Seminarium „Innowacyjny i zrównoważony przemysł wydobywczy – Transformacja technologiczna, energetyczna i ekologiczna (środowiskowa) w przemyśle wydobywczym rud metali”, odbyło się w dniu 26 listopada 2024 w godz. 9:00 – 13:00 w siedzibie Branżowego Centrum Umiejętności Górnictwa Rud 4.0, ul. Marii Skłodowskiej-Curie 172A (Poligon Miedziowego Centrum Kształcenia Kadr – w sąsiedztwie stacji benzynowej Pieprzyk) w Lubinie. Spotkanie odbyło się w formie hybrydowej.

W spotkaniu uczestniczyło 80 osób w formie stacjonarnej oraz ponad 150 osób poprzez platformę zoom a także oglądając na żywo streaming na dedykowanym kanale youtube.

Branżowe Centrum Umiejętności Górnictwa Rud Miedzi stanowi kluczowy element wspierania innowacyjności, zrównoważonego rozwoju i profesjonalizacji kadr w sektorze. Jego funkcjonowanie przynosi korzyści zarówno dla przemysłu, jak i społeczności lokalnych, środowiska oraz gospodarki narodowej, czyniąc polskie górnictwo bardziej konkurencyjnym i odpowiedzialnym.

Spotkanie miało na celu przedstawienie wiedzy na temat współczesnego górnictwa rud metali oraz kierunków jego rozwoju, w tym informacji o nowych technologiach wprowadzanych do stosowania w górnictwie, a także zaprezentowanie koncepcji, które pozwolą na produkcję w zrównoważony sposób przy jednoczesnym zdobywaniu zaufania społeczeństwa w zakresie czystych i bezpiecznych metod wydobywania i przetwarzania.

Seminarium obejmowało tematy związane z:

• narzędziami oraz rozwiązaniami w dziedzinie zrównoważony rozwój i ekologia w górnictwie podziemnym, przeróbka rud metali i surowców mineralnych,
• przełomowymi koncepcjami i rozwiązaniami dotyczącymi zrównoważonego poszukiwania, wydobycia lub przetwarzania (gospodarka cyrkularna, ESG, ESRS, odpowiedzialność środowiskowa),
• górnictwem przyszłości – kierunkami prac badawczych i rozwojowych oraz wdrożeń nowatorskich rozwiązań w górnictwie i przeróbce rud metali,
• postępem technologicznym, który zwiększa efektywne wykorzystanie materiałów i zasobów oraz prowadzi do ograniczenia ilości odpadów i do ich recyklingu, zgodnie z planem działania UE dotyczącym gospodarki o obiegu zamkniętym
• smart mining (nowoczesne, inteligentne, niskoemisyjne i autonomiczne technologie dla zrównoważonego i ekologicznego górnictwa przyszłości – dokument EKSE CCMI/176: Cyfrowe górnictwo w Europie: nowe rozwiązania na rzecz zrównoważonej produkcji surowców).

Transformacja technologiczna, energetyczna i ekologiczna w przemyśle wydobywczym rud metali przynosi liczne korzyści, takie jak zwiększenie efektywności i bezpieczeństwa pracy, redukcja kosztów operacyjnych, poprawa stanu środowiska oraz zmniejszenie negatywnego wpływu na lokalne ekosystemy. Inwestycje w nowoczesne technologie i źródła odnawialne przyczyniają się do tworzenia bardziej zrównoważonego, ekologicznego i rentownego modelu funkcjonowania tego sektora.

Ryszard Biernacki, Dyrektor Naczelny ds. Transformacji Energetycznej KGHM Polska Miedź S.A.

Transformacja energetyczna:

1. Wykorzystanie OZE (np. energia słoneczna, wiatrowa) w operacjach wydobywczych zmniejsza ślad węglowy sektora.
2. Zastosowanie bardziej efektywnych systemów energetycznych, takich jak mikrosieci czy technologie magazynowania energii, redukuje koszty operacyjne.
3. Inwestycje w energooszczędne urządzenia i maszyny wydobywcze minimalizują zużycie energii.

Opowiadał o innowacyjnych projektach energetycznych, takich jak zwiększanie efektywności energetycznej i wdrażanie standardów ISO 50001, a także działaniach strategicznych opierających się na efektywności, elastyczności, ekologii i e-przemyśle.

Monika Poważna, Dyrektor Departamentu Polityki Ekologicznej KGHM Polska Miedź S.A.

Transformacja ekologiczna (środowiskowa):

1. Rekultywacja terenów pokopalnianych poprawia stan środowiska naturalnego i zwiększa jego bioróżnorodność.
2. Zastosowanie technologii redukcji emisji gazów cieplarnianych oraz zanieczyszczeń wody i gleby ogranicza negatywny wpływ działalności górniczej na ekosystemy.
3. Zrównoważone gospodarowanie zasobami wodnymi w procesach wydobywczych chroni lokalne ekosystemy przed degradacją.

Wieloletnie doświadczenie w zarządzaniu ochroną środowiska naturalnego oraz specjalizuje się w optymalizacji procesów związanych z gospodarką wodną i ochroną ekosystemów.

W ramach swojej pracy w KGHM Monika Poważna zajmuje się wdrażaniem innowacyjnych strategii na rzecz zrównoważonego rozwoju, w tym inicjatyw związanych z gospodarką obiegu zamkniętego oraz realizacją celów polityki środowiskowej spółki.

Dr inż. Jarosław Wajs, Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii Politechnika Wrocławska

Rozwój technologii pomiarowych na rzecz zrównoważonego wykorzystania surowców w oparciu o doświadczenia Wydziału GGG PWr – wybrane aspekty zastosowania chmur punktów LiDAR w smart mining

Transformacja technologiczna:

1. Wprowadzenie nowoczesnych technologii wydobywczych zwiększa efektywność procesu eksploatacji, ograniczając straty surowców.
2. Automatyzacja i cyfryzacja przemysłu pozwalają na precyzyjniejsze monitorowanie i optymalizację procesów wydobywczych.
3. Rozwój technologii recyklingu rud metali redukuje konieczność wydobycia pierwotnego i zmniejsza presję na środowisko.

Dr Wajs zajmuje się wykorzystaniem LIDAR-u w projektach dotyczących geoinżynierii i górnictwa, m.in. do monitorowania deformacji terenu, oceny stabilności zboczy oraz mapowania obiektów infrastrukturalnych. Jego prace są istotne dla rozwoju technik obrazowania 3D w kontekście górnictwa i ochrony środowiska, szczególnie w procesach związanych z zarządzaniem ryzykiem i planowaniem przestrzennym. Dzięki swojej pracy przyczynia się do rozwoju metod monitorowania terenów objętych działalnością wydobywczą, co wspiera zarówno procesy eksploatacyjne, jak i działania mające na celu minimalizowanie wpływu górnictwa na środowisko.

Monika Strojek, KGHM Metraco S.A.

KGHM METRACO to część grupy KGHM Polska Miedź, specjalizująca się w zagospodarowaniu produktów powstających w toku działalności kopalń i hut, jak również odzyskiem miedzi. W zakresie gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ) firma ta podejmuje różne inicjatywy mające na celu zmniejszenie wpływu na środowisko i optymalizację wykorzystania zasobów, m.in. Recykling surowców wtórnych, Efektywne zarządzanie odpadami, Zrównoważony rozwój, Inwestycje w nowoczesne technologie

Dr hab. Joanna Kulczycka, prof. AGH – prodziekan ds. Współpracy i Rozwoju Wydziału Zarządzania AGH oraz kierownik Zakładu Gospodarki o Obiegu Zamkniętym w Instytucie Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią, Polskiej Akademii Nauk.

Dr Agnieszka Nowaczek, Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energia Polskiej Akademii Nauk

Głównym obszarem pracy naukowej jest gospodarka o obiegu zamkniętym, w tym zrównoważone zarządzanie zasobami mineralnymi i energetycznymi, jej badania koncentrują się na opracowywaniu strategii dotyczących efektywnego wykorzystania surowców i ich recyklingu w przemyśle​

Jej praca obejmuje również wspieranie innowacji w zakresie zarządzania odpadami przemysłowymi, a także rozwój technologii umożliwiających lepsze wykorzystanie zasobów naturalnych w zgodzie z zasadami zrównoważonego rozwoju. Prowadzi badania związane z politykami energetycznymi oraz rynkami surowców, mające na celu zwiększenie efektywności energetycznej i redukcję negatywnego wpływu przemysłu na środowisko.

Jolanta Okońska – Kubica,Dyrektor Zarządzający ENVIPOL, Przewodnicząca Grupy Roboczej Ministerstwa Rozwoju i Technologii ds. KIS 7. Gospodarka o obiegu zamkniętym – woda, surowce kopalne, odpady

Dyrektor Zarządzający w firmie ENVIPOL. Specjalizuje się we wspieraniu firm i organizacji w obszarze zrównoważonego rozwoju (analizy, strategie, raporty, szkolenia, itp). Ekspertka z zakresu zrównoważonego rozwoju, GOZ, gospodarki odpadowej.

Jolanta Okońska-Kubica jest uznaną specjalistką w obszarze zrównoważonego rozwoju i ESG, ze szczególnym uwzględnieniem gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ). Jako Dyrektor Zarządzający w ENVIPOL, a także Przewodnicząca Grupy Roboczej Ministerstwa Rozwoju i Technologii ds. KIS 7, koncentruje się na wsparciu firm w zakresie wody, surowców kopalnych i odpadów. Ma bogate doświadczenie w tworzeniu strategii zrównoważonego rozwoju oraz w realizacji projektów zmierzających do zmniejszenia śladu węglowego, optymalizacji zużycia zasobów i wdrażania innowacyjnych rozwiązań w firmach. Jej praca skupia się na pomaganiu przedsiębiorstwom w dostosowywaniu się do nowych wymogów regulacyjnych związanych z ESG i GOZ, a także w procesach związanych z raportowaniem śladu węglowego, co staje się kluczowym obszarem w odpowiedzi na regulacje takie jak dyrektywa CSRD​

Okońska-Kubica podkreśla, że transformacja w kierunku zrównoważonego rozwoju nie tylko wspiera ochronę środowiska, ale także przynosi korzyści ekonomiczne w długoterminowej perspektywie, poprzez optymalizację kosztów związanych z energią, wodą i odpadami​

---

Korzyści wynikające z transformacji:

1. Ekonomiczne:
   Obniżenie kosztów operacyjnych dzięki wyższej efektywności technologicznej i energetycznej.
   Lepsze wykorzystanie zasobów naturalnych zmniejsza straty surowców i zwiększa ich dostępność na rynku.
   Zwiększenie konkurencyjności firm dzięki wdrażaniu innowacyjnych rozwiązań.
   
2. Środowiskowe:
   Znaczna redukcja negatywnego wpływu przemysłu wydobywczego na środowisko naturalne.
   Lepsze zarządzanie odpadami przemysłowymi i minimalizacja ich powstawania.
   Ograniczenie degradacji terenów i poprawa ich przyszłego wykorzystania.
   
3. Społeczne:
   Wzrost akceptacji społecznej dla działalności górniczej dzięki dbałości o środowisko i minimalizacji konfliktów z lokalnymi społecznościami.
   Tworzenie nowych miejsc pracy w sektorach związanych z technologiami odnawialnymi i zrównoważonym rozwojem.
   Poprawa warunków zdrowotnych w regionach przemysłowych dzięki redukcji emisji i zanieczyszczeń.

---

Zalety transformacji:

• Długoterminowa zrównoważoność: Transformacja wspiera długoterminowe funkcjonowanie przemysłu wydobywczego w zgodzie z globalnymi celami klimatycznymi.
• Dostosowanie do regulacji: Inwestycje w ekologiczne i energooszczędne technologie pomagają spełniać coraz bardziej rygorystyczne wymagania prawne.
• Poprawa wizerunku: Firmy, które stawiają na zrównoważony rozwój, budują pozytywny wizerunek i zdobywają większe zaufanie klientów oraz inwestorów.
• Innowacyjność i rozwój technologiczny: Przyspieszenie innowacji w sektorze wydobywczym stymuluje rozwój nowych technologii, które mogą znaleźć zastosowanie w innych branżach.

Podsumowując, transformacja technologiczna, energetyczna i ekologiczna w przemyśle wydobywczym rud metali to nie tylko wyzwanie, ale przede wszystkim szansa na stworzenie bardziej efektywnego, konkurencyjnego i zrównoważonego sektora, który będzie odpowiadał na globalne potrzeby środowiskowe i energetyczne.

Tezy dotyczące innowacyjnego i zrównoważonego górnictwa

1. Nowoczesne technologie jako podstawa innowacyjnego górnictwa:
   Wdrożenie zaawansowanych technologii, takich jak sztuczna inteligencja (AI), Internet Rzeczy (IoT) i analiza danych, pozwala na optymalizację procesów wydobywczych i zwiększenie efektywności eksploatacji złóż.
   Rozwój automatyzacji i robotyki w górnictwie minimalizuje ryzyko dla zdrowia i życia pracowników, jednocześnie poprawiając precyzję i wydajność prac.
   
2. Zrównoważone zarządzanie zasobami naturalnymi:
   Priorytetem zrównoważonego górnictwa jest maksymalizacja wykorzystania surowców mineralnych przy minimalnych stratach.
   Recykling materiałów i ponowne wykorzystanie odpadów górniczych stanowią kluczowy element strategii gospodarki obiegu zamkniętego.
   
3. Odnawialne źródła energii w górnictwie:
   Wprowadzenie energii odnawialnej (wiatrowej, słonecznej) do procesów wydobywczych zmniejsza ślad węglowy przemysłu.
   Technologie magazynowania energii, takie jak baterie i systemy zarządzania energią, wspierają ciągłość i stabilność operacji.
   
4. Minimalizacja wpływu na środowisko:
   Redukcja emisji zanieczyszczeń oraz kontrola emisji pyłów i hałasu poprzez stosowanie nowoczesnych filtrów, osłon i cichych maszyn.
   Rekultywacja terenów zdegradowanych przez działalność wydobywczą poprawia bioróżnorodność i umożliwia ich przyszłe wykorzystanie.
   
5. Zrównoważony rozwój społeczny:
   Angażowanie społeczności lokalnych w procesy planowania i realizacji projektów wydobywczych zwiększa akceptację społeczną dla działalności górniczej.
   Inwestycje w edukację i rozwój lokalnej infrastruktury poprawiają jakość życia w regionach górniczych.
   
6. Cyrkularność w górnictwie:
   Przemysł górniczy powinien dążyć do wdrożenia zasad gospodarki cyrkularnej poprzez ponowne wykorzystanie materiałów, recykling i minimalizację odpadów.
   
7. Zmniejszenie zużycia wody:
   Innowacyjne technologie w zakresie uzdatniania i recyklingu wody w procesach górniczych zmniejszają jej zużycie oraz minimalizują wpływ na lokalne zasoby wodne.
   
8. Przyszłość w głębokim górnictwie i wydobyciu morskim:
   Innowacje w technologii wydobycia głębinowego oraz eksploatacji zasobów mineralnych na dnie oceanów muszą uwzględniać zasady ochrony środowiska morskiego.
   
9. Certyfikacja i standaryzacja zrównoważonego górnictwa:
   Wprowadzenie certyfikatów i standardów zrównoważonego górnictwa, takich jak ISO 14001, wspiera przejrzystość i odpowiedzialność w sektorze.
   
10. Edukacja i badania naukowe:
    Współpraca przemysłu z ośrodkami badawczymi przyspiesza rozwój nowych technologii i praktyk zrównoważonego górnictwa.
    Edukacja kadr w zakresie nowoczesnych technologii i zasad zrównoważonego rozwoju gwarantuje kompetencje przyszłych pracowników sektora.

---

Zrównoważone górnictwo to droga do:

• Minimalizacji wpływu na środowisko i poprawy relacji społecznych.
• Rozwoju gospodarki obiegu zamkniętego.
• Wzrostu konkurencyjności sektora górniczego na rynku globalnym dzięki innowacyjnym technologiom.