Uprzejmie informujemy, że do konsultacji publicznych został skierowany projekt ustawy o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz niektórych innych ustaw.

Celem projektowanej nowelizacji jest wdrożenie do polskiego porządku prawnego dwóch dyrektyw UE z zakresu prawa autorskiego, tj.:

1. dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/789 z dnia 17 kwietnia 2019 r. ustanawiającej przepisy dotyczące wykonywania praw autorskich i praw pokrewnych mających zastosowanie do niektórych transmisji online prowadzonych przez organizacje radiowe i telewizyjne oraz do reemisji programów telewizyjnych i radiowych oraz zmieniającej dyrektywę Rady 93/83/EWG (zwanej dalej „dyrektywą SATCAB II”);
2. dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/790 z dnia 17 kwietnia 2019 r. w sprawie prawa autorskiego i praw pokrewnych na jednolitym rynku cyfrowym oraz zmiany dyrektyw 96/9/WE i 2001/29/WE (zwanej dalej „dyrektywą DSM”).

W ramach implementacji dyrektywy SATCAB II zostaną wprowadzone następujące zmiany w polskim prawie autorskim:

1. nastąpi wskazanie jednego prawa krajowego właściwego w zakresie wykonywania praw autorskich i praw pokrewnych na potrzeby świadczenia przez organizacje radiowe i telewizyjne tzw. „dodatkowych usług online” (wg zasady państwa pochodzenia);
   1. nastąpi ujednolicenie zasad licencjonowania usług reemisji programów radiowych i telewizyjnych bez względu na zastosowaną technikę reemisji (przymusowe pośrednictwo organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i prawami pokrewnymi);
   1. nastąpi prawne uregulowanie rozpowszechniania programów radiowych i telewizyjnych udostępnionych rozpowszechniającemu drogą „wprowadzenia bezpośredniego” (ang. „direct injection”, normatywne uznanie za reemisję).

W ramach implementacji dyrektywy DSM zostaną wprowadzone następujące zmiany w polskim prawie autorskim:

1. wprowadzenie nowych postaci dozwolonego użytku (eksploracja tekstów i danych) oraz modyfikacja niektórych już istniejących (korzystanie z utworów w działalności dydaktycznej oraz zwielokrotnianie utworów w celu zachowania dziedzictwa kulturowego, art. 3–7 dyrektywy);
2. modyfikacja zasad korzystania z utworów niedostępnych w handlu (art. 8–11 dyrektywy);
3. wprowadzenie licencji zbiorowych z rozszerzonym skutkiem (art. 12 dyrektywy);
4. wprowadzenie środków ułatwiających licencjonowanie utworów udostępnianych w ramach usług wideo na żądanie (art. 13 dyrektywy);
5. wprowadzenie nowego prawa pokrewnego dla wydawców prasy w zakresie korzystania online z ich publikacji prasowych (art. 15–16 dyrektywy);
6. wprowadzenie przepisów szczególnych dotyczących dostawców usług udostępniania treści online (art. 17 dyrektywy);
7. zapewnienie godziwego wynagrodzenia twórcom i wykonawcom (wprowadzenie dodatkowego wynagrodzenia z tytułu udostępniania utworu audiowizualnego
   w Internecie, wprowadzenie obowiązku przejrzystości i modyfikacja mechanizmu dostosowywania umów w relacjach kontraktowych między uprawnionymi
   i użytkownikami, wprowadzenie alternatywnej procedury rozstrzygania sporów oraz zmian w zakresie prawa twórców i wykonawców do wypowiedzenia zawartych umów lub odstąpienia od nich (art. 18-22 dyrektywy);
8. wprowadzenie nowych postaci dozwolonego użytku baz danych sui generis, tj. objętych ustawą z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych (Dz. U. z 2021 r. poz. 386) (art. 3, art. 4 i art. 6 dyrektywy).

Projektowana ustawa opiera się na następujących ogólnych wytycznych:

1. przepisy wdrażające obie dyrektywy powinny możliwie ściśle odpowiadać brzmieniu implementowanych przepisów tych dyrektyw;
2. regulacja nie będzie wykraczać poza materię objętą dyrektywami, z zastrzeżeniem zmiany i usunięcia dwóch przepisów ustawy o prawie autorskim jw.;
3. w możliwie największym stopniu zostaną wykorzystane już istniejące instytucje (Komisja Prawa Autorskiego, mediacja uregulowana w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego itd.);
4. nie nastąpi obciążenie finansów publicznych wskutek wprowadzenia projektowanych zmian.

Projektowana ustawa przewiduje również, poza implementacją ww. dyrektyw, uzupełnienie treści art. 66 ust. 1 ustawy o prawie autorskim przez doprecyzowanie, że licencjobiorca może mieć, obok siedziby (osoba prawna), także „miejsce zamieszkania” (osoba fizyczna). Jest to zmiana o charakterze porządkującym i doprecyzowującym, postulowana przez sejmową Komisję do Spraw Petycji (obecnie przepis ten wskazuje, że umowa licencyjna uprawnia do korzystania z utworu w okresie pięciu lat na terytorium państwa, w którym licencjobiorca ma swoją siedzibę, chyba że w umowie postanowiono inaczej). Z kolei z uwagi na raportowany w ostatnich latach spadek skali naruszeń praw autorskich i praw pokrewnych przewiduje się też uchylenie art. 127¹ ustawy o prawie autorskim, który stanowi upoważnienie dla Prezesa Rady Ministrów do utworzenia zespołu do spraw przeciwdziałania naruszeniom prawa autorskiego i praw pokrewnych. Tym samym przestanie istnieć utworzony w 2000 r. Zespół do spraw przeciwdziałania naruszeniom prawa autorskiego i praw pokrewnych.

Szczegóły dotyczące proponowanych zmian w prawnych zawarte są w uzasadnieniu oraz Ocenie Skutków Regulacji (OSR), które wraz z projektem aktu prawnego znajdują się w załączeniu.

Link do informacji szczegółowych: https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12360954

Uprzejmie prosimy o przekazywanie ewentualnych uwag, opinii i stanowisk do projektów w terminie do 18 lipca 2022 roku na adres szkop@pracodawcy.pl.