Uprzejmie informuję, że do konsultacji publicznych skierowany został projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie zmiany wielkości udziału ilościowego sumy energii elektrycznej wynikającej z umorzonych świadectw pochodzenia potwierdzających wytworzenie energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii w latach 2026–2028 (numer z wykazu 1272).

Przedmiotowy projekt aktu prawnego wraz z Uzasadnieniem oraz Oceną Skutków Regulacji dostępny jest na stronach Rządowego Centrum Legislacji pod adresem:

https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12400202/katalog/13143809#13143809

Uprzejmie proszę o przekazywanie ewentualnych uwag, opinii i stanowisk do projektu w terminie do 30 lipca 2025 roku na adres: kuydowicz@pracodawcy.pl w formie tabeli uwag przesyłanej w załączeniu w wersji elektronicznej umożliwiającej edytowanie tekstu.

System świadectw pochodzenia to jeden z trzech podstawowych systemów wsparcia odnawialnych źródeł energii (zwanych dalej „OZE”), funkcjonujący obecnie w Polsce obok systemu taryf gwarantowanych i dopłat do cen rynkowych oraz systemu aukcyjnego. Podmioty uczestniczące w tym systemie otrzymują świadectwa pochodzenia za wytworzoną energię elektryczną z OZE. Prawa majątkowe wynikające z otrzymanych świadectw pochodzenia, tzw. zielone lub błękitne certyfikaty, mogą zostać sprzedane za pośrednictwem Towarowej Giełdy Energii S.A. i podlegają tam dalszemu obrotowi.

Minister Klimatu i Środowiska jest upoważniony do ustanowienia wielkości obowiązku, o którym mowa w art. 52 ust. 1 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii, zwanej dalej „ustawą o OZE”, czyli wolumenu energii elektrycznej wynikającej ze świadectw pochodzenia, które przedsiębiorstwo energetyczne sprzedające energię elektryczną odbiorcom końcowym zobligowane jest pozyskać i przedstawić do umorzenia Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki (zwanemu dalej „Prezesem URE”). Obowiązek ten wyrażany jest w udziale procentowym wolumenu wynikającego z umorzonych świadectw w całkowitej sprzedaży energii elektrycznej tego przedsiębiorstwa do odbiorców końcowych, przy uwzględnieniu wyjątków określonych w ustawie o OZE.

Ustanowienie odpowiedniej wysokości ww. obowiązku powinno z jednej strony przyczynić się do minimalizacji obciążenia odbiorców końcowych kosztami wynikającymi z funkcjonowania systemu świadectw pochodzenia, a z drugiej strony zapewnić rentowność projektów partycypujących w tym systemie wsparcia poprzez zapewnienie ceny praw majątkowych wynikających ze świadectw pochodzenia na odpowiednim poziomie.

W latach poprzednich obowiązek uzyskania i umorzenia świadectw pochodzenia dla świadectw pochodzenia, o których mowa w art. 59 pkt 1 i 2 ustawy o OZE, odpowiednio tzw. zielonych i błękitnych certyfikatów był określany w ujęciu rocznym.

W 2025 r. wyniósł 8,5% dla zielonych certyfikatów oraz 0,5% dla błękitnych certyfikatów. Projektodawca proponuje, aby procedowany projekt rozporządzenia określał poziom obowiązku dla lat 2026–2028, co ma na celu zbudowanie dłuższej niż minimalna wymagana ustawą o OZE jednoroczna perspektywa regulacji. Przedmiotowe działanie dodatkowo zwiększy poziom bezpieczeństwa prawnego uczestników rynku zielonych certyfikatów, w tym zarówno podmiotów zobowiązanych do zakupu zielonych certyfikatów jak i wytwórców energii elektrycznej z OZE.

Proponuje się ustalenie obowiązku dla zielonych certyfikatów na poziomie: 13% w 2026 r., 12% w 2027 r. oraz 11% w 2028 r., a także utrzymanie obowiązku dla błękitnych certyfikatów na dotychczasowym poziomie (0,5%).

Zaproponowany poziom obowiązku wynika z potrzeby zapewnienia płynności rynku na poziomie, który zapewni możliwość zakupu przez sprzedawców realizujących obowiązek ustawowy wynikający ze sprzedaży energii odbiorcom końcowym wolumenów adekwatnych do ich potrzeb, przy czym zakłada się, że proponowane poziomy pozwolą na:

1. pozostawienie wygenerowanej nadwyżki praw majątkowych z lat ubiegłych (ok. 25,1 TWh) na aktualnym poziomie w roku 2026, co powinno zapewnić stabilizację rynku i brak wzrostu cen, jednocześnie nie pogłębiając istniejącej nadwyżki,
2. powolne zmniejszanie nadwyżki praw majątkowych w latach 2027 i 2028 (redukcja do 23,5 TWh w roku 2027 i do 19,6 TWh w roku 2028).

Należy przy tym zauważyć, że wyraźnie niższy poziom obowiązku w 2027 r. (o 2 pkt proc. w stosunku do pierwszego roku obowiązywania rozporządzenia) wynika także ze stopniowego wychodzenia kolejnych instalacji OZE z systemu wsparcia.

Dodatkowe informacje:

Funkcjonowanie systemu

Od dnia 1 lipca 2016 r. wytwórcy energii w nowych instalacjach OZE utracili możliwość ubiegania się o zakwalifikowanie do systemu wsparcia opartego o świadectwa pochodzenia. Z kolei od 2020 r. partycypację w systemie sukcesywnie kończą instalacje, którym upłynął 15-letni okres wsparcia. Jednocześnie funkcjonujące w nim instalacje, zależnie od technologii i mocy zainstalowanej, mogą migrować do innych systemów wsparcia, tj. systemu FIT opartego na taryfach gwarantowanych, systemu FIP opartego o dopłaty do cen rynkowych lub systemu aukcyjnego. Z uwagi na powyższe szacuje się, że w latach 2026–2028 z systemu wsparcia świadectw pochodzenia zostaną wycofane instalacje OZE o mocy zainstalowanej ok. 2 GW. Należy zatem wskazać, że podaż certyfikatów w najbliższych latach zacznie sukcesywnie spadać.

Odbiorcy przemysłowi, o których mowa w ustawie o OZE posiadają prawo do ulg w obowiązku uzyskiwania świadectw pochodzenia, które wynoszą 75% albo 85% (w zależności od klasyfikacji przeważającej działalności gospodarczej wg. kodu PKD). Jest to mechanizm osłonowy mający na celu zabezpieczenie przedsiębiorców, których działalność i konkurencyjność jest silnie uzależniona od cen energii.

Średnia cena roczna świadectw pochodzenia

W okresie od końca 2018 r. do połowy 2021 r. cena zielonych certyfikatów na rynku świadectw pochodzenia utrzymywała się na poziomie ok. 130–160 zł/MWh (niewielka korekta wystąpiła tylko w lutym i marcu 2019). W III kwartale 2021 r. rozpoczął się silny wzrost cen zielonych certyfikatów, które w październiku 2021 r. jednostkowo (na pojedynczych sesjach) osiągnęły pułap 300 zł/MWh, a więc maksymalny, biorąc pod uwagę wysokość opłaty zastępczej przewidzianej w ustawie o OZE.

Pod koniec 2021 r. nastąpiło stopniowe obniżenie cen, a następnie ich ustabilizowanie na poziomie 250–280 zł/MWh. Od początku 2022 r. nastąpiła stopniowa korekta cen w dół do poziomu minimalnego ok. 125 zł/MWh we wrześniu tegoż roku. Następnie wartość świadectw pochodzenia odnotowała wzrost i od grudnia 2022 r. do lipca 2023 ustabilizowała się na poziomie ok. 190–230 zł/MWh. W sierpniu 2023 r. ceny świadectw zanotowały silny spadek do poziomu poniżej 100 zł/MWh, a w lutym 2024 do poziomu poniżej 50 zł MWh, gdzie znajdują się także obecnie. Aktualna cena instrumentu PMOZE_A (czerwiec 2025 r.) wynosi ok. 25 zł/MWh.

Projektowane rozporządzenie jest właściwą formą uregulowania systemu świadectw pochodzenia. Należy jednocześnie wskazać, że nie istnieje inna możliwość unormowania tej kwestii, co wynika z upoważnienia ustawowego zawartego w art. 60 ustawy o OZE.