Lubin, 18 listopada 2022 r.

ZPPM / 56S / XI / 2022

Pakiet rozwiązań regulacyjnych umożliwiających zaangażowanie przemysłu w rozwój OZE, możliwych do wdrożenia w ramach obecnie procedowanego projektu ustawy o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych oraz niektórych innych ustaw (numer w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów: UD207)

Propozycja nr 1: Usprawnienie przeprowadzania dyskusji publicznych na etapie podjęcia uchwały o przystąpieniu do sporządzenia planu miejscowego oraz na etapie wyłożenia projektu planu miejscowego

Propozycja legislacyjna:

W projekcie ustawy o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych oraz niektórych innych ustaw:

Propozycja nowego brzmienia art. 1 ust. 10:

„Rozdział 2a

Konsultacje publiczne projektu planu miejscowego, w którym przewiduje się granice terenów pod budowę elektrowni wiatrowych

Art. 8a.1 Wójt, burmistrz albo prezydent miasta w gminie, w której jest lokalizowana elektrownia wiatrowa:

„1) organizuje, w terminie 30 dni od dnia podjęcia uchwały o przystąpieniu do sporządzenia planu miejscowego, w którym przewiduje się granice terenów pod budowę elektrowni wiatrowych, a także ich stref ochronnych związanych z ograniczeniami w zabudowie oraz zagospodarowaniu i użytkowaniu terenu,
[co najmniej] jedną dyskusję publiczną przewidującą spotkanie bezpośrednie z jednoczesnym wykorzystaniem środków porozumiewania się na odległość, zapewniających jednoczesną transmisję obrazu i dźwięku, nad możliwymi do ujęcia w tym planie rozwiązaniami;

„2) ogłasza o wyłożeniu projektu planu miejscowego, w którym przewiduje się granice terenów pod budowę elektrowni wiatrowych, a także ich stref ochronnych związanych z ograniczeniami w zabudowie oraz zagospodarowaniu i użytkowaniu terenu, do publicznego wglądu na okres co najmniej 14 dni przed dniem wyłożenia i wykłada ten projekt wraz z prognozą oddziaływania na środowisko na okres co najmniej 30 dni oraz organizuje w tym czasie [co najmniej] jedną dyskusję publiczną nad przyjętymi w tym projekcie rozwiązaniami przewidującą spotkanie bezpośrednie z jednoczesnym wykorzystaniem środków porozumiewania się na odległość, zapewniających jednoczesną transmisję obrazu i dźwięku;”

Uzasadnienie:

Projekt ustawy przewiduje konieczność przeprowadzenia czterokrotnych konsultacji społecznych na etapie prac planistycznych, w podziale na etap podjęcia uchwały o przystąpieniu do sporządzenia planu miejscowego oraz etap wyłożenia projektu planu miejscowego. Proponowane podejście znacznie wydłuży prace nad przyjęciem prawa miejscowego, nawet do ok. 2 lat.

Proponuje się, aby konsultacje społeczne były przeprowadzone jednokrotnie na każdym z etapów, tj. po podjęciu uchwały przez gminę oraz po wyłożeniu projektu planu miejscowego, także z wykorzystaniem środków porozumiewania się na odległość. Taka forma organizacji konsultacji jest w naszej ocenie wystarczająca do zapewnienia udziału strony społecznej bez nadmiernego opóźniania procesu inwestycyjnego.

Najważniejsze argumenty na rzecz takiego podejścia to:

1. Rozbudowany i wieloetapowy proces planistyczny, który w obecnych realiach prawnych trwa nawet ponad kilkanaście miesięcy
2. Możliwość udziału strony społecznej na kilku etapach procedury planistycznej
3. Planowane do wdrożenia zmiany prawne dot. wprowadzenia dodatkowych dyskusji publicznych wpłyną na znaczne wydłużenie już i tak długiej procedury planistycznej

Szczegółowego rozwinięcia argumentacji dokonano poniżej:

1. Rozbudowany i wieloetapowy proces planistyczny, który w obecnych realiach prawnych trwa nawet do kilkunastu miesięcy

Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym wskazuje sposób prowadzenia procedury planistycznej, w tym prowadzenia dyskusji publicznych (dalej: upizp).

Poniżej przedstawiono uproszczony schemat procedury planistycznej, która dotyczy uchwalenia lub zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego według obecnego stanu prawnego:

• Wójt, burmistrz albo prezydent miasta, dokonuje analizy dot. zasadności przystąpienia do sporządzenia planu i stopnia zgodności przewidywanych rozwiązań z ustaleniami studium, przygotowuje materiały geodezyjne do opracowania planu oraz ustala niezbędny zakres prac planistycznych (art. 14 ust. 5 upizp)
• Podjęcie uchwały przez radę gminy o przystąpieniu do sporządzenia mpzp (art. 14 ust. 1 upizp) oraz sporządzenie załącznika graficznego, ze wskazaniem granic obszaru objętego planem (art. 14 ust. 2 upizp), uchwała podejmowana z inicjatywy własnej rady gminy lub na wniosek wójta, burmistrza albo prezydenta miasta (art. 14 ust. 3 upizp)
• Wójt, burmistrz albo prezydent miasta sporządza projekt planu miejscowego, zawierający część tekstową i graficzną, zgodnie z zapisami studium oraz z przepisami odrębnymi, odnoszącymi się do obszaru objętego planem, wraz z uzasadnieniem. (art. 15 ust. 1 upizp)
• Wójt, burmistrz albo prezydent miasta po podjęciu przez radę gminy uchwały o przystąpieniu do sporządzania planu miejscowego (dalej: „organ sporządzający mpzp”) ogłasza w prasie miejscowej, przez obwieszczenie oraz udostępnienie informacji w Biuletynie Informacji Publicznej na swojej stronie podmiotowej, a także w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości, o podjęciu uchwały o przystąpieniu do sporządzania planu, określając formę, miejsce i termin składania wniosków do planu, nie krótszy niż 21 dni od dnia ogłoszenia ( 17 pkt 1 upizp)
• Organ sporządzający mpzp zawiadamia, na piśmie, o podjęciu uchwały o przystąpieniu do sporządzania planu instytucje i organy właściwe do uzgadniania i opiniowania planu (art. 17 pkt 2 upizp)
• Organ sporządzający mpzp sporządza projekt planu miejscowego rozpatrując wnioski, o których mowa w kroku 4, wraz z prognozą oddziaływania na środowisko (art. 17 pkt 4 upizp)
• Organ sporządzający mpzp sporządza prognozę skutków finansowych uchwalenia planu miejscowego(art. 17 pkt 5 upizp)
• Organ sporządzający mpzp występuje o opinie o projekcie planu (m.in. RDOŚ) i uzgodnienia projektu planu do organów wskazanych w ustawie (art. 17 pkt 6a i b upizp)
• Organ sporządzający mpzp wprowadza zmiany wynikające z uzyskanych opinii i dokonanych uzgodnień (art. 17 pkt 9 upizp)
• Ogłoszenie o wyłożeniu projektu planu do publicznego wglądu na co najmniej 7 dni przed dniem wyłożenia (art. 17 pkt 9 upizp)
• Wyłożenie projektu wraz z prognozą oddziaływania na środowisko do publicznego wglądu, także przez jego udostępnienie w Biuletynie Informacji Publicznej na swojej stronie podmiotowej, na okres co najmniej 21 dni (art. 17 pkt 9 upizp)
• Zorganizowanie w czasie wskazanym w kroku 11 co najmniej jednej dyskusji publicznej nad przyjętymi w projekcie planu rozwiązaniami (art. 17 pkt 9 upizp)
• Organ sporządzający mpzp wyznacza w ogłoszeniu, o którym mowa w kroku 10, termin, w którym osoby fizyczne i prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej mogą wnosić uwagi dotyczące projektu planu, nie krótszy niż 14 dni od dnia zakończenia okresu wyłożenia projektu planu (art. 17 pkt 11 w zw. z art. 18 upizp)
• Organ sporządzający mpzp rozpatruje wniesione uwagi, w terminie nie dłuższym niż 21 dni od dnia upływu terminu ich składania (art. 17 pkt 12 upizp)
• Organ sporządzający mpzp wprowadza zmiany do projektu planu miejscowego wynikające z rozpatrzenia uwag, o których mowa w kroku 13, a następnie w niezbędnym zakresie ponawia uzgodnienia (art. 17 pkt 13 w zw. z art. 19 upizp) [możliwość przeprowadzenia dodatkowych czynności, wskazanych w art. 17 upizp, w zakresie zmian do projektu planu, w tym przeprowadzenie dodatkowej dyskusji publicznej]
• Organ sporządzający mpzp przedstawia radzie gminy projekt planu miejscowego wraz z listą nieuwzględnionych uwag (art. 17 pkt 14 upizp)
• Uchwalenie planu miejscowego przez radę gminy – po stwierdzeniu, że nie narusza on ustaleń studium (art. 20 ust. 1 upizp)
• Wójt, burmistrz albo prezydent miasta przedstawia wojewodzie uchwałę rady gminy o przyjęciu mpzp wraz z załącznikami oraz dokumentacją prac planistycznych w celu oceny ich zgodności z przepisami prawa (art. 20 ust. 2 upizp)

2. Możliwość udziału strony społecznej jest możliwe na kilku etapach procedury planistycznej

Na wstępie prac nad projektem planu miejscowego społeczeństwo zostaje powiadomione o podjęciu przez radę gminy uchwały o przystąpieniu do sporządzania planu i możliwości zgłaszania wniosków do projektu planu. Ustawa nie przyznaje wprost uprawnienia do składania wniosków do planu „każdemu”, jednak otwarte zaproszenie do składania tych wniosków w formie ogłoszenia przez obwieszczenie oraz w prasie miejscowej lub w inny sposób zwyczajowo przyjęty, ze wskazaniem formy, miejsca i terminu składania wniosków, oznacza, że nie ma ograniczeń podmiotowych. W ustawie wskazano podmioty uprawnione do zgłaszania uwag do projektu planu tj. „osoby prawne i fizyczne oraz jednostki nieposiadające osobowości prawnej„. Poszukując różnicy pomiędzy zakresem podmiotów uprawnionych do składania wniosków do planu a uprawnionych do wnoszenia uwag do projektu planu, należy stwierdzić, że wnioski do planu składać mogą również organy administracji publicznej, w tym organy właściwe do późniejszego opiniowania i uzgadniania projektu planu. Natomiast na etapie wyłożenia projektu do publicznego wglądu organy administracji publicznej nie mają już uprawnień do wypowiadania się na temat treści planu. Jedynie organy właściwe do uzgadniania projektu biorą udział w ponowieniu uzgodnień w razie zmiany projektu w następstwie uwzględnienia uwag.

Wójt, burmistrz (prezydent miasta) ma obowiązek rozpatrzenia wszystkich wniosków do planu. Ustawa nie wymaga ani określenia przez organ rozpatrujący sposobu uwzględnienia wniosków w planie, ani uzasadnienia odrzucenia wniosków.

Kolejną możliwość wpływania na treść planu miejscowego lokalne społeczeństwo uzyskuje w toku dyskusji publicznej nad rozwiązaniami przyjętymi w projekcie planu, w czasie trwania wyłożenia projektu do publicznego wglądu. Ustawa nie zawiera definicji ani też bliższego określenia zasad przeprowadzania „dyskusji publicznej”. Na podstawie literalnego brzmienia przepisu art. 17 pkt 9 upizp można ustalić, że:

• dyskusję organizuje wójt, burmistrz, prezydent miasta;
• odbywa się ona w czasie wyłożenia projektu do publicznego wglądu;
• przedmiotem dyskusji są w szerokim zakresie rozwiązania przyjęte w projekcie planu miejscowego;
• nie ma ograniczeń podmiotowych do udziału w dyskusji (wypowiadać się mogą zatem zarówno mieszkańcy gminy, jak i osoby w niej niezamieszkałe, przedstawiciele środowisk, osoby prawne przez swych przedstawicieli oraz organy administracji publicznej i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej przez swych przedstawicieli).

Dyskusja publiczna dotycząca projektu aktu planistycznego.

Forma przeprowadzania dyskusji została de lege lata dookreślona w art. 8d upizp. Zmiana upizp dokonana ustawą z 19 czerwca2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19 (Dz. U. z 2020 r. poz. 1086 ze zm.), która weszła w życie 24 czerwca 2020 r., uregulowała problematykę dyskusji publicznej prowadzonej nad rozwiązaniami przyjętymi w projekcie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy albo miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Przebieg dyskusji publicznej powinien zostać utrwalony w protokole. Ocena prawidłowości organizacji dyskusji następuje w granicach całościowej oceny zgodności z prawem procedury sporządzania planu miejscowego, w ramach nadzoru prawnego nad uchwałą przyjmującą plan miejscowy.

Osoby prawne i fizyczne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej są uprawnione do wnoszenia uwag dotyczących projektu planu miejscowego, w terminie wyznaczonym w ogłoszeniu o wyłożeniu projektu planu miejscowego do publicznego wglądu. W stosunku do tej samej instytucji prawnej, art. 18 ust. 1 upizp przyznaje uprawnienie „każdemu”, co może rodzić wątpliwości co do zakresu podmiotów uprawnionych. Uprawnienie do wniesienia uwagi nie zostało obwarowane żadnymi warunkami co do treści lub przesłanek wniesienia uwagi. W szczególności nie ma obowiązku wykazania istnienia lub naruszenia interesu prawnego osoby wnoszącej uwagę przez ustalenia projektu planu miejscowego. Uwaga nie wymaga uzasadnienia. Zgodnie z art. 18 upizp „uwagi może wnieść każdy, kto kwestionuje ustalenia przyjęte w projekcie planu, wyłożonym do publicznego wglądu„, a więc są one wyrazem krytyki wobec projektu planu albo wskazują kierunki alternatywnych rozwiązań. Wójt, burmistrz, prezydent miasta obowiązany jest do rozpatrzenia przedmiotowych uwag i może je uwzględnić, wprowadzając zmiany do projektu planu.

3. Planowane do wdrożenia zmiany prawne dot. wprowadzenia dodatkowych dyskusji publicznych wpłyną na znaczne wydłużenie już i tak długiej procedury planistycznej

Proponowane przepisy w zakresie obligatoryjnego przeprowadzenia dodatkowych dyskusji publicznych na dwóch etapach procedury planistycznej, tj. na etapie podjęcia uchwały o przystąpieniu do sporządzenia planu oraz po wyłożeniu projektu planu miejscowego, będzie dodatkowo wydłużało i tak długą oraz wieloetapową procedurę planistyczną.

Poniżej, w tabeli zestawiono zmiany dot. obowiązujących terminów w zakresie możliwości zapoznania się strony społecznej z dokumentacją planistyczną wskazanych w upizp oraz proponowanych nowych terminów i dodatkowych dyskusji publicznych w projekcie ustawy.

Z poniższego zestawienia wynika bowiem, że oprócz przeprowadzenia dodatkowych 3 dyskusji publicznych, w porównaniu prowadzonej obecnie jednej dyskusji publicznej, dodatkowo zostały wydłużone terminy, w których strona społeczna może zapoznać się z dokumentacją oraz wnieść uwagi do projektu planu miejscowego. Terminy te zostały wydłużone o średnio 2 tygodnie na każdym z etapów. W związku z powyższym przeprowadzenie obligatoryjnych dyskusji publicznych na 2 etapach procedury planistycznej dodatkowo wydłuży proces uchwalania nowych lub zmiany istniejących mpzp. Dlatego też proponujemy wprowadzenie przeprowadzenia jednokrotnych konsultacji publicznych na etapie podjęcia uchwały o przystąpieniu do sporządzenia planu oraz po wyłożeniu projektu planu miejscowego.

Szczegółowe uwagi zawarte są w załączonym dokumencie

Stanowisko przygotowane na podstawie ekspertyz i opinii Federacji Przedsiębiorców Polskich w ramach działalności Komitetu Energii i Środowisk, uwag pochodzących od podmiotów członkowskich Związku Pracodawców Polska Miedź oraz opracowań własnych.