Szanowni Państwo, Członkowie Związku Pracodawców Polska Miedź

Uprzejmie informuję, że do konsultacji publicznych skierowany został projekt ustawy o zmianie ustawy o samorządzie województwa oraz niektórych innych ustaw (numer z wykazu UD271).

Przedmiotowy projekt aktu prawnego wraz z Uzasadnieniem oraz Oceną Skutków Regulacji dostępny jest na stronach Rządowego Centrum Legislacji pod adresem:

https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12401050/katalog/13149606#13149606

Uprzejmie proszę o przekazywanie ewentualnych uwag, opinii i stanowisk do projektu w terminie do 27 sierpnia 2025 roku na adres: kuydowicz@pracodawcy.pl w wersji elektronicznej umożliwiającej edytowanie tekstu.

Projekt ustawy ma na celu zrealizowanie założeń Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności, zwanego dalej „KPO”, oraz kamienia milowego A43G w ramach reformy A3.1 „Kadry dla nowoczesnej gospodarki: poprawa dopasowania umiejętności i kwalifikacji do wymogów rynku pracy” i stanowi rezultat współpracy i konsultacji z przedstawicielami regionów. Realizacja kamienia milowego A43G zapewni także trwałość rozwiązań, stworzonych w ramach inwestycji A3.1.1 „Wsparcie rozwoju nowoczesnego szkolenia zawodowego, szkolnictwa wyższego oraz uczenia się przez całe życie”, której łączna wartość wynosi 1,8 mld złotych.

Zgodnie z KPO kamień milowy A43G musi zostać zrealizowany w terminie do dnia 31 grudnia 2025 r.

Celem projektu ustawy jest zatem określenie praw i obowiązków województw w zakresie koordynacji umiejętności oraz zapewnienia im narzędzi umożliwiających wpływ na ofertę edukacyjną dostępną na ich terytorium. Powyższe zostanie zrealizowane m.in. przez uregulowanie statusu prawnego Wojewódzkich Zespołów Koordynacji do spraw polityki umiejętności, zwanych dalej „WZK”.

Kluczowym założeniem jest poprawa dopasowania oferty kształcenia i szkolenia zawodowego do potrzeb lokalnych rynków pracy, zwłaszcza w kontekście transformacji cyfrowej, zielonej oraz wdrażania nowoczesnych technologii w gospodarce. Jest to nie tylko zobowiązanie międzynarodowe, ale przede wszystkim kluczowy krok w kierunku poprawy dopasowania polskiej oferty edukacyjnej do potrzeb dynamicznie zmieniającego się otoczenia gospodarczego. Realizacją tego założenia będzie m.in. uregulowanie statusu prawnego WZK.

Wojewódzkie Zespoły Koordynacji (WZK)

W regionach nie funkcjonują obecnie trwałe mechanizmy współpracy w obszarze uczenia się przez całe życie, w tym kształcenia zawodowego, oraz uczenia się dorosłych. Na poziomie gremiów działających przy samorządzie, podjęto działania związane z zarządzaniem sektorem szkolnictwa branżowego, jednak obejmują one jedynie wybrane szkoły i placówki, które otrzymały wsparcie z Funduszy Europejskich w ramach Programów Regionalnych lub dotyczą integracji kształcenia ustawicznego. Ich głównym celem jest integracja różnych podmiotów, takich jak administracja publiczna, organizacje pozarządowe, instytucje edukacyjne, przedsiębiorcy czy społeczności lokalne, w celu efektywnego wdrażania polityk i programów rozwojowych.

WZK do spraw polityki umiejętności zostały utworzone w każdym województwie w ramach realizacji wskaźnika A49G KPO i stanowią istotne gremia konsultacyjne dla realizacji przez zarząd województwa przedsięwzięć w ramach inwestycji A3.1.1 KPO. Istotą kamienia milowego A43G jest utrwalenie i uregulowanie statusu prawnego tych gremiów.

WZK, powołany przy zarządzie województwa, ma stanowić organ opiniodawczo-doradczy w zakresie polityki województwa w obszarze umiejętności, z uwzględnieniem zgodności dostępnej w regionie oferty edukacyjnej z identyfikowanymi potrzebami. Sformalizowanie roli WZK przyczyni się do efektywniejszego funkcjonowania instytucji w regionie, umożliwiając jednocześnie planowanie, monitorowanie i realizowanie regionalnych strategii rozwoju. Dzięki temu szkoły i firmy szkoleniowe lepiej dostosują swoje programy do rzeczywistych potrzeb gospodarki, a szkolenia i inne oferty pozaformalnego uczenia się zyskają na jakości i dostępności. W rezultacie całe województwo zyska bardziej zintegrowany i dynamiczny system rozwijania umiejętności, który skuteczniej odpowiada na wyzwania współczesnego rynku pracy. Jednocześnie projekt ustawy stanowi bezpośrednią odpowiedź na potrzeby i sugestie zgłaszane podczas spotkań konsultacyjnych z przedstawicielami WZK, w tym reprezentantami województw i powiatów, które umożliwiły wypracowanie rozwiązań odzwierciedlających lokalne uwarunkowania oraz oczekiwania uczestników systemu – zarówno instytucji, jak i obywateli.

Brak formalnych przepisów o WZK w polskim ustawodawstwie powoduje dodatkowo szereg wyzwań, które ograniczają skuteczność ich funkcjonowania i wpływ na system edukacji zawodowej. Obecnie zespoły te działają głównie na podstawie projektów i inicjatyw finansowanych ze źródeł europejskich, takich jak KPO. To oznacza, że ich istnienie jest ściśle powiązane z czasowym charakterem tych funduszy, co uniemożliwia długofalowe planowanie oraz realizację trwałych działań. Brak odpowiedniego umocowania prawnego sprawia, że WZK mają ograniczoną rolę we wspieraniu współpracy pomiędzy różnymi interesariuszami polityki umiejętności. Choć podejmują działania takie jak organizacja regionalnych forów edukacyjnych czy tworzenie sieci współpracy między szkołami i pracodawcami, brak jednoznacznych ram prawnych powoduje, że ich rekomendacje i inicjatywy postrzegane są jako krótkoterminowe i nietrwałe.

Zapewnienie spójności działań realizowanych w ramach strategii rozwoju województwa pozwoli na skuteczne wdrażanie programów krajowych i unijnych na poziomie wojewódzkim. Dodatkowo, lepsze wykorzystanie dostępnych zasobów finansowych i ludzkich pozwoli na synergię między różnymi projektami i działaniami realizowanymi w regionie. Kluczowe jest przy tym uwzględnienie specyfiki danego województwa, w tym jego potencjału, wyzwań i ograniczeń. Należy także pokreślić istotę integracji działań administracji publicznej, biznesu, sektora edukacji i organizacji pozarządowych oraz dążyć do wzmocnienia partnerstwa publiczno-prywatnego w realizacji projektów.

Projekt ustawy przewiduje m.in. zmianę ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz. U. z 2025 r. poz. 581), w której proponuje się m.in. dookreślenie zadań samorządu województwa w zakresie uwzględniania w strategii rozwoju województwa celu, jakim jest rozwój umiejętności mieszkańców i promowanie idei uczenia się przez całe życie. W związku z tym, że strategia rozwoju województwa jest spójna ze średniookresową strategią rozwoju kraju i krajową strategią rozwoju regionalnego, o której mowa w art. 14a ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2025 r. poz. 198), powyższa zmiana umożliwi efektywne wdrażanie Zintegrowanej Strategii Umiejętności 2030, zwanej dalej „ZSU2030”, i zwiększy spójność działań regionalnych z polityką krajową w zakresie umiejętności. Nowe rozwiązania wyposażą zarządy województw w narzędzia do skuteczniejszego planowania, monitorowania i realizowania regionalnych strategii rozwoju. Pozwoli to na lepsze wykorzystanie środków krajowych i europejskich oraz tworzenie synergii między różnymi inicjatywami.

Ponadto proponuje się uregulowanie statusu prawnego WZK w ustawie z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa, co zapewni WZK narzędzia umożliwiające wpływ na ofertę kształcenia i szkolenia zawodowego dostępną na obszarze danego województwa.

Planowane narzędzia interwencji:

1. określenie na poziomie ustawowym m.in.:

1. zadań jakie mają realizować WZK, wynikających z założeń przyjętych w KPO i zapewniających wpływ WZK na dostosowanie, na poziomie województwa, ofert kształcenia i szkolenia zawodowego do potrzeb w zakresie umiejętności  oraz monitorowanie i ocenę regionalnej polityki w zakresie umiejętności (zadania te zgodnie z projektem obejmują m. in.: opiniowanie strategii rozwoju województwa; przedstawianie rekomendacji zarządowi województwa dotyczących wdrażania i realizacji polityki rozwoju województwa w zakresie rozwoju umiejętności mieszkańców i promowania idei uczenia się przez całe życie, przedstawianie rekomendacji zarządowi województwa dotyczących wdrażania polityk publicznych, o których mowa w ustawie z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, obejmujących obszar uczenia się przez całe życie; przekazywanie Instytutowi Badań Edukacyjnych – Państwowemu Instytutowi Badawczemu informacji dotyczących zapotrzebowania na zawody w danym województwie; współpraca w zakresie rozwoju umiejętności mieszkańców z organami administracji publicznej i organizacjami pozarządowymi, a także innymi podmiotami działającymi w obszarze kształcenia i szkolenia zawodowego oraz uczenia się przez całe życie; współpraca z WZK działającymi na terenie innych województw; delegowanie przedstawicieli do rad branżowych centrów umiejętności);
2. składu WZK, który ma zagwarantować, że wśród jego członków znajdą się przedstawiciele wszystkich znaczących instytucji, mających wpływ, na poziomie województwa, na umiejętności, a ze względu na oczekiwaną od nich wiedzę i doświadczenie, będą mogli skutecznie realizować powierzone WZK zadania. 

2. ukształtowanie wpływu WZK na regionalną ofertę kształcenia i szkolenia zawodowego dostosowanego do potrzeb w zakresie umiejętności w oparciu o przypisane zadania – zwłaszcza poprzez wydawanie opinii o zasadności lub o braku zasadności kształcenia w danym zawodzie zgodnie z potrzebami rynku pracy (na wniosek dyrektora szkoły, złożony w terminie 14 dni od dnia otrzymania od wojewódzkiej rady rynku pracy opinii o braku zasadności kształcenia w danym zawodzie zgodnie z potrzebami rynku pracy, o której mowa w art. 8 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia) oraz opiniowanie wykazu zawodów, w których za przygotowanie zawodowe młodocianych pracowników może być dokonywana refundacja.
3. zintegrowanie działań edukacyjnych z rynkiem pracy – współpracę WZK:

1. w zakresie rozwoju umiejętności mieszkańców z organami administracji publicznej, organizacjami pozarządowymi i podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2024 r. poz. 1491, z późn. zm.) oraz innymi podmiotami działającymi w obszarze kształcenia i szkolenia zawodowego oraz uczenia się przez całe życie, obejmującą m.in. przygotowywanie rekomendacji dla tych podmiotów w celu lepszego dopasowania oferty kształcenia i szkolenia zawodowego dostosowanego do potrzeb lokalnej gospodarki i przyszłych wyzwań kompetencyjnych,
2. z WZK działającymi na terenie innych województw; uwzględnienie specyfiki regionalnej – WZK będą działać z uwzględnieniem lokalnych uwarunkowań społeczno-gospodarczych, co umożliwi indywidualizację działań i elastyczne reagowanie na zmiany w strukturze rynku pracy poszczególnych województw;

4. określenie wpływu WZK na wykorzystanie w województwach środków europejskich – WZK jako organ opiniodawczo-doradczy będą mogły wydawać rekomendacje dotyczące także planowania wydatkowania środków z projektów finansowanych z funduszy europejskich;
5. wskazanie źródła finansowania WZK.

Oczekiwany efekt:

Projektowane regulacje przyczynią się do wzmocnienia oferty kształcenia i szkolenia zawodowego, rozwoju kompetencji mieszkańców województwa oraz lepszego dopasowania kształcenia i szkolenia zawodowego do rzeczywistych potrzeb lokalnych społeczności i gospodarki.

Dzięki lepszemu dostosowaniu oferty kształcenia i szkolenia zawodowego do potrzeb rynku pracy, uczniowie i osoby dorosłe zyskają dostęp do bardziej praktycznych, nowoczesnych i perspektywicznych form kształcenia. Zwiększy to ich szanse na zatrudnienie, szczególnie w dynamicznie rozwijających się sektorach gospodarki, takich jak IT, energetyka, zdrowie czy przemysł. Dodatkowo nowe regulacje będą wspierały ideę uczenia się przez całe życie, w tym także dla grup defaworyzowanych, takich jak osoby bezrobotne, niskowykwalifikowane lub z niepełnosprawnościami czy mieszkańców obszarów peryferyjnych.

WZK będą umożliwiać wymianę informacji i doświadczeń między organami administracji publicznej, organizacjami pozarządowymi i podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie oraz innymi podmiotami działającymi w obszarze kształcenia i szkolenia zawodowego oraz uczenia się przez całe życie, w tym ze szkołami, placówkami kształcenia ustawicznego, centrami kształcenia zawodowego, branżowymi centrami umiejętności, uczelniami, a także pracodawcami i instytucjami rynku pracy.

WZK będą współpracować z organami administracji rządowej i samorządowej, organizacjami pozarządowymi, instytucjami edukacyjnymi, centrami umiejętności i innymi podmiotami uczestniczącymi w systemie edukacji i polityki rozwoju. Współpraca ta odbywa się m.in. w formie konsultacji strategii rozwoju, przekazywania informacji o zapotrzebowaniu na zawody oraz współuczestnictwa w projektach edukacyjno-zawodowych.

Dookreślenie zadań samorządu województwa w zakresie uwzględniania w strategii rozwoju województwa celu, jakim jest rozwój umiejętności mieszkańców i promowanie idei uczenia się przez całe życie, wpłynie na skuteczniejsze realizowanie polityki rozwoju województwa w tym zakresie, co przełoży się na lepszą organizację usług publicznych – m.in. w edukacji, szkoleniach i zatrudnieniu.

Z wyrazami szacunku