Prawo pierwotne: traktaty UE

Wszystkie działania podejmowane przez UE są oparte na traktatach. Są to wiążące umowy między państwami członkowskimi UE, które, zwłaszcza traktat rzymski i traktat z Maastricht, określają cele Unii Europejskiej oraz zasady funkcjonowania instytucji UE i sposób podejmowania decyzji, a także stosunki między UE i jej członkami.

Traktaty stanowią punkt wyjścia dla prawa UE i są nazywane prawem pierwotnym. UE może przyjmować akty prawne tylko w tych dziedzinach, co do których państwa członkowskie uprawniły ją do tego w traktatach UE. Jest to tzw. zasada przyznania kompetencji.

W negocjacjach w sprawie traktatów oraz uzgadnianiu ich treści uczestniczą wszystkie państwa członkowskie UE. Następnie traktaty są ratyfikowane przez parlamenty narodowe, niekiedy po przeprowadzeniu referendum. Z biegiem czasu traktaty UE były zmieniane, aby przyjąć nowe państwa członkowskie, zreformować instytucje UE i przekazać Unii nowe obszary odpowiedzialności.

Akty ustawodawcze prawa wtórnego

Dorobek prawny wynikający z zasad i celów określonych w traktatach określa się mianem prawa wtórnego. Są to akty ustawodawcze i akty o charakterze nieustawodawczym.

Akty ustawodawcze są przyjmowane w drodze jednej z procedur ustawodawczych określonych w traktatach UE (procedura zwykła lub specjalna).

Obecnie istnieje pięć rodzajów aktów ustawodawczych: rozporządzenia, dyrektywy, decyzje, zalecenia i opinie.

Rozporządzenia są aktami prawnymi wiążącymi w całości. Z chwilą wejścia w życie mają one bezpośrednie i jednolite zastosowanie do wszystkich państw członkowskich UE. Nie ma konieczności transpozycji tych przepisów do prawa krajowego.

Dyrektywy wyznaczają wiążące cele dla państw członkowskich UE w celu osiągnięcia określonego rezultatu, ale pozostawiają im swobodę wyboru, w jaki sposób osiągnąć te cele. Po przyjęciu dyrektywy na szczeblu UE państwa członkowskie muszą przyjąć akty prawne mające na celu włączenie tego aktu do prawa krajowego (transpozycję). Władze krajowe muszą przekazać Komisji Europejskiej informacje na temat tych aktów prawnych. Transpozycja do prawa krajowego musi nastąpić w terminie wyznaczonym w dyrektywie (zazwyczaj w ciągu dwóch lat). W przypadku gdy dany kraj nie transponuje dyrektywy do prawa krajowego, Komisja może wszcząć postępowanie w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego.

Decyzje są w całości wiążące. Decyzja, która wskazuje adresatów, wiąże tylko tych adresatów.

Zalecenia są niewiążące. Za ich pomocą instytucje mogą przedstawić swój punkt widzenia oraz zaproponować kierunek działania, nie nakładając przy tym żadnych obowiązków prawnych na podmioty, do których zalecenia są skierowane.

Opinie są niewiążące. Jest to instrument prawny umożliwiający instytucjom UE wyrażenie swojego zdania bez nakładania żadnych zobowiązań prawnych co do przedmiotu opinii.

Dorobek prawny wynikający z zasad i celów określonych w traktatach określa się mianem prawa wtórnego. Są to akty ustawodawcze i akty o charakterze nieustawodawczym.

Akty o charakterze nieustawodawczym to decyzje, które nie są przyjmowane w drodze zwykłej lub specjalnej procedury ustawodawczej, lecz raczej w drodze przepisów szczegółowych. Aby akt o charakterze nieustawodawczym mógł zostać przyjęty, najpierw uprawnienia do jego przyjęcia muszą zostać przyznane w akcie ustawodawczym.

Istnieją dwa rodzaje aktów o charakterze nieustawodawczym: akty delegowane i wykonawcze.

Primary law: EU treaties

Every action taken by the EU is based on the treaties. These binding agreements between EU member states, notably the Treaty of Rome and the Treaty of Maastricht, set out objectives of the European Union, rules for EU institutions, how decisions are made and the relationship between the EU and its members.

Treaties are the starting point for EU law and are hence referred to as primary law. The EU can only pass laws in the policy areas where the member states have authorised it to do so, via the EU treaties. This is known as the principle of conferral.

Treaties are negotiated and agreed upon by all the EU Member States and ratified by their parliaments, sometimes following a referendum. Over time, the EU treaties have been amended to welcome new member states, reform the EU institutions and to give the EU new areas of responsibility.

Secondary law Legislative acts

The body of law that comes from the principles and objectives of the treaties is known as secondary law. These include legislative and non-legislative acts.

Legislative acts are decisions adopted following one of the legislative procedures set out in the EU treaties (ordinary or special legislative procedure)

Currently there are five types of legislative acts, including regulations, directives, decisions, recommendations and opinions.

Regulations are legal acts that are binding in their entirety. They are directly and uniformly applicable to all EU member states as soon as they enter into force, without needing to be transposed into national law.

Directives set binding objectives upon EU member states to achieve a certain result, but leave them free to choose how to achieve these objectives. Once adopted at EU level, EU member states must adopt measures to incorporate the directive into national law (transpose). National authorities must communicate these measures to the European Commission. Transposition into national law must take place by the deadline contained by the directive (generally within 2 years). When a country does not transpose a directive, the Commission may initiate infringement proceedings

Decisions are in their entirety binding. A decision which specifies those to whom it is addressed shall be binding only on them.

Recommendations are non-binding. They allow the EU institutions to make their views known and to suggest a line of action without imposing any legal obligation on those to whom it is addressed.

Opinions are non-binding. They allow the EU institutions to make a statement, without imposing any legal obligation on the subject of the opinion.

The body of law that comes from the principles and objectives of the treaties is known as secondary law. These include legislative and non-legislative acts.

Non-legislative acts are decisions that are not adopted by the ordinary or special legislative procedure, but rather by specific rules. For a non-legislative act to be adopted, a legislative act must first grant the power to adopt it.

There are two types of non-legislative acts, delegated and implementing acts.

Więcej informacji / More information

Źródło / Source: Komisja Europejska