Efektywność energetyczna ma zasadnicze znaczenie dla osiągnięcia pełnej dekarbonizacji UE do 2050 r., przy jednoczesnym zwiększeniu konkurencyjności gospodarki europejskiej oraz obecnego i przyszłego bezpieczeństwa energetycznego i przystępności cenowej.

Niedawno opublikowana dyrektywa (UE) 2023/1791 w sprawie efektywności energetycznej (wersja przekształcona) stanowi podstawę polityki europejskiej i określa zasady i obowiązki, dzięki którym możliwe będzie osiągnięcie ambitnych celów UE w zakresie efektywności energetycznej. W celu uruchomienia finansowania na niezbędną skalę art. 30 dyrektywy wymaga, by państwa członkowskie ułatwiały tworzenie instrumentów finansowych przeznaczonych na inwestycje w efektywność energetyczną. Ponadto Komisja oceni obecny stan wsparcia w formie finansowania publicznego oraz zdolność państw członkowskich do zwiększenia wykorzystania prywatnych inwestycji w efektywność energetyczną.

Komisja oceni również, czy potrzebny jest mechanizm efektywności energetycznej na szczeblu UE. W tym celu Komisja przedstawi do 30 marca 2024 r. Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie z wyniku przeglądu, któremu w razie potrzeby będzie towarzyszył wniosek ustawodawczy.

W 2021 r. w ocenie skutków dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej wskazano, że efektywność energetyczna jest jednym z najbardziej niedoinwestowanych obszarów w Europie, oraz oszacowano, że kwota dodatkowych inwestycji potrzebnych do 2030 r. aby osiągnąć cele w zakresie efektywności energetycznej, wynosi 165 mld euro rocznie. Biorąc pod uwagę ambitniejsze cele uzgodnione w ramach dyrektywy (UE) 2023/1791, kwota ta musiałaby zostać skorygowana w górę. Samo finansowanie publiczne nie wystarczy, aby zaspokoić potrzeby inwestycyjne, a większość środków finansowych będzie musiała pochodzić ze źródeł prywatnych. W tym kontekście ramy finansowania UE mają zasadnicze znaczenie dla osiągnięcia celów i zadań UE w zakresie efektywności energetycznej. Ramy te będą musiały zapewnić wystarczającą ilość środków publicznych, bardzo efektywne wykorzystanie tych środków oraz dużą zdolność w zakresie pozyskiwania inwestycji prywatnych, rozwoju rynku finansowania i stymulowania popytu.

Aby zmobilizować wystarczające środki finansowe w celu zmaksymalizowania efektywności energetycznej w UE, w przekształconej dyrektywie w sprawie efektywności energetycznej wzywa się Komisję do oceny stanu finansowania publicznego i zdolności państw UE do zwiększenia udziału prywatnych inwestycji w efektywność energetyczną.