Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych innych ustaw

Uprzejmie informujemy, że do konsultacji publicznych został skierowany projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych innych ustaw.

Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2021 r. poz. 1420 ), dalej: „P.g.g.” oraz niektórych innych ustaw,  przewiduje istotne zmiany przepisów P.g.g., których celem jest m.in.:
I. wyodrębnienie nowego działu administracji rządowej „geologia”,
II. ochrona złóż kopalin,
III. wprowadzenie do P.g.g. instrumentów prawnych związanych z transformacją energetyczno-klimatyczną,
IV. liberalizacja i uporządkowanie przepisów regulujących działalność prowadzoną na podstawie P.g.g,
V. usprawnienie działalności organów nadzoru górniczego,
VI. wprowadzenie regulacji dotyczących dotacji dla podmiotów trudniących się ratownictwem górniczym,
VII. zmiana przepisów regulujących działalność państwowej służby geologicznej ( „PSG”).

Proponuje się wprowadzenie definicji ustawowej złoża strategicznego, rozumianego jest złoże kopaliny, które ze względu na jego znaczenie dla gospodarki lub bezpieczeństwa kraju podlega szczególnej ochronie prawnej. Należy podkreślić, że system ochrony złóż kopalin ma na celu zabezpieczenie dostępności do złóż kopalin, co nabiera szczególnego znaczenia w przypadku złóż kopalin wydobywanych metodą odkrywkową. Złoże będzie mogło być uznane za złoże strategiczne na podstawie decyzji administracyjnej. Nowelizacja przewiduje, że stroną postępowania w sprawie uznania złoża kopaliny za złoże strategiczne, będzie podmiot, któremu przysługuje prawo do korzystania z informacji geologicznej zawartej w dokumentacji geologicznej złoża kopaliny albo dodatku do takiej dokumentacji, ponieważ postępowanie to stanowi etap dopełniający postępowania w sprawie zatwierdzenia dokumentacji geologicznej złoża albo dodatku do dokumentacji, podczas którego nie bada się już prawidłowości sporządzenia opracowania, lecz dokonuje się analizy, czy udokumentowane/ lepiej rozpoznane złoże kopaliny wymaga szczególnej ochrony ze względu m.in. na interes surowcowy państwa.

W nawiązaniu do zobowiązań wynikających z polityki klimatycznej Unii Europejskiej proponuje się wprowadzenie przepisów, które uregulują zasady lokalizacji inwestycji OZE na terenach znajdujących się ponad złożami kopalin, tj. umożliwią OAG branie pod uwagę w procedurze uzgadniania treści studium, planów miejscowych inwestycji odnawialnych źródeł energii w rozumieniu ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (t.j. Dz.U. z 2021 r., poz. 610). Takie rozwiązanie umożliwi priorytetowe traktowanie tego rodzaju inwestycji, które nie będą trwale związane z gruntem, a ich budowa nie doprowadzi do trwałej zabudowy w sposób uniemożliwiający eksploatację złoża w przyszłości.

Proponuje się rezygnację w ustawie P.g.g. z koncesji na poszukiwanie lub rozpoznawanie kompleksu podziemnego składowania dwutlenku węgladziałalność taka odbywałaby się na podstawie projektu robót geologicznych, zatwierdzanego w drodze decyzji przez Głównego Geologa Kraju. W projektowanej nowelizacji P.g.g. przewidziano rozszerzenie możliwości prowadzenia działalności CCS o projekty inne od demonstracyjnych w rozumieniu P.g.g., w tym te, które nie spełniają minimalnych warunków brzegowych określonych w dyrektywie CCS, to jest przewidują łączne składowanie poniżej 100 kiloton CO2. Ponadto zaproponowano wprowadzenie przepisów, które umożliwią połączenie wydobywania węglowodorów ze złoża z zastosowaniem intensyfikacji wydobycia
polegającej na zatłaczaniu CO2 do złoża z jednoczesnym podziemnym składowaniem CO2. W ocenie projektodawcy umożliwienie przedsiębiorcom połączenia działalności CCS z wydobywaniem węglowodorów w pewnym stopniu zniweluje wysokie koszty prowadzenia działalności CCS, które dotychczas były najpoważniejszą przeszkodą w jej rozwoju.

Projektowane regulacje dostosowują obecnie obowiązujące przepisy P.g.g. dotyczące podziemnego bezzbiornikowego magazynowania substancji do potrzeb związanych z projektowaną Polską strategią wodorową.

Płytko zalegające złoża wód leczniczych lub solanek szczególnie podatne na działalność człowieka, dlatego istnieje potrzeba zwiększonego nadzoru organów administracji geologicznej nad tego rodzaju działalnością.

W art. 85 ust. 2 P.g.g. zmieniono właściwy organ administracji geologicznej, któremu będą podlegać zgłaszane projekty robót geologicznych, obejmujące wiercenie otworów w celu wykorzystania ciepła Ziemi. Projekty te będą zgłaszane marszałkowi województwa, zamiast jak dotychczas – staroście.

W projekcie zaproponowano zmianę art. 49y ust. 3 P.g.g., poprzez rezygnację z dotychczasowego warunku przedłużenia fazy poszukiwania i rozpoznawania wykonywania koncesji na poszukiwanie i rozpoznawanie złóż węglowodorów oraz wydobywanie węglowodorów ze złóż zgodnie określonymi w niej warunkami, w szczególności zgodnie z harmonogramami, o których mowa w art. 49v pkt 3.

W ustawie P.g.g. zrezygnowano z szeregu przepisów, które nie niezbędne dla realizacji zadań organu koncesyjnego oraz dla zabezpieczenia interesu Skarbu Państwa, pozostawiając stronom umowy swobodę w określeniu zasad ich współpracy. W art. 26 P.g.g. (wniosek o udzielenie koncesji na wydobywanie kopalin ze złóż) proponuje się rezygnację z obowiązku dołączenia dowodu istnienia prawa do korzystania z informacji geologicznej, jeżeli do nabycia tego prawa doszło z mocy prawa w związku ze sfinansowaniem prac geologicznych przez wnioskodawcę oraz przyjęciem albo zatwierdzeniem na jego rzecz dokumentacji geologicznej, albo złożeniem jej w organie administracji geologicznej. Proponuje się wydłużenie do 5 lat okresu, w którym będzie przysługiwało prawo pierwszeństwa (art. 15 ust. 1 P.g.g.) oraz prawo do wyłącznego korzystania z informacji geologicznej (art. 99 ust. 3 P.g.g.). Ponadto nowelizacja proponuje ograniczenie części obowiązków informacyjnych,m.in: zniesienie obowiązku przesyłania organom gmin zawiadomienia o terminie poboru próbek.

W celu rozwiązania problemów związanych z kwalifikacji górniczymi zaproponowano, że ustawodawca będzie określał w przepisach P.g.g. i w rozporządzeniu w sprawie kwalifikacji w zakresie górnictwa i ratownictwa górniczego kwalifikacje, jakie obowiązane posiadać wszystkie osoby wykonujące czynności w ruchu zakładu górniczego lub zakładu. Organy nadzoru górniczego będą sprawdzały posiadanie tych kwalifikacji w drodze egzaminu, a po pozytywnej weryfikacji będą wydawały świadectwa stwierdzające posiadanie przedmiotowych kwalifikacji.

Zaproponowano dokonanie zmian P.g.g. w obszarze szkoleń w górnictwie, polegających na:
1) doprecyzowaniu przepisu art. 112 ust. 4 P.g.g. co do posiadania kadry i środków dla przeprowadzenia szkolenia;
2) ustanowieniu obowiązku uzyskania decyzji organu nadzoru górniczego, stwierdzającej posiadanie kadry i środków dla
przeprowadzenia szkolenia);
3) objęciu szerszego kręgu osób kierownictwa i dozoru ruchu szkoleniami w formie kursów specjalistycznych);
4) ustanowieniu obowiązku uwzględnienia w programie szkoleń zagrożeń występujących w ruchu zakładu górniczego lub
zakładu;
5) ustanowieniu obowiązku uzyskania decyzji organu nadzoru górniczego zatwierdzającej programy szkoleń.

W konsekwencji przeprowadzonych analiz uznano za zasadne wprowadzenie bezpośrednio w Prawie geologicznym i górniczym mechanizmu umożliwiającego dofinansowywanie realizacji zadań podmiotów zawodowo trudniących się ratownictwem górniczym przez ministra właściwego do spraw gospodarki złożami kopalin w ramach dotacji przyznawanych z części budżetu państwa, której jest dysponentem. Zgodnie z art. 126 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 305), dotacje to podlegające szczególnym zasadom rozliczania środki m.in. z budżetu państwa, przeznaczone na podstawie tej ustawy, odrębnych ustaw lub umów międzynarodowych, na finansowanie lub dofinansowanie realizacji zadań publicznych (do których – jak już wskazano wcześniej niewątpliwie należą zadania realizowane w ramach ratownictwa górniczego).

W celu rozwiązania problemów organów nadzoru górniczego związanych z wykonywaniem zadań w ramach nadzoru i kontroli zaproponowano wprowadzenie w art. 175a P.g.g. kary pieniężnej za uniemożliwianie wykonywania nadzoru i kontroli upoważnionym pracownikom organów nadzoru górniczego lub utrudniania im przeprowadzanie kontroli. Wysokość kary pieniężnej została zaproponowana w bardzo szerokim zakresie, tj. od 1 000 do 50 000 zł, co umożliwia dostosowanie wysokości konkretnej kary do wagi i okoliczności zdarzenia, stanowiącego delikt administracyjny.

Z uwagi na brak w systemie prawa definicji pojęcia „jednostka naukowa” i fakt, że przepisy art. 49k ust. 1a oraz art. 49ka P.g.g. odsyłają obecnie do nieistniejących przepisów, a także z uwagi na nieprzydatność dla oceny ofert złożonych w przetargu kryterium współpracy przedsiębiorcy z jednostkami naukowymi, konieczne jest usunięcie tych przepisów z P.g.g.

W art. 93 ust. 1 P.g.g. ograniczono liczbę egzemplarzy dokumentacji geologicznej, o której mowa w art. 88 ust. 2 pkt 1–3 ustawy, przedkładanej do zatwierdzenia właściwemu organowi administracji geologicznej – z 4 do 2 egzemplarzy w postaci papierowej, pozostawiając jednocześnie obowiązek przekazania dokumentacji geologicznej w 4 egzemplarzach w postaci elektronicznej na informatycznych nośnikach danych. W art. 94 ust. 1 pkt 4 oraz ust. 1a P.g.g. doprecyzowano również, że 1 egzemplarz dokumentacji w postaci papierowej będzie przekazywany do podmiotu sporządzającego dokumentację, a drugi egzemplarz – do PSG prowadzącej centralne archiwum geologiczne. W art. 80 ust. 4 P.g.g. wprowadzono obowiązek przedkładania kopii projektu robót geologicznych w postaci elektronicznej na informatycznych nośnikach danych w miejsce dotychczasowego obowiązku składania kopii tego projektu w wersji papierowej. Zgodnie z zaproponowaną w art. 6 ust. 1 pkt 11 P.g.g. zmianą definicji roboty geologicznej, badania sejsmiczne w celu zbadania struktur geologicznych związanych z występowaniem złóż kopalin, o których mowa w art. 10 ust. 1 i 2 ustawy, oraz
w celu wykonania regionalnych badań budowy geologicznej kraju zawsze będą uznawane za roboty geologiczne i w konsekwencji będą mogły być wykonywane tylko na podstawie projektu robót geologicznych.

Projekt przewiduje rozszerzenie stosowania usytuowanych w Dziale XI P.g.g. przepisów karnych, mających zastosowanie do naruszenia przepisów ustawy w przypadku działalności zakładów górniczych również do zakładów – to jest wyodrębnionych technicznie i organizacyjnie zespołów środków służących bezpośrednio do wykonywania działalności określonej w art. 2 ust. 1 albo art. 86 P.g.g., obejmujących wyrobiska górnicze, obiekty budowlane, urządzenia oraz instalacje, wykonujących roboty geologiczne służące poszukiwaniu i rozpoznawaniu złóż kopalin oraz poszukiwaniu i rozpoznawaniu kompleksu podziemnego składowania dwutlenku węgla, a także roboty geologiczne służące innym celom wykonywane z użyciem środków strzałowych albo wykonywane na głębokości większej niż 100 m albo wykonywane na obszarze górniczym utworzonym w celu wykonywania działalności metodą robót podziemnych albo metodą otworów wiertniczych.

Projekt przewiduje także zmiany w innych ustawach, m.in.: ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, ustawa o gospodarce nieruchomościami – sprzedaż nieruchomości w terenie górniczym, Prawo ochrony środowiska, ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko – uzgadnianie decyzji środowiskowej.


Szczegóły dotyczące proponowanych zmian w prawnych zawarte są w uzasadnieniu oraz Ocenie Skutków Regulacji (OSR), które wraz z projektem aktu prawnego znajdują się w załączeniu.
Link do informacji szczegółowych: https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12352656
Uprzejmie prosimy o przekazywanie ewentualnych uwag, opinii i stanowisk do projektu, także w formie elektronicznej (edytowalnej), w terminie do 19 listopada 2021 roku na adres szkop@pracodawcy.pl.