Na przykładzie KGHM widać najlepiej, że gospodarka odpadami może być zarówno wyzwaniem, jak i szansą na dobry biznes. Doskonale obrazuje to działalność Zakładu Hydrotechnicznego i spółki Metraco. O tym, jak połączyć rozwój przemysłu z dbałością o środowisko rozmawiano podczas konferencji „Kompleksowa gospodarka odpadami w Zagłębiu Miedziowym”.

KGHM Polska Miedź S.A. oraz Związek Pracodawców Polska Miedź po raz kolejny zaprosili przedsiębiorców i samorządowców Zagłębia Miedziowego do wspólnej debaty. Tym razem zastanawiano się, co jeszcze można zrobić, aby ograniczyć ilość odpadów i w jak największym stopniu wykorzystać je ponownie. Spotkanie Honorowym Patronatem objął Minister Jacek Ozdoba, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska. Konferencja odbyła się w dniu, w którym Rada Ministrów przyjęła między innymi projekt zmian w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Wprowadzenie nowych rozwiązań ma pomóc samorządom obniżyć koszty gospodarki odpadami komunalnymi oraz poprawić ogólną sytuację na krajowym rynku.

Zmiany legislacyjne tworzone w ścisłej współpracy z samorządami mają zoptymalizować gospodarkę odpadami. Chcemy ograniczyć produkcję i składowanie odpadów, promować ich selektywną zbiórkę, zwiększyć recykling, wprowadzić skuteczny system kaucyjny. Będziemy także bardziej surowo karać tych, którzy nie przestrzegają przepisów prawa. Na przykład tworzą nielegalne wysypiska, składują w niewłaściwych warunkach odpady szkodliwe, czy mówiąc potocznie, wyrzucają śmieci do lasu. Pod koniec czerwca przedstawimy szczegóły projektu Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta. Mam nadzieję, że dzięki temu rozwiązaniu więcej pieniędzy na gospodarkę odpadami trafi do samorządów różnego szczebla, a dla przedsiębiorców ponowne wykorzystanie opakowań będzie bardziej opłacalne – zapowiada Jacek Ozdoba, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska.

Własna energia, odnawialna energia

Ekologia to jeden z czterech filarów strategii KGHM Polska Miedź S.A. Spółka od wielu lat jest liderem proekologicznych zmian. Dla przykładu Program Rozwoju Energetyki zakłada, że do 2030 roku połowa zapotrzebowania na energię elektryczną będzie pokrywana z własnych w dużej mierze odnawialnych zasobów koncernu. To tylko jedno z podejmowanych przez KGHM działań.

Zdajemy sobie sprawę z tego, że działalność spółki ma wpływ na środowisko naturalne. Zapewniam, że dokładamy wszelkich starań, aby minimalizować możliwe skutki dla otoczenia. Niejednokrotnie dowiedliśmy, że jesteśmy zieloną firmą. Nasze inwestycje spełniają wszystkie obowiązujące normy, a robimy dużo więcej, niż wymagają przepisy prawa. Każdego roku przeznaczamy ogromne środki na szeroko rozumiane inwestycje i przedsięwzięcia ekologiczne. Chciałbym podkreślić bardzo dobrą współpracę z lokalnymi samorządami, które wspierają nas w tych działaniach – mówi Adam Bugajczuk, Wiceprezes KGHM ds. Rozwoju.

Żelazny Most i nawet 70 proc. zagospodarowanych odpadów

Zagospodarowanie odpadów produkcyjnych to dla KGHM kluczowa kwestia. Tylko z około 3% wydobywanej w kopalniach rudy pozyskiwana jest miedź i inne wartościowe metale. Pozostała część po procesie flotacji jest deponowana w postaci uwodnionej w Obiekcie Unieszkodliwiania Odpadów Wydobywczych Żelazny Most. W zbiorniku zagospodarowano blisko 670 milionów metrów sześciennych odpadów poflotacyjnych. KGHM regularnie wdraża nowe technologie, które pozwalają na wydobycie rudy miedzi z głębokości poniżej 1200 m. Ich zastosowanie zapewni możliwość prowadzenia eksploatacji przez następne kilkadziesiąt lat. Przedłużenie życia zakładów górniczych wymagało rozbudowy OUOD Żelazny Most o kwaterę południową, co zwiększy docelową pojemność obiektu do ok. 1 mld metrów sześciennych. Ewenementem jest fakt, że odpady dostarczane na Żelazny Most wykorzystywane są zarówno do tworzenia nowych poziomów Obiektu Głównego, jak i budowy nowej części.

Ewenementem jest fakt, że odpady dostarczane na Żelazny Most wykorzystywane są jednocześnie do nadbudowy obiektu głównego (odpady gruboziarniste), oraz uszczelnienia dna (odpady drobnoziarniste). Materiał, który mamy do zmagazynowania, natychmiast jest  „zagospodarowany”. Rozbudowa OUOW nie wymaga dowozu praktycznie żadnych materiałów budowlanych. Oczywiście z wyjątkiem żużli (z huty w Głogowie) stosowanych w warstwach drenażowych co tylko potwierdza fakt działań zmierzających w kierunku gospodarki w obiegu zamkniętym.  Ponadto odzyskiwana jest woda, która po sklarowaniu, dostarczana jest  do zakładów wzbogacania rud. Staramy się zrobić użytek ze wszystkiego, co mamy – przekonuje Przemysław Nowak, Dyrektor Oddziału Zakład Hydrotechniczny KGHM Polska Miedź S.A. 

Ekologia w parze z ekonomią

Zdaniem Dyrektora Nowaka wyzwaniem przyszłości jest szersze wykorzystanie odpadów poflotacyjnych. Możliwe jest ich zastosowanie na rynku materiałów budowlanych, podobnie jak ma to miejsce z żużlem z hut. Zagospodarowanie odpadów produkcyjnych ma wymiar ekologiczny i ekonomiczny. Zgodne jest z filozofią „Zero odpadów”, pozwala maksymalnie wykorzystać posiadane zasoby, chroniąc przy tym naszą planetę. Nie każdy odpad jest bowiem „śmieciem”, a wręcz przeciwnie – często może być surowcem do recyklingu. Doskonały przykład stanowi złom miedzi ponownie przerabiany w hutach na pełnowartościowe katody. Największym odbiorcą złomu miedzi w Europie Środkowo-Wschodniej jest KGHM Metraco.

W ciągu trzech lat zwiększyliśmy ilość złomu Cu dostarczanego do hut należących do KGHM o 50%. W 2020 roku było to aż 128 tys. ton. Ten wzrost jest efektem przemyślanego działania, odważnej strategii handlowej i otwarcia na świat. Dziś sięgamy znacznie dalej, niż jeszcze kilka lat temu. Dotarliśmy do Hiszpanii, Grecji, Rumunii, nawiązaliśmy kontakty w USA i Zjednoczonych Emiratach Arabskich. Ponowne wykorzystanie metali pochodzących z recyklingu staje się ogólnoświatowym trendem, w którym bierzemy czynny udział. Produkujemy także ok. 1,5 mln ton rocznie kruszyw drogowych z hutniczego żużla. Chcemy być międzysektorowym liderem gospodarki o obiegu zamkniętym – deklaruje Adrian Szymański, Prezes Zarządu KGHM Metraco S.A.

Aktywne działania samorządów

Gospodarka odpadami to poważne wyzwanie także dla samorządów. Ilość odpadów zwiększa się, przepisy zaostrzają, natomiast ceny odbioru i składowania rosną. Gminy muszą szukać złotego środka pomiędzy oczekiwaniami mieszkańców oraz wymogami prawa i ochrony środowiska. W tym celu coraz częściej jednoczą się, aby największe i najdroższe inwestycje realizować ze wspólnych środków.

Władze ośmiu gmin z dwóch powiatów (polkowickiego i głogowskiego) powołały Związek Gmin Zagłębia Miedziowego. Jego celem jest prowadzenie racjonalnej gospodarki odpadami, polepszenie oferty dla mieszkańców, prowadzenie wspólnych inwestycji, edukacja ekologiczna. Dzięki współpracy udało nam się osiągnąć wymagany na dziś, minimalny poziom recyklingu. Przypomnę, że do 2025 roku 55% odpadów ma być przygotowanych do ponownego wykorzystania. U nas ten wskaźnik już wynosi 54% – podkreśla Łukasz Puźniecki, Burmistrz Polkowic.

Wsparcie dla proekologicznych inwestycji

Przedsięwzięcia i inicjatywy służące środowisku mogą liczyć na środki finansowe z Narodowego i Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Racjonalna gospodarka odpadami jest jednym z priorytetów Funduszu.

Prowadzimy powszechne programy dla mieszkańców, samorządów i przedsiębiorców, których celem jest wsparcie beneficjantów w proekologicznych inwestycjach. Jest ich naprawdę dużo. Zachęcam do odwiedzenia naszej strony internetowej. Znajdziecie tam najnowsze informacje o rodzajach, celach i zasadach prowadzonych przez nas programów. Także pracownicy Funduszu pozostają do Waszej dyspozycji i chętnie pomogą we wszystkich kwestiach związanych pozyskiwaniem środków na działania służące ochronie środowiska – zachęca Łukasz Kasztelowicz, Prezes Zarządu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu.

Gospodarka odpadami – nowe ścieżki polskiego przemysłu

Gospodarka o obiegu zamkniętym oraz programy „Zero odpadów” wymuszają nowe podejścia do planowania, eksploatacji i gospodarowania odpadami. To poważne wyzwanie organizacyjne, technologiczne i społeczne. Muszą się na nie przygotować także przedsiębiorcy.

Wiemy, że prowadzenie racjonalnej gospodarki odpadami jest dla wielu naszych firm członkowskich trudnym przedsięwzięciem. Dlatego staraliśmy się na konferencji przekazać jak najwięcej praktycznej wiedzy. Przedstawić obecne i przyszłe rozwiązania organizacyjne oraz prawne. Wskazać możliwe ścieżki wsparcia i dofinansowania zmian w tym obszarze. Mam nadzieję, że te informacje przydadzą się przedsiębiorcom – podsumowuje konferencję Michał Kielan, Wiceprezes Zarządu Związku Pracodawców Polska Miedź.

Więcej informacji na temat planowanych zmian i programów wsparcia działań związanych z gospodarką odpadami znajdziecie na stronie Ministerstwa Klimatu i Środowiska oraz Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we Wrocławiu.