Uprzejmie informujemy, że do konsultacji społecznych zostały przekazane dwa projekty rozporządzeń Rady Ministrów stanowiące akty wykonawcze do ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. – Prawo atomowe.

Projekty rozporządzeń wraz z uzasadnieniami oraz OSR znajdują się w załączeniu.

Uprzejmie prosimy o przekazywanie ewentualnych uwag, opinii i stanowisk do projektów w terminie do 31 lipca 2025 roku również w formie edytowalnej na adres kuydowicz@pracodawcy.pl. Uwagi należy wnieść przy użyciu załączonej tabeli.

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 29 listopada 2000 r. – Prawo atomowe

1. Projekt rozporządzenia Rady Ministrów zmieniającego rozporządzenie w sprawie wymagań bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej, jakie ma uwzględniać projekt obiektu jądrowego

Zgodnie z art. 36c ust. 1 ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. – Prawo atomowe, projekt obiektu jądrowego:

1) uwzględnia konieczność zapewnienia bezpieczeństwa jądrowego, ochrony radiologicznej i ochrony fizycznej podczas budowy, rozruchu, eksploatacji, w tym napraw i modernizacji, a także likwidacji tego obiektu oraz możliwość przeprowadzenia sprawnego postępowania awaryjnego w przypadku wystąpienia zdarzenia radiacyjnego;

2) uwzględnia sekwencję poziomów bezpieczeństwa zapewniających zapobieganie powstawaniu odchyleń od warunków normalnej eksploatacji, przewidywanych zdarzeń eksploatacyjnych, awarii przewidzianych w założeniach projektowych i wykraczających poza te założenia ciężkich awarii, a jeżeli nie uda się zapobiec tym odchyleniom, zdarzeniom czy awariom – kontrolowanie ich oraz minimalizację radiologicznych skutków awarii;

3) zawiera rozwiązania, które umożliwiają pewną, stabilną, łatwą i bezpieczną w zarządzaniu eksploatację obiektu jądrowego, ze szczególnym uwzględnieniem czynników związanych ze współdziałaniem człowieka i eksploatowanych systemów oraz elementów konstrukcji i wyposażenia, w tym urządzeń, o których mowa w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie art. 5 ust. 4 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym (Dz. U. 2024 r. poz. 1194).

Zgodnie z upoważnieniem ustawowym zawartym w art. 36c ust. 3 ustawy Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, wymagania bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej, jakie ma uwzględniać projekt obiektu jądrowego, dla różnych rodzajów obiektów jądrowych, mając na uwadze konieczność zapewnienia bezpieczeństwa jądrowego, ochrony radiologicznej, ochrony fizycznej i zabezpieczeń materiałów jądrowych podczas rozruchu, eksploatacji i likwidacji obiektu jądrowego oraz możliwość przeprowadzenia sprawnego postępowania awaryjnego w przypadku wystąpienia zdarzenia radiacyjnego, a także biorąc pod uwagę wydane w tym zakresie zalecenia Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (MAEA) oraz Stowarzyszenia Zachodnioeuropejskich Organów Nadzoru Instalacji Jądrowych (WENRA). Na podstawie przepisów art. 36c ust. 3 ustawy – Prawo atomowe zostało wydane rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 sierpnia 2012 r. w sprawie wymagań bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej, jakie ma uwzględniać projekt obiektu jądrowego (Dz. U. poz. 1048), zwane dalej „rozporządzeniem projektowym”. Z uwagi na fakt, iż w okresie od 2012 r. do 2025 r. uległo zmianie wiele mających charakter zaleceń standardów bezpieczeństwa MAEA, a także poziomy referencyjne WENRA niezbędna jest aktualizacja przepisów dotyczących wymagań bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej, jakie ma uwzględniać projekt obiektu jądrowego. Projekt rozporządzenia ma na celu aktualizację wymagań w zakresie bezpieczeństwa jądrowego obiektów jądrowych, które wzmocnią poziom ochrony społeczeństwa oraz środowiska naturalnego przed skutkami narażenia na promieniowanie jonizujące od obiektów jądrowych.

W okresie od 2012 roku do 2025 r. uległy istotnej zmianie mające charakter zaleceń standardy bezpieczeństwa MAEA oraz poziomy referencyjne WENRA, na podstawie których opracowano przepisy w zakresie wymagań bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej, jakie ma uwzględniać projekt obiektu jądrowego. Z uwagi na szeroki zakres ww. zmian niezbędna jest zmiana rozporządzenia projektowego, przygotowana w oparciu o aktualne zalecenia MAEA oraz poziomy referencyjne WENRA wydane w tym zakresie, aby uwzględnić aktualne, najlepsze światowe praktyki w zakresie bezpieczeństwa jądrowego obiektów jądrowych. Większość przepisów została sformułowana w oparciu o aktualne zalecenia MAEA i WENRA i tylko w pojedynczych przypadkach zmiany przepisów wprowadzały nowe rozwiązania wynikające z przeglądu zmienianego rozporządzenia, mając na uwadze bezpieczeństwo jądrowe, pod kątem zastosowania tych przepisów w nowych zaawansowanych reaktorach jądrowych bądź dostosowania ich do zestawów podkrytycznych i krytycznych.

Projekt rozporządzenia będzie w zakresie swojej regulacji wdrażał dyrektywę Rady 2009/71/Euratom z dnia 25 czerwca 2009 r. ustanawiającą wspólnotowe ramy bezpieczeństwa jądrowego obiektów jądrowych (Dz. Urz. UE L 172 z 02.07.2009, str. 18, z późn. zm.), określając część polskich ram prawnych bezpieczeństwa jądrowego obiektów jądrowych, o których mowa w art. 4 ust. 1 dyrektywy. Zgodnie z tym przepisem państwa członkowskie ustanawiają i utrzymują krajowe ramy prawne, regulacyjne i organizacyjne (zwane dalej „ramami krajowymi”) bezpieczeństwa jądrowego obiektów jądrowych, co daje państwom członkowskim swobodę w określeniu ram krajowych. Ponadto państwa członkowskie mają zapewniać, aby ramy krajowe były utrzymywane i ulepszane z odpowiednim uwzględnieniem doświadczeń z eksploatacji, wniosków z analiz bezpieczeństwa przygotowywanych dla eksploatowanych obiektów jądrowych, rozwoju technologii i wyników badań nad bezpieczeństwem, gdy są dostępne i stosowne do potrzeb. Przedmiotowy  projekt ulepszy istniejące ramy prawne bezpieczeństwa jądrowego obiektów jądrowych, co będzie wiązało się z wykroczeniem poza minimalne regulacje wymagane do realizacji obowiązków wynikających z prawa Unii Europejskiej, ale jednocześnie pozwoli na zapewnienie najwyższego rozsądnie osiągalnego poziomu bezpieczeństwa jądrowego nowych obiektów jądrowych.

Link do rozporządzenia: https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12399550

2. Projekt rozporządzenia Rady Ministrów zmieniającego rozporządzenie w sprawie dokumentów wymaganych przy składaniu wniosku o wydanie zezwolenia na wykonywanie działalności związanej z narażeniem na działanie promieniowania jonizującego albo przy zgłoszeniu wykonywania tej działalności

Obowiązujące przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 sierpnia 2021 r. w sprawie dokumentów wymaganych przy składaniu wniosku o wydanie zezwolenia na wykonywanie działalności związanej z narażeniem na działanie promieniowania jonizującego albo przy zgłoszeniu wykonywania tej działalności (Dz. U. poz. 1667), zwanego dalej „rozporządzeniem  dokumentowym”,  nie uwzględniają zmian wprowadzonych ustawą z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 595) w ustawie z dnia 29 czerwca 2011 r. o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących (Dz. U. z 2024 r. poz. 1410, z późn. zm.) oraz w ustawie z dnia 29 listopada 2000 r. – Prawo atomowe, zwanej dalej „ustawą – Prawo atomowe”. Z uwagi na powyższe należy dostosować katalog dokumentów dołączanych do wniosku o wydanie zezwolenia na wykonywanie działalności związanej z narażeniem polegającej na budowie, rozruchu, eksploatacji lub likwidacji obiektów jądrowych do zmian wprowadzonych w tym zakresie w ww. ustawach.

Ponadto istnieje konieczność ujednolicenia przepisów rozporządzenia dokumentowego z równolegle procedowanymi projektami rozporządzeń Rady Ministrów:

1) w sprawie zakresu i sposobu przeprowadzania analiz bezpieczeństwa przeprowadzanych przed wystąpieniem z wnioskiem o wydanie zezwolenia na budowę obiektu jądrowego oraz zakresu wstępnego raportu bezpieczeństwa dla obiektu jądrowego – opracowanym na podstawie art. 36d ust. 3 ustawy – Prawo atomowe;

2)         zmieniającego rozporządzenie w sprawie wymagań bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej, jakie ma uwzględniać projekt obiektu jądrowego – opracowanym na podstawie art. 36c ust. 3 ustawy – Prawo atomowe.

Projekt rozporządzenia będzie w zakresie swojej regulacji wdrażał dyrektywę Rady 2009/71/Euratom z dnia 25 czerwca 2009 r. ustanawiającą wspólnotowe ramy bezpieczeństwa jądrowego obiektów jądrowych (Dz. Urz. UE L 172 z 02.07.2009, str. 18, z późn. zm.), stanowiąc część polskich ram prawnych bezpieczeństwa jądrowego obiektów jądrowych, o których mowa w art. 4 ust. 1 dyrektywy. Przedmiotowy  projekt skupia się na określeniu ram prawnych bezpieczeństwa jądrowego obiektów jądrowych. Regulację wykraczające  poza ten zakres mają charakter  redakcyjny lub wynikowy, tzn.: wynikają ze zmiany innych przepisów. Do najistotniejszych zmian należy usunięcie z katalogu dokumentów dołączanych do wniosku o wydanie zezwolenia na wykonywanie działalności związanej z narażeniem polegającej na budowie obiektu jądrowego opinii Komisji Europejskiej wydanej na podstawie art. 43 Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej, ponieważ znowelizowany przepis art. 39i ust. 4 ustawy – Prawo atomowe stanowi, że warunkiem wydania zezwolenia na budowę obiektu jądrowego jest uprzednie przedłożenie przez inwestora opinii Komisji Europejskiej, wydanej na podstawie art. 43 Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej, co w połączeniu z usunięciem wymogu uzyskania tej opinii przed wystąpieniem z wnioskiem o wydanie zezwolenia na budowę obiektu jądrowego (art. 39i ust.1 pkt 2 ustawy – Prawo atomowe) oznacza, że nie ma obowiązku posiadania takiej opinii już na etapie składania wniosku o wydanie zezwolenia, a można ją pozyskać w toku postępowania o wydanie zezwolenia.

Ponadto do katalogu dokumentów dołączanych do wniosku o wydanie zezwolenia na wykonywanie działalności związanej z narażeniem polegającej na budowie obiektu jądrowego dodano decyzję zasadniczą, o której mowa w art. 3a ust. 1 ustawy z dnia 29 czerwca 2011 r. o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących (Dz. U. z 2024 r. poz. 1410 i 1572 oraz z 2025 r. poz. 393), z  uwagi na fakt, że ww. decyzja uprawnia do ubiegania się o uzyskanie decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej oraz innych decyzji niezbędnych do przygotowania i realizacji tej inwestycji.

Z katalogu dokumentów dołączanych do wniosku o wydanie zezwolenia na wykonywanie działalności związanej z narażeniem polegającej na rozruchu obiektu jądrowego usunięto opinię Komisji Europejskiej wydaną na podstawie art. 37 Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej, ponieważ znowelizowany ustawą z dnia 9 marca 2023 r. przepis art. 39j ustawy – Prawo atomowe stanowi, że warunkiem wydania zezwolenia na rozruch obiektu jądrowego jest uprzednie przedłożenie przez inwestora opinii Komisji Europejskiej, wydanej na podstawie art. 37 Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (Euratom). Oznacza to, że nie ma obowiązku posiadania takiej opinii już na etapie składania wniosku o wydanie zezwolenia, a można ją pozyskać w toku postępowania o wydanie zezwolenia.

Link do rozporządzenia: https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12399552