Szanowni Państwo, Członkowie Związku Pracodawców Polska Miedź

Uprzejmie informuję, że do konsultacji publicznych skierowany został projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu dokonania deregulacji w zakresie energetyki (numer z wykazu UDER29).

Przedmiotowy projekt aktu prawnego wraz z Uzasadnieniem oraz Oceną Skutków Regulacji dostępny jest na stronach Rządowego Centrum Legislacji pod adresem:

https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12397604/katalog/13126844#13126844

Uprzejmie proszę o przekazywanie ewentualnych uwag, opinii i stanowisk do projektu w terminie do 13 maja 2025 roku do godz. 12.00 na adres: kuydowicz@pracodawcy.pl w formie tabeli uwag przesyłanej w załączeniu, w wersji elektronicznej umożliwiającej edytowanie tekstu.

Projekt ustawy realizuje propozycje deregulacyjne zaakceptowane przez Zespół do spraw koordynacji procesu legislacyjnego wdrażającego deregulację. Wobec powyższego Ministerstwo Klimatu i Środowiska uznało projekt za priorytetowy i wymagający niezwłocznego wdrożenia, co doprowadziło do skrócenia terminu konsultacji.

W marcu br. został powołany przez Radę Ministrów w ramach planu gospodarczego „Polska – Rok Przełomu” Rządowy Zespół ds. Deregulacji. Główne zadania zespołu polegały na rekomendacji zmian legislacyjnych w kierunku uproszczenia regulacji i lepszego ich dostosowania do potrzeb obywateli oraz przedsiębiorców. W ramach jego działań uzgodniono potrzebę przygotowania konkretnych zmian w obszarze energetyki i środowiska, które zostały zaadresowane w przygotowanym projekcie ustawy.

Brak wystarczającej przejrzystości rachunków za energię elektryczną (fiszka nr: MKiŚ-2-46)

W obecnym stanie prawnym nie ma przepisów regulujących wygląd otrzymywanych przez odbiorców końcowych rachunków za zużytą energię elektryczną. Obowiązujące przepisy dotyczą wyłącznie zakresu informacji przedstawianych w rozliczeniu za energię elektryczną i określają je przepisy ustawy – Prawo energetyczne (art. 5 ust. 6 – 6d), przepisy rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 29 listopada 2022 r. w sprawie sposobu kształtowania i kalkulacji taryf oraz sposobu rozliczeń w obrocie energią elektryczną oraz rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 22 marca 2023 r. w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego (§ 44). Dodatkowo pozycje na rachunkach warunkowane są przez przepisy ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej: ustawa VAT) oraz rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 października 2021 r. w sprawie wystawiania faktur. Niemniej wskazują one wyłącznie na niezbędne dane, pozycje i sposób ich wyszczególnienia, które powinny zostać zawarte na rachunku, dla prawidłowości rozliczeń fiskalnych. Dlatego też faktury przekazywane do odbiorców końcowych energii elektrycznej są zróżnicowane pod względem stopnia czytelności, co ma odzwierciedlenie w skargach i zapytaniach konsumentów. Nieczytelność rachunków jest więc problemem dla odbiorców energii elektrycznej. Z uwagi na brak jednolitych przepisów, regulujących wygląd rachunków, przedsiębiorstwa energetyczne stosują wzory przygotowywane przez ich zespoły eksperckie, które subiektywnie wskazują, jakie informacje powinny znajdować się w poszczególnych częściach tego rachunku. Przygotowana regulacja ma więc na celu ujednolicenie podsumowań najważniejszych informacji na fakturze, znajdujących się na pierwszych stronach tych rachunków, tak aby odbiorca końcowy otrzymując rachunek, już na pierwszej stronie tego podsumowania mógł zobaczyć, jaka jest łączna kwota na rachunku, ile wynosi opłata za część obrotową, a ile opłata za część dystrybucyjną rachunku. Te trzy informacje są kluczowe z punktu widzenia płatnika, dlatego istotne jest przedstawienie tych informacji w pierwszej kolejności. W szczególności czytelne wyodrębnienie kwoty obrotu energią elektryczną, pozwoli klientowi dokonać właściwej decyzji odnośnie ewentualnej zmiany sprzedawcy energii elektrycznej, gdyż wybór odpowiedniego sprzedawcy energii elektrycznej wpływa tylko na wysokość opłaty za część obrotową rachunku.

Zmiana podstawowej formy wymiany korespondencji pomiędzy przedsiębiorstwami energetycznymi, odbiorcami, organami administracji publicznej oraz innymi podmiotami na postać elektroniczną (za pomocą środków komunikacji elektronicznej) z umożliwieniem złożenia oświadczenia przez jedną ze stron, skutkującego obowiązkiem zachowania postaci papierowej (lub tradycyjnej formy pisemnej) (fiszka nr: MKiŚ-9-88)

W dobie postępu cywilizacyjnego oraz szerokiego dostępu do usług cyfrowych korespondencja papierowa zaczyna tracić na znaczeniu na rzecz elektronicznej formy kontaktu, przesyłania dokumentów czy informacji. Taka forma wymiany elektronicznej korespondencji została również upowszechniona pomiędzy obywatelami a instytucjami publicznymi poprzez platformę ePUAP lub system eDoręczeń. Zasadne jest więc wprowadzenie rozwiązania na potrzeby wymiany korespondencji pomiędzy przedsiębiorstwami energetycznymi, odbiorcami, organami administracji publicznej oraz innymi podmiotami, co znacząco usprawni i skróci czas tego procesu. Wprowadzona zmiana powinna również przyczynić do obniżenia kosztów działalności przedsiębiorstw energetycznych, a także wpłynąć pozytywnie na środowisko, poprzez zmniejszenie liczby drukowanych stron papieru. Istotne jest, że wprowadzone regulacje będą obligowały przedsiębiorstwa energetyczne do skutecznego poinformowania swoich klientów o zmianie sposobu komunikacji oraz do uzyskania od nich jasnej zgody na przejście na taką formę korespondencji. Taki przepis zabezpieczy obie strony i zapewni bezpieczeństwo rozliczeń, w szczególności zabezpieczone zostaną interesy osób wykluczonych cyfrowo, starszych i niebędących biegłych w obsłudze elektronicznych dokumentów, poprzez zagwarantowanie im możliwości pozostania przy tradycyjnej (papierowej) formie komunikacji.

Optymalizacja procesu przyłączeniowego poprzez wykorzystanie mechanizmu cable poolingu (fiszka nr: MKIŚ-15-143)

W projekcie ustawy proponuje się wprowadzenie rozwiązania, które optymalizuje wykorzystanie istniejącej infrastruktury elektroenergetycznej poprzez rozszerzenie formuły cable poolingu. Rozwiązanie to pozwala na zwiększenie mocy wytwórczych i zwiększenie generacji energii z OZE w ramach dostępnych mocy przyłączeniowych. Aktualnie dostępność mocy przyłączeniowych stanowi główny czynnik determinujący ścieżkę przyrostu nowych mocy wytwórczych obecnie i w nadchodzących latach. Wprowadzenie zmian, które umożliwią szersze zastosowanie cable pooling, pozwoli na poprawę efektywności i niezawodności pracy krajowego systemu elektroenergetycznego oraz integrację większej liczby odnawialnych źródeł energii oraz magazynów energii.

Zbyt restrykcyjne zasady koncesjonowania instalacji OZE (fiszka nr: MKiŚ-5-49 oraz fiszka nr MKiŚ-10-89)

Zgodnie z art. 32 ust. 1 pkt 1 lit. d ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne uzyskania koncesji wymaga wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania energii elektrycznej w instalacjach OZE z wyłączeniem wytwarzania energii elektrycznej w mikroinstalacji lub małej instalacji, wyłącznie z biogazu rolniczego, w tym w kogeneracji oraz wyłącznie z biopłynów w rozumieniu ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii.  Ustawa o odnawialnych źródłach energii wprowadza analogiczne wyłączenia od obowiązku uzyskania koncesji dla wytwarzania energii elektrycznej w instalacjach OZE. W związku z tym, co do zasady każda instalacja OZE o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 1 MW jest zwolniona z obowiązku uzyskania koncesji. Jest to rażąca różnica w stosunku do instalacji konwencjonalnych, dla których próg obowiązku uzyskania koncesji wynosi 50 MW.

Pierwotna wersja ustawy – Prawo energetyczne nie przewidywała rozróżnienia na rodzaj jednostki wytwórczej w kontekście obowiązku uzyskania koncesji. Z czasem, w związku z rozwojem instalacji OZE i wprowadzaniem na rynek nowych rodzajów instalacji OZE, ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie zróżnicowania. Obecnie technologie instalacji OZE są na tyle dojrzałe a cele polityki klimatycznej w zakresie udziału energii z instalacji OZE na tyle ambitne, że zasadne jest odchodzenie od zróżnicowania zakresu obowiązku koncesyjnego w zależności od rodzaju jednostki wytwórczej.

Należy przy tym podkreślić, że uzyskanie koncesji wiąże się ze spełnienie szeregu wymogów. Art. 33 ust. 1 ustawy – Prawo energetyczne szczegółowo określa wymogi dla podmiotu ubiegającego się o koncesję.

Dodatkowo zgodnie z art. 38 ust. 1 ustawy – Prawo energetyczne udzielenie koncesji może być uzależnione od złożenia przez wnioskodawcę zabezpieczenia majątkowego w celu zaspokojenia roszczeń osób trzecich, mogących powstać wskutek niewłaściwego wykonywania działalności gospodarczej objętej koncesją, w tym szkód w środowisku.

Należy zauważyć, że są to obciążenia dla przedsiębiorstwa, które zamierza wytwarzać energię elektryczną w instalacjach o mocy zainstalowanej liczącej kilka MW.

Ponadto postępowanie koncesyjne jest czasochłonne i trwa niejednokrotnie kilka miesięcy (ze względu na wezwania do uzupełnienia skomplikowanego wniosku), wydłużając proces uruchomienia instalacji OZE oraz obciążając organ prowadzący postępowanie administracyjne – tj. Prezesa URE. Jest też obciążeniem finansowym dla Skarbu Państwa, gdyż w oparciu o art. 34 ust. 7 ustawy – Prawo energetyczne przedsiębiorstwo energetyczne wytwarzające energię elektryczną w instalacji odnawialnego źródła energii o łącznej mocy instalacji odnawialnego źródła energii nieprzekraczającej 5 MW jest zwolnione z opłaty koncesyjnej w zakresie wytwarzania energii w tej instalacji.

Konieczność uzyskania pozwolenia na budowę dla instalacji fotowoltaicznych o mocy zainstalowanej do 500 kW – przy wytwarzaniu energii elektrycznej na własne potrzeby (fiszka nr MKiŚ-4-48)

Obecnie ustalony próg mocy zainstalowanej, który umożliwia budowanie instalacji fotowoltaicznej bez wymogu uzyskania pozwolenia na budowę wynosi 150 kW. Jest on niewystarczający dla wielu małych, średnich i dużych przedsiębiorstw. Podmioty te, jeśli mają takie plany, powinny móc rozwijać się w kierunku neutralności klimatycznej i zaspokojenia swojego zapotrzebowania na energię elektryczną wytwarzając ją na własne potrzeby w instalacji OZE przyłączonej do wewnętrznej sieci danego przedsiębiorstwa. Funkcjonowanie w oparciu o powyższy schemat może istotnie zmniejszyć koszty operacyjne prowadzenia działalności gospodarczej bez większego wpływu na system elektroenergetyczny.

Co więcej, procedura uzyskania pozwolenia na budowę dla takich instalacji może być czasochłonna z punktu widzenia przedsiębiorcy. Może to oznaczać wydłużający się proces budowy instalacji fotowoltaicznej. W efekcie prowadzi to do strat finansowych i opóźnień w osiąganiu korzyści, jakie daje instalacja fotowoltaiczna lub do całkowitej rezygnacji przedsiębiorcy z dążenia do korzystania z własnego źródła energii. Znaczny stopień proceduralnego skomplikowania może zniechęcać do realizacji większych projektów fotowoltaicznych przede wszystkim mniejsze przedsiębiorstwa, które dysponują ograniczonymi zasobami finansowymi.

W efekcie obecne ograniczenia mogą przyczyniać się do hamowania rozwoju przedsiębiorstw, które chcą korzystać z wytworzonej na własne potrzeby czystej energii elektrycznej. Jest to niekorzystne biorąc pod uwagę potrzebę zachowania konkurencyjności polskich przedsiębiorstw na arenie międzynarodowej oraz w wymiarze budowania lokalnego bezpieczeństwa energetycznego.

Rekomendowane rozwiązania:

Uproszczenie rachunków za energię elektryczną poprzez ujednolicenie pierwszej strony tego rachunku (fiszka nr: MKiŚ-2-46)

W projektowanych rozwiązaniach proponuje się wprowadzenie przepisów dotyczących wyglądu pierwszej strony rachunku za energię elektryczną, co znacząco poprawi czytelność tego rachunku i nie będzie stwarzało niepewności i niezrozumienia wśród odbiorców w gospodarstwach domowych. Proponowane uproszczenie rachunków, poprzez przedstawianie podsumowania najważniejszych informacji na pierwszych stronach tj. informacji o łącznej kwocie do zapłaty oraz kwoty za obrót energią elektryczną oraz kwoty za dystrybucję tej energii, będzie miało wpływ na odbiorców końcowych energii elektrycznej – zapewni to klarowność otrzymywanych informacji, co wpłynie pozytywnie na odbiór społeczeństwa. Oczekuje się, że przedsiębiorstwa energetyczne bezzwłocznie dostosują wygląd pierwszych stron rachunków do wprowadzonych regulacji.

Proponuje się również wprowadzenie przepisów przejściowych precyzujących, że obowiązek dołączenia podsumowania najważniejszych informacji o rachunku, będzie dotyczył faktur wystawionych po dniu wejścia w życie proponowanych przepisów.

Zmiana tradycyjnej formy komunikacji papierowej na rzecz komunikacji elektronicznej przy jednoczesnym zabezpieczeniu odbiorów wykluczonych cyfrowo (fiszka nr: MKiŚ-9-88)

Proponuje się zmianę istniejących przepisów w ustawie – Prawo energetyczne tak, aby obligowały przedsiębiorstwa energetyczne do stosowania komunikacji elektronicznej z odbiorcami w przypadku zawierania umów po dniu wejścia w życie proponowanych przepisów. Dodatkowo zabezpieczone zostaną interesy gospodarstw domowych, w tym odbiorców wykluczonych cyfrowo, którzy w momencie zawierania umowy będą pouczeni o możliwości zażądania prowadzenia korespondencji za pomocą tradycyjnych form przekazu, a więc drogą komunikacji papierowej.

Natomiast w przypadku odbiorców mających zawarte umowy przed dniem wejścia w życie proponowanych przepisów, korespondencja będzie odbywała się na dotychczasowych zasadach. Jednocześnie odbiorcy ci zostaną poinformowani przez przedsiębiorstwo energetyczne o możliwości udzielenia zgody na przejście na elektroniczny sposób wymiany korespondencji. W tym celu przedsiębiorstwo energetyczne wyśle do tych odbiorców formularz celem wypełnienia odpowiednich danych i wybrania preferowanego elektronicznego kanału komunikacji. Przesłanie przedsiębiorstwu energetycznemu wypełnionego formularza będzie równoznaczne z udzieleniem zgody na zmianę sposobu komunikacji z odbiorcą.

Ponadto, celem zachęcenia odbiorców do przejścia na elektroniczną formę prowadzenia korespondencji proponuje się zmianę w art. 45 ustawy – Prawo energetyczne, poprzez uwzględnienie zachęt finansowych dotyczących zmiany sposobu prowadzenia korespondencji w kosztach działalności przedsiębiorstw energetycznych.

Zmiana sposobu komunikacji z formy papierowej (tradycyjnej) na formę elektroniczną skróci czas tego procesu do minimum, a tym samy pozwoli na szybszą i skuteczniejszą wymianę korespondencji pomiędzy odbiorcami końcowymi a przedsiębiorstwami energetycznymi. Zmiana pozytywnie wpłynie na wszystkich obywateli, zwłaszcza że osoby wykluczone cyfrowo zostaną zabezpieczone poprzez zagwarantowanie im możliwości korzystania z tradycyjnej formy komunikacji – osoby te będą mogły w dalszym ciągu korzystać z komunikacji papierowej, podobnie jak inne osoby, które zdecydują się na pozostanie przy takiej formie komunikacji. Regulacja wpłynie więc pozytywnie na społeczeństwo i przedsiębiorstwa energetyczne, poprzez skrócenie czasu komunikacji, na środowisko z uwagi na zmniejszenie ilości zużywanego papieru oraz zmniejszy koszty po stronie przedsiębiorstw energetycznych.

Rozwiązania optymalizujące wykorzystanie istniejącej infrastruktury sieciowej poprzez rozszerzenie formuły cable poolingu (fiszka nr: MKIŚ-15-143)

W projekcie ustawy wprowadza się modyfikacje funkcjonowania przepisów regulujących cable pooling poprzez jego rozszerzenie o możliwość wykorzystania magazynów energii. Rozwiązanie to pozwoli nie tylko na efektywniejsze wykorzystanie istniejących mocy przyłączeniowych ale również pozwoli na rozwój nowych inwestycji OZE bez konieczności budowy dodatkowej infrastruktury sieciowej. Dodatkowo dzięki możliwości łączenia różnych technologii, np. fotowoltaiki i energetyki wiatrowej z magazynami energii rozwiązanie pozwoli na lepsze zarządzanie nadwyżkami energii, poprawi (spłaszczy) profile generacji energii w punktach przyłączenia instalacji wytwórczych OZE. Tym samym zwiększy bezpieczeństwo pracy sieci, zwiększy efektywność jej wykorzystania i poprawi zarządzania mocą przyłączeniową.

Podniesienie progu koncesjonowania instalacji OZE do 5 MW mocy zainstalowanej elektrycznej (fiszka nr: MKiŚ-5-49 oraz fiszka nr MKiŚ-10-89)

Proponuje się podniesienie progu dla instalacji OZE, które wymagają uzyskania koncesji na wytwarzanie energii elektrycznej z 1 MW do 5 MW i objęcie instalacji OZE o mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 1 MW i nie większej niż 5 MW obowiązkiem rejestrowym – wpisem do rozszerzonego przedmiotowo rejestru wytwórców energii w małej instalacji.

Proponowane rozwiązanie ograniczy obciążenie proceduralne wytwórców energii elektrycznej w instalacjach OZE, zmniejszy koszt ich uruchomienia oraz funkcjonowania, ograniczy też obciążenie proceduralne URE.

Spowoduje też brak sztucznego dzielenia projektów (na projekty o mocy zainstalowanej elektrycznej mniejszej niż 1 MW) w celu uniknięcia koncesjonowania, co przekłada się na zwiększone koszty obsługi liczby punktów poboru energii.

Należy przy tym zauważyć, że zmiana nie powinna zmniejszyć bezpieczeństwa funkcjonowania krajowego systemu elektroenergetycznego. Ostatnia korekta progu koncesjonowania instalacji OZE (z 0,5 MW mocy zainstalowanej elektrycznej do 1 MW) nastąpiła na mocy przepisów ustawy z dnia 17 września 2021 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw i nie spowodowała żadnych negatywnych skutków.

W zakresie skutków finansowych należy zauważyć, że ustawowe zwolnienie instalacji OZE o mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 5 MW z obowiązku uzyskania koncesji nie spowoduje uszczuplenia wpływów Skarbu Państwa związanych z opłatą koncesyjną, a wręcz przeciwnie, zmniejszy ilość obowiązków administracyjnych po stronie organów władzy publicznej, prowadząc tym samym do oszczędności w funkcjonowaniu administracji publicznej.

Projektodawca nie identyfikował innych możliwości osiągnięcia celu jak objęcie instalacji OZE o mocy zainstalowanej elektrycznej obowiązkiem rejestrowym. Brak objęcia takim obowiązkiem instalacji OZE o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej w przedziale od 1 MW do 5 MW, skutkowałby dyskryminacją w odniesieniu do małych instalacji, które są objęte takim obowiązkiem.

Alternatywnym rozwiązaniem przy rozszerzaniu obowiązku rejestrowego jest zmiana górnego progu małej instalacji z 1 MW do 5 MW. Rozszerzenie to mogłoby stanowić zbytnią ingerencję w aktualną strukturę ustawy o odnawialnych źródłach energii, pociągając za sobą konsekwencje finansowe oraz wymagałoby oceny zgodności z poszczególnymi aktami prawa UE i innymi dokumentami, np. Komunikatem Komisji – Wytyczne w sprawie pomocy państwa na ochronę klimatu i środowiska oraz cele związane z energią z 2022 r., w których wskazano próg dla małych instalacji na poziomie 1 MW.

Planowane narzędzia interwencji to nowelizacja ustawy – Prawo energetyczne, ustawy o odnawialnych źródłach energii i ustawy z dnia 14 grudnia 2018 r. o promowaniu energii elektrycznej z wysokosprawnej kogeneracji. Dodatkowo, w przypadku rozszerzenia rejestru wytwórców energii w małej instalacji o instalacje OZE o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej powyżej 1 MW i nie większej niż 5 MW, będzie konieczne wydanie nowego rozporządzenia w sprawie wzoru wniosku o wpis do rejestru wytwórców energii w małej instalacji wydawanego na podstawie art. 10 ust. 5 ustawy o odnawialnych źródłach energii, rozszerzając je o instalacje OZE o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej powyżej 1 MW i nie większej niż 5 MW.

Jednocześnie, w przypadku objęcia obowiązkiem sprawozdawczym określonym w art. 9 ustawy o odnawialnych źródłach energii również instalacji OZE o łącznej mocy zainstalowanej elektrycznej powyżej 1 MW i nie większej niż 5 MW, konieczne będzie zaktualizowanie obecnie obowiązującego rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 11 grudnia 2023 r. w sprawie wzoru sprawozdania wytwórcy energii w małej instalacji oraz sprawozdania wytwórcy biogazu lub biometanu. Nowe regulacje obejmą procedowane w dniu wejścia w życie wnioski o uzyskanie koncesji.

Zwolnienie z pozwolenia na budowę dla fotowoltaiki do 500 kW – wytwarzanie energii elektrycznej na własne potrzeby (fiszka nr MKiŚ-4-48)

Proponuje się podwyższenie progu mocy dla instalacji fotowoltaicznych, które nie wymagają pozwolenia na budowę z 150 kW do 500 kW pod warunkiem, że instalacja taka będzie służyć zaspokojeniu własnego zapotrzebowania na energię elektryczną.   Zwiększenie limitu mocy do 500 kW pozwoli na uproszczenie procedur administracyjnych, co ułatwi realizację przez przedsiębiorstwa takich instalacji. Będą one mogły szybciej i w większej skali zaspokoić swoje zapotrzebowanie na energię elektryczną co pozwoli na szybsze obniżenie kosztów prowadzenia działalności. Wprowadzenie zmian jest niezbędne, aby sprostać rosnącym potrzebom energetycznym przedsiębiorstw. Ułatwienie realizacji instalacji przyniesie korzyści zarówno dla gospodarki, jej konkurencyjności na tle międzynarodowym jak i środowiska.

Ze względu na konieczność utrzymania procesów ekologicznych i stabilności ekosystemów; zachowania różnorodności biologicznej, zapewnienia ciągłości istnienia gatunków roślin, zwierząt i grzybów, wraz z ich siedliskami zakłada się, że przedmiotowe inwestycje nie będą mogły być zlokalizowane na terenach najcenniejszych przyrodniczo.

Z wyrazami szacunku