1 października 2023 r. weszły w życie pierwsze obowiązki dla importerów wynikające z wprowadzonego przez Unię Europejską mechanizmu CBAM – tj. Mechanizmu dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2 (ang. „Carbon Border Adjustment Mechanism”). Rozpoczął się okres przejściowy CBAM. Wraz z rozpoczęciem tego okresu pojawiły się pierwsze nowe obowiązki dla importerów, które są związane z monitorowaniem transakcji importowych, ustalaniem emisji „wbudowanych” w importowane towary objęte mechanizmem, jak również szereg obowiązków sprawozdawczych. Pojawienie się mechanizmu CBAM nieustannie generuje kolejne pytania oraz wątpliwości u przedsiębiorców, którzy są nim objęci. Stanowi to niemałe wyzwanie dla importerów, którzy w przypadku niewykonania obowiązków związanych z CBAM mogą zostać ukarani sankcjami pieniężnymi. CBAM (ang. „Carbon Border Adjustment Mechanism”) to mechanizm dostosowywania cen na granicach z względnieniem emisji CO2, który będzie miał zastosowanie przy imporcie do Unii Europejskiej wybranych towarów wytworzonych w branżach wysokoemisyjnych, pochodzących z państw trzecich. Docelowo, mechanizm ma nakładać dodatkowe ograniczenia i obowiązki oraz dodatkowy koszt na import do Unii Europejskiej wybranych produktów wytwarzanych w branżach wysokoemisyjnych. Pierwsze obowiązki związane z okresem przejściowym CBAM weszły w życie już 1 października 2023 r. Z kolei pełne wdrożenie CBAM przewidziane jest na 1 stycznia 2026 r. Mechanizm CBAM oznacza rewolucyjną zmianę dla unijnych importerów wyrobów pochodzących z branż wysokoemisyjnych. Wprowadzone regulacje, w tym w szczególności obowiązek określania emisji wbudowanych w importowane towary CBAM i pojawiający się od roku 2026 element kosztowy w postaci obowiązku nabywania certyfikatów CBAM, posiadają potencjał oddziaływania na całe łańcuchy dostaw. Jednocześnie niewykonywanie lub nieprawidłowe wykonywanie obowiązków związanych z CBAM może wiązać się z sankcjami. Odpowiednie przygotowanie organizacji do nowych obowiązków związanych z CBAM jest kluczowe dla zapewnienia zgodności z prawem prowadzonych operacji, a także ograniczenia ryzyk i uniknięcia sankcji za naruszenie przepisów. Obszary przygotowań wymagające uwagi przedsiębiorców mogą obejmować m.in. dostępność i zarządzanie danymi potrzebnymi do raportowania CBAM w okresie przejściowym, odpowiednie ułożenie relacji i współpracy z dostawcami i operatorami instalacji produkcyjnych poza UE, dostosowanie wewnętrznych procedur operacyjnych, zbudowanie kompetencji i wiedzy w zakresie nowych regulacji, czy też wdrożenie odpowiednich narzędzi.

Więcej informacji

• Okres przejściowy (1 października 2023 r. do 31 grudnia 2025 r.)
  • Importerzy wyrobów objętych CBAM są zobowiązani m.in. do:
    • ustalania emisji „wbudowanych” w importowane przez siebie produktów objętych mechanizmem CBAM – są nimi towary zaliczające się do następujących ogólnych kategorii/ sektorów: żelazo, stal, aluminium, nawozy, cement, energia elektryczna, wodór.
    • składania kwartalnych sprawozdań CBAM.
• Okres pełnego wdrożenia (od 1 stycznia 2026 r.)
  • Pełne wdrożenie CBAM będzie się wiązało m.in. z:
    • Ograniczeniem podmiotów uprawnionych do importu towarów na teren UE objętych CBAM do „Upoważnionych zgłaszających”;
    • obowiązkiem ustalania przez „Upoważnionych zgłaszających” poziomu emisji „wbudowanych” w importowane przez nich wyroby objęte mechanizmem;
    • obowiązkiem nałożonym na „Upoważnionych zgłaszających” do monitorowania oraz nabywania, a także umarzania w odpowiednich okresach, właściwej liczby certyfikatów CBAM w stosunku do ustalonych „zaimportowanych” emisji;
    • prowadzenia oraz przechowywania raportów, a także szereg innych formalności i obowiązków.

• W systemie zintegrowanej taryfy celnej TARIC oraz systemie informacyjnym ISZTAR4 wprowadzony zostanie nowy typ środka kontroli dla kodów taryfy objętych zakresem CBAM: „775: Mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2”. Ze środkiem tym powiązany będzie przypis „TM967” wyjaśniający obowiązki sprawozdawcze CBAM spoczywające na importerach w okresie przejściowym.
• Od 1 października 2023 r. dla zgłoszeń celnych związanych z przywozem do UE towarów objętych CBAM, wprowadzony został również nowy obowiązek dot. podawania w zgłoszeniu celnym, w drugiej części Pola 37, kodu uszczegóławiającego „2C2”. Podanie kodu spowoduje, że „w komunikatach zwalniających towar do procedury celnej w AIS/IMPORT (PZC/ZC299) pojawi się adnotacja przypominająca o obowiązku sprawozdawczym.
  • W przypadku procedur uproszczonych – adnotacja pojawi się w komunikatach kończących obsługę zgłoszenia uzupełniającego (UZP).”