Closing the loop – An EU action plan for the Circular Economy

Przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym, gdzie wartość produktów, materiałów i zasobów w gospodarce jest utrzymywana tak długo, jak to możliwe, a wytwarzanie odpadów ograniczone do minimum, stanowi istotny wkład w wysiłki UE zmierzające do stworzenia zrównoważonej, niskoemisyjnej, zasobooszczędnej i konkurencyjnej gospodarki. Takie przejście daje możliwość przekształcenia naszej gospodarki i zapewnienia Europie nowej i trwałej przewagi konkurencyjnej.

Gospodarka o obiegu zamkniętym zwiększy konkurencyjność UE, chroniąc przedsiębiorstwa przed niedoborem zasobów i niestabilnością cen, dając nowe możliwości biznesowe i oraz innowacyjne, wydajniejsze sposoby produkcji i konsumpcji. Przyczyni się ona do powstania lokalnie miejsc pracy dla osób o różnych kwalifikacjach oraz stworzy możliwości dla integracji i spójności społecznej. Jednocześnie przyczyni się do oszczędności energii i pozwoli uniknąć nieodwracalnych szkód spowodowanych wykorzystywaniem zasobów na poziomie przewyższającym zdolność Ziemi do odnowienia ich pod względem klimatu i różnorodności biologicznej oraz zanieczyszczenia powietrza, gleby i wody. Niedawno opublikowane sprawozdanie zwraca również uwagę na bardziej ogólne korzyści, jakie płyną z gospodarki o obiegu zamkniętym, w tym obniżenie obecnych poziomów emisji dwutlenku węgla. Działania na rzecz gospodarki o obiegu zamkniętym są zatem ściśle związane z głównymi priorytetami UE, takimi jak zatrudnienie i wzrost gospodarczy, harmonogram inwestycji, klimat i energia, agenda społeczna i innowacje przemysłowe oraz z globalnymi wysiłkami na rzecz zrównoważonego rozwoju.

Podmioty gospodarcze, takie jak przedsiębiorstwa i konsumenci, mają kluczowe znaczenie w realizacji tego procesu. Organy lokalne, regionalne i krajowe umożliwiają przekształcenie gospodarki, ale UE również odgrywa zasadniczą rolę we wspieraniu tego procesu. Należy zapewnić właściwe ramy regulacyjnych dla rozwoju gospodarki o obiegu zamkniętym na jednolitym rynku oraz dać jasny przekaz podmiotom gospodarczym i ogółowi społeczeństwa na temat długoterminowych celów dotyczących odpadów, a także przedstawić zestaw konkretnych, szeroko zakrojonych i ambitnych działań, które zostaną zrealizowane przed 2020 r. Działania na poziomie UE będą stymulować inwestycje, stworzą równe warunki działania, usuną przeszkody wynikające z prawodawstwa europejskiego lub niewystarczającego egzekwowania przepisów, pogłębią jednolity rynek i zapewnią warunki sprzyjające innowacjom i zaangażowaniu wszystkich zainteresowanych stron.

Wnioski ustawodawcze w sprawie odpadów, przyjęte razem z niniejszym planem działania, obejmują długoterminowe cele w zakresie ograniczenia składowania odpadów oraz intensyfikacji przygotowań do ponownego użycia i recyklingu priorytetowych strumieni odpadów, takich jak odpady komunalne oraz odpady opakowaniowe. Cele te powinny sprawić, że państwa członkowskie będą stopniowo dążyć do poziomu najlepszych praktyk i wprowadzać zachęty do koniecznych inwestycji w gospodarowanie odpadami. Proponuje się dalsze środki mające sprawić, że proces wdrożenia będzie przejrzysty i prosty, propagujące zachęty gospodarcze i usprawniające systemy rozszerzonej odpowiedzialności producenta.

Zachęcając do zrównoważonej działalności w kluczowych sektorach i stwarzając nowe możliwości działalności gospodarczej, plan ten przyczyni się do uwolnienia potencjału wzrostu i zatrudnienia, jakim dysponuje gospodarka o obiegu zamkniętym. Przedstawiono w nim obszerne zobowiązania dotyczące ekoprojektu, rozwinięte strategiczne koncepcje dotyczące tworzyw sztucznych i chemikaliów, ważną inicjatywę dotyczącą finansowania innowacyjnych przedsięwzięć w ramach programu badawczego UE „Horyzont 2020” oraz ukierunkowane działania w obszarach takich jak tworzywa sztuczne, marnotrawienie żywności, budownictwo, surowce krytyczne, odpady górnicze i przemysłowe, konsumpcja i zamówienia publiczne. Inne kluczowe wnioski ustawodawcze dotyczące nawozów i ponownego wykorzystywania wody zostaną przedstawione w późniejszym terminie. Wreszcie we wniosku uwzględniono horyzontalne środki wspomagające w dziedzinach takich jak innowacje i inwestycje, mające na celu pobudzanie procesu przechodzenia na gospodarkę o obiegu zamkniętym. Proponowane działania wspierają tworzenie gospodarki o obiegu zamkniętym na wszystkich etapach łańcucha wartości – od produkcji przez konsumpcję, naprawę i regenerację po gospodarowanie odpadami i uzyskanie surowców wtórnych, które są ponownie wprowadzane do obiegu w gospodarce. Proponowane działania będą realizowane zgodnie z zasadami lepszego stanowienia prawa i z uwzględnieniem odpowiednich konsultacji i oceny skutków.

Plan działania skupia się na działaniach na poziomie UE o wysokiej wartości dodanej. Realizacja gospodarki o obiegu zamkniętym wymagać będzie długofalowego zaangażowania na wszystkich szczeblach, począwszy od państw członkowskich przez regiony i miasta, a skończywszy na przedsiębiorstwach i obywatelach. Państwa członkowskie zachęca się do pełnego uczestnictwa w działaniach UE oraz do łączenia ich z działaniami na szczeblu krajowym i uzupełniania ich o te działania. Gospodarka o obiegu zamkniętym będzie również musiała rozwinąć się na poziomie globalnym. Zwiększenie spójności polityki w działaniach wewnętrznych i zewnętrznych podejmowanych przez UE w tym obszarze będzie miało znaczenie wzmacniające i istotnie wpłynie na realizację globalnych zobowiązań podjętych przez UE i przez państwa członkowskie UE, zwłaszcza w ramach agendy na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 oraz Sojuszu grupy G7 na rzecz efektywnego gospodarowania zasobami. Ten plan działania będzie miał kluczowe znaczenie dla osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju do roku 2030, w szczególności celu 12. polegającego na zapewnieniu zrównoważonych wzorców konsumpcji i produkcji.

Więcej informacji pod linkiem: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/ALL/?uri=CELEX:52015DC0614

Źródło: Komisja Europejska