Uprzejmie informujemy, że do konsultacji publicznych został skierowany projekt ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego oraz ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej.

W dniu 16 kwietnia 2022 r. weszła w życie tzw. ustawa sankcyjna, czyli ustawa z dnia 13 kwietnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego (Dz. U. z 2024 r. poz. 507), która jest autonomicznym aktem prawa krajowego, wykorzystującym przez odesłanie, mechanizmy sankcyjne stosowane przez Unię Europejską.

Ustawa sankcyjna, oprócz tego, że wprowadza krajowe rozwiązania sankcyjne, służy również wykonaniu rozporządzeń Rady Unii Europejskiej, na co wskazuje odnośnik nr 1 do jej tytułu. Powyższe stanowi realizację dyspozycji:

• 9 ust. 1 rozporządzenia 765/2006,
• 15 ust. 1 rozporządzenia 269/2014;
• art. 8 ust. 1 rozporządzenia Rady (UE) nr 833/2014 z dnia 31 lipca 2014 r. dotyczącego ?środków ograniczających w związku z działaniami Rosji destabilizującymi sytuację na Ukrainie, zwanego „rozporządzeniem 833/2014”.

Niezbędne jest dokonanie zmian w ustawie o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego i ustawie o KAS, celem dostosowania brzmienia obowiązujących regulacji krajowych, do wprowadzonych zmian w przepisach unijnych rozporządzeń, tj. w rozporządzeniu 765/2006, rozporządzeniu 269/2014 i rozporządzeniu 833/2014, w zakresie uzupełnienia katalogu odstępstw od unijnych środków ograniczających oraz uzupełnienia katalogu zakazów, które podlegają karom administracyjnym (ustawa o KAS) oraz sankcjom karnym (ustawa sankcyjna).

W ustawie o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego proponuje się następujące rozwiązania, które polegają na:

• wskazaniu Szefa KAS jako organu właściwego do otrzymywania informacji określonych w art. 5 rozporządzenia 765/2006 (informacje o rachunkach i kwotach zamrożonych zgodnie z art. 2 rozporządzenia) i określonych w art. 8 rozporządzenia 269/2014 (informacje o środkach finansowych i zasobach gospodarczych zamrożonych zgodnie z art. 2 lub posiadane informacje o środkach finansowych i zasobach gospodarczych na terytorium Unii, które należą do wymienionych w załączniku I osób fizycznych lub prawnych, podmiotów lub organów lub które są ich własnością, znajdują się w ich posiadaniu lub pod ich kontrolą i nie są traktowane jako zamrożone przez zobowiązane do tego osoby fizyczne i prawne, podmioty i organy;
• uwzględnieniu zadań Szefa KAS jako organu właściwego do zwalniania zamrożonych środków finansowych lub zasobów gospodarczych lub udostępniania środków finansowych lub zasobów gospodarczych w wyniku wprowadzenia nowych przepisów rozporządzenia 269/2014;
• włączeniu przedsiębiorców do procesu analizy ryzyka związanego z omijaniem środków ograniczających przez nałożenie na nich obowiązku do podejmowania odpowiednich działań w tym kierunku, wśród nich identyfikowanie i ocena ryzyka związanego z eksportem z państw trzecich towarów podwójnego zastosowania, z uwzględnieniem czynników ryzyka dotyczących klientów, państw lub obszarów geograficznych, produktów, usług, transakcji lub kanałów ich dostaw;
• zobowiązaniu przedsiębiorców dokonujących obrotu z państwami trzecimi towarami podwójnego zastosowania do odbioru od kontrahenta zagranicznego oświadczenia o jego dalszych kontrahentach;
• przyznaniu organom celnym uprawnienia do żądania, w przypadkach wywozu towarów objętych środkami ograniczającymi Unii Europejskiej ustanowionymi w związku agresją Federacji Rosyjskiej na Ukrainę do państw, co do których istnieje ryzyko, że biorą udział w obchodzeniu środków ograniczających lub przewożą te towary tranzytem przez terytorium Federacji Rosyjskiej lub Białorusi, przedłożenia przez podmiot dokonujący obrotu z zagranicą, deklaracji producenta towaru, zgodnie z którą producent oświadcza m.in. że jest świadomy, że wyprodukowany towar będzie przemieszczany w procedurze tranzytu przez terytorium Federacji Rosyjskiej lub Białorusi do państwa trzeciego i ma pewność, że podczas tranzytu towaru przez terytorium Federacji Rosyjskiej lub Białorusi towar nie będzie podlegał odsprzedaży, przetwarzaniu ani składowaniu i usługom świadczonym przez osoby podmioty objęte środkami ograniczającymi;
• wprowadzeniu obowiązku, dla podmiotu dokonującego wywozu towarów objętych środkami ograniczającymi Unii Europejskiej ustanowionymi w związku agresją Federacji Rosyjskiej na Ukrainę do państw, co do których istnieje ryzyko, że biorą udział w obchodzeniu środków ograniczających lub przewożą te towary tranzytem przez terytorium Federacji Rosyjskiej lub Białorusi, przedłożenia organowi celnemu dowodu odprawy celnej towaru z kraju przeznaczenia w terminie 45 dni od dnia objęcia towaru procedurą celną wywozu; umożliwi to kontrolę, czy dokonany wywóz został dokonany w sposób prawidłowy i bez naruszenia przepisów sankcyjnych;
• przyznaniu naczelnikowi urzędu celno-skarbowego prawa do dokonania zajęcia towaru, o którym mowa w tym przepisie i wystąpienia o orzeczenie jego przepadku na rzecz Skarbu Państwa; rozwiązanie to ma zapobiec sytuacjom, w których cofnięty z granicy towar na terytorium Polski będzie następnie wysyłany przez inne przejścia graniczne polskie lub unijne; zmieniana ustawa zawiera delegację do określenia, w drodze rozporządzenia, przez ministra właściwego do spraw zagranicznych, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych oraz ministrem właściwym do spraw wewnętrznych wykazu państw, o których mowa w projektowanym art. 14a;
• uszczelnieniu środków ograniczających nałożonych na przywóz drewna i wyrobów drewnianych, z uwagi gwałtowny wzrost importu drewna w latach 2021-2023, celem wyeliminowania sytuacji obchodzenia środków ograniczających na przywóz towarów klasyfikowanych do działu 44 Nomenklatury Scalonej (CN) zgodnej z rozporządzeniem Rady (EWG) nr 2658/87 z dnia 23 lipca 1987 r. w sprawie nomenklatury taryfowej i statystycznej oraz w sprawie Wspólnej Taryfy Celnej (Dz. Urz. WE L 256 z 07.09.1987, str. 1, z późn. zm. – Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 2, t. 2, str. 382), nałożonych na Rosję i Białoruś; aktualizacji zakresu penalizacji przepisów wprowadzających do ustawy sankcyjnej reżim odpowiedzialności karnej za naruszenie unijnych środków ograniczających nałożonych w odpowiedzi na agresję Federacji Rosyjskiej na Ukrainę, a także udziału Białorusi w tej agresji, przez uwzględnienie w nich odpowiednich zmian dokonanych w rozporządzeniach 765/2006 i 833/2014;
• wprowadzeniu uprzywilejowanego typu przestępstwa w postaci wypadku mniejszej wagi, który odnosi się zarówno do przestępstwa określonego w art. 15 ust. 1 ustawy sankcyjnej, jak i przestępstwa z art. 15 ust. 2 tej ustawy, który przewiduje, że sprawca czynów określonych w tych przepisach podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5, co pozwoli na elastyczne reagowanie na nieduże naruszenia prawa, zwłaszcza w zakresie czynów, które z uwagi na przewagę okoliczności łagodzących, a w konsekwencji na zmniejszoną ich społeczną szkodliwość, nie wymagają tak surowego karania;
• wyeliminowaniu stosowania przepisu ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2023 r. poz. 775, z póżn. zm), dotyczącego warunków wydawania zaświadczeń przez organ administracji publicznej do postępowań w sprawach wpisu na listę oraz wykreślenia z niej, w zakresie nieuregulowanym w ustawie; wydanie wnioskowanego zaświadczenia stanowiłoby w istocie ujawnienie informacji o działaniu lub braku działania organu w zakresie zamiaru zastosowania wobec konkretnej osoby lub podmiotu środków ograniczających, o których mowa w art. 1 ustawy; zawiadomienie stron o decyzjach następuje przez ich udostępnienie w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej ministra właściwego do spraw; oznacza to, że wszystkie wydane do tej pory decyzje są publicznie dostępne.

Rozporządzenie oddziałuje na przedsiębiorców poprzez:

1) włączenie przedsiębiorców do procesu analizy ryzyka związanego z omijaniem środków ograniczających, nałożenie na nich obowiązku podejmowania odpowiednich działań w tym kierunku. 

Wśród nich:

– identyfikowanie i ocena ryzyka związanego z eksportem z państw trzecich towarów podwójnego zastosowania, z uwzględnieniem czynników ryzyka dotyczących klientów, państw lub obszarów geograficznych, produktów, usług, transakcji lub kanałów ich dostaw,

– przedsiębiorca dokonujący obrotu z państwami trzecimi towarów podwójnego zastosowania będzie obowiązany odebrać od kontrahenta zagranicznego oświadczenia o jego dalszych kontrahentach.

2) rozszerzenie katalogu odstępstw od środków ograniczających nałożonych na podstawie unijnych rozporządzeń sankcyjnych (zwalniania zamrożonych środków finansowych lub zasobów gospodarczych lub udostępniania środków finansowych lub zasobów gospodarczych – art. 143a ustawy o KAS).

3) rozszerzenie katalogu kar za naruszenie przepisów karnych, rozszerzających penalizację w zakresie omijania potencjalnych środków ograniczających.

Szczegóły dotyczące proponowanych zmian w prawnych zawarte są w uzasadnieniu oraz Ocenie Skutków Regulacji (OSR), które wraz z projektem aktu prawnego znajdują się w załączeniu.

Link do informacji szczegółowych: https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12384751

Uprzejmie prosimy o przekazywanie ewentualnych uwag, opinii i stanowisk do projektu w terminie do 9 maja 2024 r. na adres: szkop@pracodawcy.pl.