Uprzejmie informuję, że do konsultacji publicznych skierowany został projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od wydobycia niektórych kopalin (numer z wykazu UD241).

Przedmiotowy projekt aktu prawnego wraz z Uzasadnieniem oraz Oceną Skutków Regulacji dostępny jest na stronach Rządowego Centrum Legislacji pod adresem:

https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12400255/katalog/13144088#13144088

Uprzejmie proszę o przekazywanie ewentualnych uwag, opinii i stanowisk do projektu w terminie do 8 sierpnia 2025 roku na adres: kuydowicz@pracodawcy.pl w wersji elektronicznej umożliwiającej edytowanie tekstu.

Terytorium Polski jest zasobne w cenne surowce naturalne, w szczególności w rudy zawierające miedź i srebro. Zgodnie z danymi podawanymi przez Państwowy Instytut Geologiczny największe nagromadzenie miedzi w Polsce jest związane ze złożami znajdującymi się na monoklinie przedsudeckiej (Nowe Zagłębie Miedziowe) i w niecce północnosudeckiej (Stare Zagłębie Miedziowe). Według stanu na dzień 31 grudnia 2023 r. zasoby bilansowe złóż miedzi i srebra w regionach monokliny przedsudeckiej i niecki północnosudeckiej wyniosły łącznie ponad 3 542 mln ton rudy o zawartości blisko 57 mln ton miedzi i prawie 165 tys. ton srebra. Zgodnie z art. 10 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. z 2024 r. poz. 1290) rudy metali objęte są własnością górniczą, do której prawo przysługuje Skarbowi Państwa. W świetle powyższego to Skarb Państwa jest wyłącznym właścicielem surowców będących we wnętrzu ziemi w ramach przestrzeni położonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Przysługuje mu zatem prawo do uzyskiwania tzw. renty surowcowej, która jest zwykle pobierana w postaci podatków lub innych opłat. W swojej istocie renta surowcowa stanowi ekonomiczny ekwiwalent uzyskiwanych przez przedsiębiorców korzyści wynikających z korzystania z surowców naturalnych. Podkreślenia wymaga także fakt, że w toku eksploatacji zasoby tych surowców naturalnych ulegają nieodwracalnemu wyczerpywaniu lub zubożeniu. W Polsce daniną, która gwarantuje właścicielowi surowców naturalnych adekwatne wynagrodzenie za udzieloną przedsiębiorcy zgodę na wydobycie nieodnawialnych surowców naturalnych jest wprowadzony w 2012 r. podatek od wydobycia niektórych kopalin. Wpływy z tego podatku stanowią dochód budżetu państwa i są następnie dystrybuowane na rzecz ogółu społeczeństwa, a więc to w konsekwencji społeczeństwo powinno korzystać na ich eksploatacji. Eksploatacja zasobów może generować pozytywne konsekwencje również dla społeczności lokalnych, przyczyniając się do rozwoju ekonomicznego regionu, tworząc nowe miejsca pracy, a także zwiększając dochody gmin. 

Prognozuje się, że w najbliższych dekadach miedź będzie odgrywać istotną rolę w zielonej transformacji gospodarki, ponieważ jest kluczowym składnikiem prawie wszystkich technologii czystej energii, w tym systemów fotowoltaicznych, turbin wiatrowych, technologii sieciowych i akumulatorów.  

Konieczność zmiany ustawy z dnia 2 marca 2012 r. o podatku od wydobycia niektórych kopalin (Dz. U. z 2022 r. poz. 1539) wynika z kilku czynników. Do najważniejszych należy zaliczyć rosnące koszty wydobycia, a także brak adekwatnych rozwiązań legislacyjnych stymulujących rozwój inwestycji w wydobywanie miedzi w Polsce. Mechanizm ustalania stawek podatku od wydobycia miedzi przewiduje, że wraz z rosnącą ceną miedzi wzrasta stawka podatku, a w konsekwencji rośnie wysokość obciążeń fiskalnych podatników. W pierwszych latach obowiązywania podatku od wydobycia niektórych kopalin (2012-2020), do budżetu państwa wpływało ok. 1,6 mld zł (średnia roczna dochodów z ww. lat) z tytułu opodatkowania wydobycia miedzi i srebra (dochody budżetu państwa z tytułu wydobycia miedzi i srebra są gromadzone łącznie, a zatem brak jest możliwości wyszczególnienia danych dotyczących wyłącznie miedzi). Natomiast w latach 2021-2024 dochody budżetowe istotnie wzrosły do poziomu ok. 3,6 mld zł (średniorocznie we wskazanym okresie).

Wysokie ceny miedzi nie rekompensują w pełni wzrostu kosztów produkcji. Wielkość obciążenia fiskalnego ogranicza możliwości inwestycyjne podmiotów wpływając na ich zdolność do konkurowania na globalnym rynku metali, co w połączeniu z brakiem rozwiązań legislacyjnych wspierających inwestycje, istotnie ogranicza rozwój nowych inwestycji w tym obszarze w Polsce. Problemy te były sygnalizowane zarówno przez przedstawicieli sektora wydobycia miedzi w Polsce jak i podmioty zainteresowane działalnością w tym obszarze.

Przewiduje się wprowadzenie zmian w ustawie z o podatku od wydobycia niektórych kopalin wspierających rozwój sektora wydobycia miedzi w Polsce. 

Zasadniczym celem projektowanych zmian jest stworzenie sprzyjającego środowiska do dalszego rozwoju przemysłu wydobywczego miedzi w Polsce poprzez obniżenie współczynnika we wzorze, o którym mowa w art. 7 ust. 2 ww. ustawy w latach 2026-2028 (co ma za zadanie zmniejszyć w tym okresie wysokość podatku płaconego przez podatników) i ustanowienie od 2029 r. mechanizmu umożliwiającego odliczenie od podatku części poniesionych przez podatników kwalifikowanych nakładów inwestycyjnych. Zmiany mają stać się impulsem do dynamicznego rozwoju przemysłu wydobycia miedzi w Polsce i budowy nowych kopalni, a wraz z nimi do utworzenia nowych miejsc pracy. Zakłada się, że te korzystne zmiany w zakresie opodatkowania wydobycia miedzi, przyczyniając się do rozwoju przemysłu miedziowego Polski doprowadzą w dłuższej perspektywie – wobec niesłabnącego zapotrzebowania na miedź w skali światowej – do wzmocnienia pozycji polskiej gospodarki. 

W szczególności proponuje się następujące zmiany w ustawie o podatku od wydobycia niektórych kopalin, które będą przebiegły dwuetapowo: 

a) w latach 2026-2028 współczynnik 0,85 we wzorze, o którym mowa w art. 7 ust. 2 ustawy (wzór mający zastosowanie do opodatkowania wydobycia miedzi w okresie koniunktury na rynku metali), zostanie obniżony do poziomu 0,71 w 2026 roku i 0,64 w latach 2027-2028.  

Punktem wyjścia dla obliczenia wysokości współczynników na lata 2026-2028 była średnia cena miedzi wg stanu na 21 maja 2025 r. w wysokości 35 686 zł/t i średnie roczne wydobycie miedzi (w tonach) przyjęte na poziomie tego z 2024 roku. Natomiast z uwagi na fakt, że budowa nowej inwestycji jest procesem długofalowym nie przewiduje się w skali najbliższych 3 lat wzrostu wydobycia miedzi wynikającego z nowych inwestycji. Na podstawie ww. założeń określono współczynniki we wzorach na lata 2026-2028 i oszacowano, że dochody budżetowe będą niższe o 0,5 mld zł w 2026 r. i o 0,75 mld zł w latach 2027-2028 roku (rocznie).

Z uwagi na fakt, że srebro jest wydobywane jako kopalina towarzysząca (koszty produkcji tego surowca są relatywnie niższe niż w przypadku miedzi) nie przewiduje się modyfikacji wzorów mających zastosowanie w przypadku opodatkowania wydobycia srebra. 

b) od 2029 r. wprowadzona zostanie możliwość odliczenia od podatku części poniesionych przez podatników nakładów inwestycyjnych. Projektowana zmiana zakłada wprowadzenie mechanizmu umożliwiającego odliczenie od podatku od wydobycia niektórych kopalin 50% wysokości poniesionych przez podmioty kwalifikowanych nakładów inwestycyjnych w zakresie wydobycia miedzi i srebra. Przy czym, w danym okresie rozliczeniowym maksymalna wysokość odliczenia nie będzie mogła przekroczyć 40% wysokości podatku obliczonego od wydobytej w tym miesiącu miedzi. Rodzajowy wykaz kwalifikowanych nakładów inwestycyjnych zostanie określony w załączniku do ustawy. Zakłada się, że do omawianego odliczenia będą mogły być brane pod uwagę kwalifikowane nakłady inwestycyjne ponoszone przez podmioty już od dnia wejścia ustawy w życie, tj. od 2026 r. 

Równocześnie, od 1 stycznia 2029 r. we wzorze, o którym mowa w art. 7 ust. 2 ustawy współczynnik 0,85 zastąpiony zostanie współczynnikiem 1. Tym samym zostanie przywrócona formuła, która obowiązywała od momentu wprowadzenie podatku od wydobycia niektórych kopalin w 2012 r. do końca czerwca 2019 r.