Uprzejmie informujemy, że do konsultacji publicznych został skierowany projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.

Zgodnie z art. 22¹ § 1 pkt 4 oraz § 3 pkt 4 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2025 r. poz. 277, z późn. zm.), pracodawca może żądać od osoby ubiegającej się o zatrudnienie, jak i od pracownika podania danych osobowych obejmujących wykształcenie. Uzupełnieniem powyższego uprawnienia jest przepis art. 22¹ § 5 Kodeksu pracy, w myśl którego pracodawca ma prawo żądać udokumentowania danych osobowych kandydatów do pracy lub pracowników, w zakresie niezbędnym do ich potwierdzenia. Żądanie może zatem obejmować np. przedstawienie dyplomu ukończenia studiów.

Nowelizacja ustawy związana jest z postulatami, które wpłynęły od strony społecznej – Zespołu SprawdzaMY do Zespołu ds. koordynacji procesu legislacyjnego wdrażającego deregulację (fiszka MNiSW-4-197), dotyczącymi problemów jakie napotykają pracodawcy, którzy mają wątpliwości co do prawdziwości dokumentów dotyczących wykształcenia pracowników i kandydatów do pracy. Wskazano na ograniczoną możliwość sprawnej weryfikacji wiarygodności wykształcenia pracownika lub kandydata do pracy, tj. potwierdzenia faktu wydania dokumentu potwierdzającego wykształcenie oraz danych w nim zawartych.

W projekcie proponuje się wprowadzenie do ustawy PSWN rozwiązania polegającego na przyznaniu pracodawcom możliwości występowania do uczelni z wnioskiem o potwierdzenie danych zawartych w dyplomie ukończenia studiów wydanym w postaci papierowej, pod warunkiem udostępnienia przez posiadacza dyplomu temu pracodawcy danych umożliwiających uzyskanie tego potwierdzenia (w szczególności imienia i nazwiska oraz numeru dyplomu). Dodatkowo uzasadnione jest, aby przepis zawierał przesłanki, po których spełnieniu można wystąpić do uczelni – taką przesłanką powinno być powzięcie uzasadnionych wątpliwości co do autentyczności danych zawartych w dyplomie ukończenia studiów – m.in. po weryfikacji zabezpieczeń przed fałszerstwem określonych w przepisach wydanych na podstawie ustawy z dnia 22 listopada 2018 r. o dokumentach publicznych, w odniesieniu do dokumentów posiadających takie zabezpieczenia. Należy wyjaśnić, że kwestia weryfikacji dyplomów ukończenia studiów w postaci elektronicznej przez pracodawców, którym posiadacz dyplomu udostępni dane umożliwiające dostęp do repozytorium, w którym zdeponowane będą te dyplomy (baza danych Zintegrowanego Systemu Informacji o Szkolnictwie Wyższym i Nauce POL-on), jest objęta projektem ustawy zmieniającej ustawę o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw, ustawę – Prawo oświatowe oraz ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (UDER33).

Proponuje się, aby w ustawie wprowadzić przepisy, które określą zakres podmiotowy wniosku – pracodawca posiadający interes prawny, zakres przedmiotowy wniosku, w tym złożone pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń, oświadczenie o wstępnej weryfikacji dyplomu ukończenia studiów, pod kątem zabezpieczeń przed fałszerstwem wymaganych dla dokumentów publicznych kategorii drugiej, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 7 ust. 5 ustawy z dnia 22 listopada 2018 r. o dokumentach publicznych, sposób składania wniosku oraz potwierdzania przez uczelnie danych – w przypadku powzięcia przez pracodawcę uzasadnionych wątpliwości co do ich prawdziwości – zawartych w przedkładanym przez kandydata do pracy albo pracownika dyplomie ukończenia studiów. Z uwagi na to, iż projektowana regulacja spowoduje obciążenia po stronie uczelni (nowe zadanie), uzasadnione jest, aby rozpatrzenie przez uczelnię wniosku o potwierdzenie danych zawartych w dyplomie ukończenia studiów wydanym w postaci papierowej oraz wydanie informacji w tym zakresie było odpłatne, a wysokość opłaty była ustalona w odniesieniu do minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2024 r. poz. 1773) – proponuje się ustalenie opłaty w wysokości odpowiadającej 1 % minimalnego wynagrodzenia za pracę. Nie przewiduje się zwolnień z opłat w tym zakresie, nie jest zasadne bowiem, aby koszty obsługi zapytań ponosiły wyłącznie uczelnie. Model ten może ograniczyć ryzyko nadużyć i pozwoli uczelniom na rekompensatę kosztów administracyjnych wprowadzonego obciążenia.

Szczegóły dotyczące proponowanych zmian w prawnych zawarte są w uzasadnieniu oraz Ocenie Skutków Regulacji (OSR), które wraz z projektem aktu prawnego znajdują się w załączeniu.

Link do informacji szczegółowych: https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12399651

Uprzejmie prosimy o przekazywanie ewentualnych uwag, opinii i stanowisk do projektu w terminie do 24 lipca 2025 roku na adres kuydowicz@pracodawcy.pl.