Zużycie na potrzeby ogrzewania i chłodzenia stanowi połowę zużycia energii w UE. Około 70 proc. energii pochodzi z paliw kopalnych, głównie gazu, podczas gdy udział odnawialnych źródeł energii rośnie bardzo powoli, a większość z nich pochodzi z biomasy stałej, która jest wykorzystywana we wszystkich sektorach w różnych systemach i na różnych poziomach efektywności Ponad połowa biomasy stałej jest wykorzystywana w sektorze mieszkaniowym, gdzie nowoczesna biomasa (granulat) stanowi około 14 proc., a pozostała część nadal jest związana z drewnem opałowym, które, jeśli nie jest odpowiednio sezonowane, powoduje emisję cząstek stałych pogarszających jakość powietrza. Wykorzystanie biomasy ma również wpływ na emisje dwutlenku węgla z sektora użytkowania gruntów. Sprzedaż pomp ciepła spadła po latach silnego wzrostu i branża ta może znaleźć się w niekorzystnej sytuacji ze względu na wysokie ceny energii elektrycznej w porównaniu z gazem, a potencjał odzysku energii geotermalnej, słonecznej termicznej i ciepła odpadowego jest w dużej mierze niewykorzystany. Aby umożliwić wykorzystanie odnawialnych źródeł ciepła o niższej temperaturze i źródeł ciepła odpadowego, należy szybko zdekarbonizować, zmodernizować i rozbudować systemy ciepłownicze, które umożliwiają bardziej efektywne zaopatrzenie w energię cieplną i chłodniczą na obszarach miejskich. Ogrzewanie i chłodzenie są bezpośrednio odczuwalne dla obywateli: stanowią one ponad 60 proc. energii zużywanej przez gospodarstwa domowe i wpływają zarówno na komfort, jak i zdrowie ludzi. Koszty ogrzewania i chłodzenia mają również bezpośredni wpływ na konkurencyjność: ciepło technologiczne stanowi 60 proc. całej energii zużywanej przez przemysł UE, a koszty paliw kopalnych wykorzystywanych do ogrzewania będą prawdopodobnie rosnąć. Wraz
z rosnącymi temperaturami i częstymi falami upałów chłodzenie staje się głównym problemem bezpieczeństwa energetycznego obywateli i całego systemu energetycznego. Kolejnym rosnącym źródłem zapotrzebowania na chłodzenie są centra przetwarzania danych.

Czyste ogrzewanie i chłodzenie ma znaczenie dla bardzo wielu zainteresowanych stron w UE. Obejmują one wszystkich odbiorców energii wykorzystywanej do ogrzewania i chłodzenia pomieszczeń oraz do procesów przemysłowych – od gospodarstw domowych i właścicieli budynków zbiorowego użytkowania, w tym organów publicznych i przedsiębiorstw, po przemysłowych użytkowników ciepła lub chłodu procesowego w różnych sektorach; dostawców ciepła i operatorów systemów ciepłowniczych i chłodniczych, producentów urządzeń i sprzętu lub materiałów budowlanych, podmioty opracowujące projekty lub przedsiębiorstwa związane z planowaniem, wdrażaniem lub integracją instalacji grzewczych i chłodniczych; architektów i przedsiębiorstwa z sektora budowlanego; przedsiębiorstwa usług energetycznych; organizacje konsumenckie; organizacje pozarządowe; organizacje badawcze i innowacyjne oraz osoby fizyczne, które wytwarzają lub zużywają ciepło i chłód lub są po prostu tym zainteresowane; obywatele UE, biorąc pod uwagę silny wpływ ogrzewania budynków mieszkalnych na jakość powietrza.

Strategia w zakresie ogrzewania i chłodzenia będzie miała na celu przyspieszenie dekarbonizacji systemów ogrzewania i chłodzenia. Jej cele to:

• pomoc we wprowadzaniu technologii energii odnawialnej i rozwiązań z zakresu efektywności energetycznej do przemysłu, gospodarstw domowych i przedsiębiorstw;
• rozwiązanie problemu nieefektywności na styku podaży i popytu oraz na poziomie planowania;
• przyspieszenie integracji systemów energetycznych w zakresie ogrzewania i chłodzenia;
• uwzględnienie planu działania w zakresie energii geotermalnej;
• przeanalizowanie innych działań dotyczących bezpośredniego wychwytywania ciepła, np. poprzez energię słoneczną termiczną.

Niedawno uzgodnione prawodawstwo UE może zapewnić rozwiązania wielu wyzwań związanych z dekarbonizacją ogrzewania i chłodzenia. Skuteczne i terminowe wdrożenie będzie jednak wymagało znacznego wsparcia na szczeblu krajowym i lokalnym, biorąc pod uwagę złożoność kwestii, wzajemne powiązania między instrumentami politycznymi oraz znaczenie aspektu lokalnego. Prawodawstwo to może wymagać dalszego doprecyzowania, usprawnienia przepisów i wydania wytycznych w celu zapewnienia integracji systemów energetycznych, wzajemnych powiązań, szybkiego śledzenia synergii między różnymi obszarami polityki i szczeblami zarządzania, z myślą o przyspieszeniu przystępnej cenowo dekarbonizacji ogrzewania i chłodzenia.