W ramach Europejskiego Zielonego Ładu w 2023 r. UE wprowadziła mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2 (CBAM). CBAM jest instrumentem klimatycznym mającym służyć zapobieganiu ucieczce emisji. Do ucieczki emisji gazów cieplarnianych dochodzi, gdy z powodu kosztów emisji dwutlenku węgla przemysł UE przenosi produkcję do państw trzecich o mniej rygorystycznych ograniczeniach emisji lub gdy produkty przywożone z innych państw zastępują równoważne produkty, których produkcja wiąże się z mniejszymi emisjami gazów cieplarnianych ze względu na różnice w polityce klimatycznej. CBAM obejmuje obecnie cement, żelazo i stal, aluminium, nawozy, energię elektryczną i wodór. Zapewnia on, by produkty przywożone podlegały takim samym kosztom emisji dwutlenku węgla jak produkty wywarzane w UE w ramach unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS).

W rozporządzeniu (UE) 2023/956 („rozporządzenie CBAM”) przewidziano przyjęcie szeregu aktów wykonawczych, które doprecyzują i zharmonizują kluczowe aspekty techniczne CBAM, takie jak obliczanie emisji wbudowanych (art. 7), dostosowania obowiązku CBAM uwzględniające opłatę emisyjną faktycznie uiszczoną w państwie pochodzenia produktu (art. 9) oraz odzwierciedlanie przydziału bezpłatnych uprawnień w ramach EU ETS w latach 2026–2034 (art. 31).

Obecna inicjatywa jest zgodna z wysiłkami Komisji na rzecz uproszczenia rozporządzenia w sprawie CBAM i zapewnienia, by było ono stosowane racjonalnie pod względem kosztów. Komisja dąży również do zapewnienia przedsiębiorstwom jasności i pewności prawa, wspierania państw członkowskich w ich wysiłkach na rzecz wdrażania oraz poprawy ogólnej skuteczności CBAM.

Aby zapobiec ucieczce emisji, kluczowe znaczenie ma spójne i skuteczne stosowanie przepisów CBAM we wszystkich państwach członkowskich. W tym celu Komisja będzie musiała przyjąć szereg aktów wykonawczych, które umożliwią wdrożenie przepisów dotyczących CBAM, aby zapewnić funkcjonowanie mechanizmu w jego ostatecznym kształcie, począwszy od 1 stycznia 2026 r.

W ramach tej inicjatywy określona zostanie metodyka na okres, w którym CBAM będzie stosowany w ostatecznym kształcie, rozpoczynający się 1 stycznia 2026 r. Metodyka obejmuje:

• określenie bezpośrednich emisji wbudowanych na podstawie rzeczywistych emisji
• określenie emisji wbudowanych w odniesieniu do energii elektrycznej
• określenie pośrednich emisji wbudowanych
• wartości standardowe w odniesieniu do towarów innych niż energia elektryczna, które należy stosować, gdy emisje wbudowane nie opierają się na rzeczywistych emisjach.