04
listopad
Akt o europejskiej przestrzeni badawczej (EPB)
Komisja Europejska prowadzi konsultacje publiczne przepisów prawa gospodarczego w UE (badania naukowe i innowacje) – na podstawie analizy Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/695 z dnia 28 kwietnia 2021 r. ustanawiającego program ramowy w zakresie badań naukowych i innowacji „Horyzont Europa” oraz zasady uczestnictwa i upowszechniania obowiązujące w tym programie, Komunikatu KE: Realizacja europejskiej przestrzeni badawczej (EPB) Wzmocnienie europejskich badań naukowych i innowacji: historia EPB i przyszłe kierunki rozwoju, Programu polityki UE w zakresie przestrzeni badawczej na lata 2025–2027 oraz Rezolucji Parlamentu Europejskiego z dnia 17 stycznia 2024 r. zawierającej zalecenia dla Komisji w sprawie promowania wolności badań naukowych w UE (2023/2184(INL) w kontekście art. 179 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE).
Ostateczny termin na przesłanie opinii to 10 września 2025 r.
Utworzenie europejskiej przestrzeni badawczej (EPB) jako jednolitego rynku dla naukowców, wiedzy naukowej i technologii w całej Unii Europejskiej (UE) jest jednym z kluczowych celów UE, jak określono w art. 179 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE). Nauka, technologia i innowacje mają zasadnicze znaczenie dla zmniejszenia podatności UE na zagrożenia, wzmocnienia jej wiodącej pozycji i strategicznej autonomii w kluczowych dziedzinach technologicznych oraz uwolnienia jej potencjału.
W komunikacie Komisji w sprawie kompasu konkurencyjności dla UE, przyjętym 29 stycznia 2025 r., uwzględniono akt o EPB jako jedno ze sztandarowych działań mających na celu „eliminowanie luki innowacyjnej” w stosunku do innych światowych potęg gospodarczych.
Wniosek będzie się opierał na istniejących inicjatywach takich jak Pakt na rzecz badań naukowych i innowacji, program polityki w zakresie przestrzeni badawczej na lata 2022–2024, program polityki w zakresie przestrzeni badawczej na lata 2025–2027, rezolucja Parlamentu Europejskiego ze stycznia 2024 r., w której wezwano Komisję do przedstawienia wniosku legislacyjnego w sprawie promowania wolności badań naukowych w UE, inicjatywa „Wybierz naukę. Wybierz Europę” oraz stosowne prawodawstwo, w tym dyrektywy.
Ogólnie rzecz biorąc, chociaż środki nielegislacyjne były korzystne, a dobrowolne zobowiązania doprowadziły do postępów w niektórych dziedzinach, nie były one wystarczające, aby doprowadzić do istotnych i trwałych zmian we wszystkich obszarach EPB. Jak wskazano w komunikacie w sprawie EPB z 22 października 2024 r., EPB nadal musi pokonać bariery strukturalne, które uniemożliwiają jej pełną realizację celów.
Celem inicjatywy jest zwiększenie inwestycji w badania i rozwój oraz osiągnięcie celu 3 % PKB, aby poprawić ogólne warunki rozwoju innowacji, ograniczyć rozdrobnienie sektora i zwiększyć konkurencyjność UE. Wsparcie dla badań naukowych skupi się w większym stopniu na priorytetach strategicznych, priorytety UE i państw członkowskich w zakresie finansowania zostaną lepiej dostosowane oraz promowany będzie swobodny przepływ wiedzy i talentów w całej Europie.
Wniosek Komisji dotyczący aktu o EPB ma na celu:
- przekształcenie europejskich badań naukowych i innowacji poprzez utrzymanie podstawowych wartości UE, wspieranie integracji i zwiększanie konkurencyjności UE na arenie międzynarodowej, a także jej zdolności do przyciągania inwestycji i największych talentów;
- wzmocnienie zdolności i wyników unijnego ekosystemu badań naukowych i innowacji, stymulowanie innowacji i zlikwidowanie utrzymującej się luki innowacyjnej w stosunku do innych dużych gospodarek, przy zapewnieniu, że UE pozostanie światowym liderem naukowym;
- sprawienie, by UE stała się najbardziej atrakcyjnym na świecie miejscem dla naukowców i innowatorów, zwłaszcza poprzez zapewnienie dobrych warunków pracy i zatrudnienia.
Ponadto akt o EPB ma na celu rozwiązanie utrzymujących się problemów, które osłabiają skuteczność i ogólne wyniki unijnego ekosystemu badań naukowych i innowacji, takich jak (i) rozdrobnione ramy regulacyjne, w tym dotyczące mechanizmów zapewniania jakości i uznawania, (ii) nierównomierne inwestycje w badania i rozwój, (iii) przeszkody w wymianie wiedzy oraz (iv) przeszkody we współpracy interdyscyplinarnej, międzysektorowej i międzynarodowej. Akt będzie okazją do urzeczywistnienia „piątej swobody” poprzez ustanowienie wspólnych standardów i zapewnienie spójnego stosowania przepisów, na przykład poprzez ich skuteczne egzekwowanie, w celu stworzenia równych warunków działania dla naukowców i innowatorów w całej UE.
Więcej informacji, opinii oraz ocen skutków regulacji jest dostępnych pod linkiem KE: https://ec.europa.eu/info/law/better-regulation/have-your-say/initiatives/14608-Akt-o-europejskiej-przestrzeni-badawczej_pl
Uprzejmie prosimy o przesłanie wszelkich uwag oraz opinii na adres: szkop@pracodawcy.pl
W załączeniu znajduje się zaproszenie do zgłaszania uwag dotyczących oceny skutków.
Źródło: Komisja Europejska
Najnowsze wpisy