Litwa, Węgry, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowenia i Słowacja.

Szacuje się, że do 2030 r. fundusz modernizacyjny będzie miał do dyspozycji 58 mld EUR (przy założeniu, że opłata emisyjna wyniesie 75 EUR za tonę). Od czasu jego utworzenia  w 2021 r. zatwierdzono 205 projektów i programów, a państwom członkowskim będącym beneficjentami wypłacono odpowiednią kwotę w wysokości 15,5 mld EUR. Wdrażanie funduszu zależy przede wszystkim od państw członkowskich, które wybierają inwestycje mające otrzymać wsparcie. Do zatwierdzenia inwestycji wymagana jest kontrola ze strony Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) i decyzja Komisji.

Komisja musi przeprowadzić przegląd funduszu modernizacyjnego na podstawie mandatu określonego w art. 10d ust. 11 dyrektywy EU ETS (2003/87/WE) i art. 15 rozporządzenia wykonawczego w sprawie funduszu modernizacyjnego ((UE) 2020/1001). Po czterech latach wdrażania nadszedł odpowiedni czas na przeprowadzenie pierwszej oceny zasad funkcjonowania funduszu modernizacyjnego, również w świetle szerszej oceny dyrektywy o handlu emisjami (ETS), co mogłoby doprowadzić do przedstawienia w 2026 r. wniosku w sprawie zmiany dyrektywy. Ocena ta oznacza wywiązanie się ze spoczywającego na Komisji obowiązku przeprowadzenia przeglądu.

Celem tej inicjatywy jest ocena zasad funkcjonowania funduszu modernizacyjnego oraz, w razie potrzeby, ich zmiana.